آیا خوزستان در معرض خطر سیل است؟

به گزارش مجله خبری نگار، پس از ۱۵ سالی که خوزستان با خشکسالی مواجه شده بود بارندگی‌های شدید در سال‌های ۹۸-۹۷ سیلاب وسیعی را در استان رقم زد بطوری که شکننده بودن و مقاوم نبودن سیل بند‌ها همچنین وجود سیل بند‌های غیراستاندارد، مرتفع و بلندی که مانع پخش سیلاب می‌شدند در بسیاری مناطق هزینه‌هایی زیادی را برای ساکنان مناطق شهری و روستایی به دنبال داشت.
با گذشت دو سال از وقوع سیل ۹۸ در سال ۱۴۰۰ خوزستان بار دیگر به شرایط خشکسالی بازگشت و مردم، کشاورزان و دامداران تنش آبی در حوضه‌های مختلف را تجربه کردند.
سال آبی گذشته در حالی به پایان رسید که بارندگی ۱۴.۳ درصد کمتر از متوسط بلند مدت بود و این سال لقب سومین خشکسالی پیاپی در کشور را به خود اختصاص داد.
اما بارش باران در اردیبهشت ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته با افزایش همراه بود به همین دلیل کارشناسان هواشناسی علاوه پیش‌بینی آبگیری سد‌های کشور تا حد مطلوب به برخی مناطق کشور به ویژه خوزستان هشدار سیل دادند.
بر همین اساس، ساکنان حوزه، دز، کارون و کرخه که تجربه سیل سال ۹۸ را داشتند بیش از ساکنان سایر مناطق نگران اوضاع شدند.
به گفته کارشناسان هواشناسی: با توجه به اینکه این حجم از بارش هر هشت تا ۱۰ سال یک بار اتفاق می ۲ افتتد احتمال وقوع سیل و سر ریز شدن سد‌ها وجود دارد.
فعالان محیط زیست نیز معتقد هستند: خوزستان اغلب از بلایای طبیعی مانند سیل آسیب دیده و علت آن کمبود زیرساخت‌های حیاتی مانند سیل‌بند‌های مقاوم، آبگیر‌ها و البته عدم سدسازی به‌جا است.
هر سیل بندی تعریفی دارد.
اما محمد خانچی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خوزستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار فارس در اهواز، اظهار کرد: با توجه به دبی رودخانه‌ها و شدت بارش باران هر سیل بندی تعریفی دارد و نسبت به یک دبی پایدار است.
وی با تاکید بر اینکه سیل بند‌های استان فعلاً مشکلی ندارند، افزود: در بارش اخیر اگر اوضاع مستمر توسط سازمان آب و برق، فرمانداران و بخشداران پایش نمی‌شد قطعاً با مشکل مواجه می‌شدیم.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خوزستان گفت: هر کدام از حوضه‌های آبی که می‌توانست خطرساز باشد تاب آوری محل را بالا بردیم.
وی در رابطه با اهمیت اجرای پروژه جمع‌آوری آب‌های سطحی در اهواز، بیان کرد: اجرای پروژه جمع‌آوری آب‌های سطحی در شهر‌های اهواز و کارون به دلیل فِلَت بودن زمین و شهرستان بندر امام خمینی به دلیل مجاورت با دریا جزو پروژه‌های اولویت دار ما بوده و در حال پیگیری برای تامین اعتبار آن‌ها هستیم.
خانچی با بیان اینکه شهرداری‌ها فعلاً با منابع درآمدی خود برای جمع‌آوری آب‌های سحطی کار می‌کنند، عنوان کرد: شرایط اهواز به نحوی است که باید ترکیبی کار کنیم چرا که برخی مناطق امکان اجرای شبکه جدا برای جمع‌آوری آب‌های سطحی و فاضلاب وجود ندارد.
وی افزود:، اما برخی مناطق دیگر اهواز مانند مناطق جدید و در حال توسعه باید شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی آن جداگانه طراحی شود.
برنامه‌ریزی صحیح سیل را مهار کرد
محمد سبزه زاری مدیر کل هواشناسی خوزستان در گفتگو با خبرنگار فارس در اهواز، اظهار کرد: اواخر فروردین سال گذشته بارش شدیدی در حوضه سد دز رخ داد، اما از آنجایی که از دو هفته قبل وقوع آن را پیش‌بینی کرده بودیم با مشکل خاصی مواجه نشدیم.
وی افزود: اگر آمادگی دستگاه‌های متولی و پیش‌بینی به موقع نبود سیلی مانند سیل سال ۹۵ رخ می‌داد و میلیارد‌ها تومان به ما خسارت وارد می‌کرد، اما برنامه ریزی دقیق سبب شد سیل به نحوی مهار شود که حتی مردم متوجه نشوند.
مدیر کل هواشناسی خوزستان گفت: امسال نیز با توجه به پیش بینی به موقع باران همچنین تخلیه مقداری از حجم سد‌ها سبب شد به سیل بند‌ها فشار نیاید.
وی با بیان اینکه سد دز ۳۰۰ میلیون متر مکعب ظرفیت خالی داشت، عنوان کرد: در صورتی که پیش از بارش باران فضای خالی سد‌ها را با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح تخلیه کنیم سد‌ها به راحتی توانایی مهار سیل‌های عظیم را دارند.
سبزه زاری افزود: البته ریسک تخلیه سد‌ها بسیار بالا است و چه بسا ممکن است برای تابستان با مشکل کم آبی روبرو شویم بنابراین طبق احتمالات نباید سد‌ها تخلیه شوند.
وی در رابطه با اظهاراتی که در خصوص آسیب پذیر بودن زیرساخت‌های استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان در زمان وقوع سیل می‌شود، بیان کرد: زمین‌های استان سیستان و بلوچستان حالت دشت دارد به همین دلیل با وقوع بارش به دلیل نداشتن سد روان آب‌ها به سمت پایین دست سرازیر می‌شوند در حالی که در خوزستان این سد‌ها هستند که سیل را مهار می‌کنند.
سبزه زاری گفت: در دهه ۶۰ که هنوز سد کرخه احداث نشده بود سیلاب‌ها به قدری وحشتناک بود که آب باران به سمت پایین دست هدایت می‌شد و حتی شهر‌های آبادان و خرمشهر و کل حوضه رودخانه کرخه زیر آب می‌رفت.
به گزارش خبرگزاری فارس، سیلاب از مخربترین خطرات طبیعی بوده و حداقل یک سوم کل خسارات بلایای طبیعی مربوط به سیلاب است.
در خوزستان پنج رودخانه اصلی به طول پنج هزار کیلومتر و ۱۱ هزار کیلومتر مسیل و رودخانه فصلی داریم که با توجه به شرایط زیست محیطی و جغرافیایی استان خطر سیل همچنان وجوددارد، اما قطعا وجود زیرساخت‌های مناسب و مدیریت منابع آبی به میزان زیادی می‌تواند این خطررا دفع کند.