قطب سوم پتروشیمی؛ گامی بزرگ درتحول مکران

به گزارش مجله خبری نگار/اطلاعات: عمده توسعه صنعت پتروشیمی ایران در عمر ۶۰ ساله آن در دو قطب عسلویه و ماهشهر انجام شده است. صنعتی که امروز با ظرفیت تولید بیش از ۹۲ میلیون تن محصول پتروشیمی نقش مهمی را در زندگی روزمره و تأمین خوراک صنایع مختلف از صنایع خودرویی تا دارویی بازی می‌کند، از این رو توسعه این صنعت آن هم در شرایط سخت تحریم افزون بر اینکه ارزآوری برای کشور به همراه دارد، می‌تواند از واردات و ارزبری‌های بسیاری در کشور جلوگیری کند.

بر این اساس و با توجه به رشد جهانی صنعت پتروشیمی، ایران نیز از توسعه این صنعت غافل نشده و طرح‌های کلانی را همسو با تکمیل زنجیره ارزش در دست اجرا دارد. یکی از مناطق توسعه‌ای مکران است؛ منطقه‌ای که با توجه به دسترسی به دریای عمان و آب‌های آزاد بین‌المللی به‌عنوان سومین قطب پتروشیمی ایران در دستور کار قرار گرفته است و با ایجاد آن افزون بر درآمدزایی و رشد اقتصادی، شاهد افزایش رونق و اشتغال‌زایی در جامعه محلی نیز خواهیم بود.

اکنون وبا اختصاص ۱۲۰۰ هکتارزمین به شهرک پتروشیمی مُکران قرار بر این است که هاب سوم پتروشیمی ایران در دو فاز توسعه یابد.

بر اساس برنامه‌ریزی اولیه قرار بر احداث ۱۸ واحد پتروشیمی بر مبنای سه خوراک اتان، میعانات گازی و متان در این منطقه بود، اما اختصاص دو خوراک اتان و میعانات گازی در دولت یازدهم حذف و تنها خوراک متان با استفاده از ظرفیت خط لوله هفتم سراسری گاز در نظر گرفته شد. با توجه به اینکه از اسفندماه ۱۴۰۱ گاز از طریق خط لوله هفتم سراسری به چابهار کشیده شده است، بنابراین روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب خوراک به شهرک پتروشیمی مکران اختصاص خواهد یافت. بدین ترتیب برای احداث فازنخست، مصوبه احداث ۶ مجتمع پتروشیمی از شرکت ملی صنایع پتروشیمی اخذ شده و به این ترتیب پنج واحد GTX (واحد‌های تبدیل گاز متان به محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر) و یک واحد اوره و آمونیاک و یک واحد مینی ال‌ان‌جی در فاز نخست شهرک پتروشیمی مُکران احداث می‌شوند.

برای اجرای فاز دوم شهرک پتروشیمی مُکران هم حدود ۲۱ طرح در زنجیره کاربردی صنایع پایین‌دستی با استفاده از خوراک تولیدی فاز نخست تعریف شده و سرمایه‌گذار آن در حال جذب است.

هم‌اکنون چهار سرمایه‌گذار فعال در شهرک پتروشیمی مُکران حضور دارند و در صورتی که پروژه‌هایی که از سوی آن‌ها در حال اجراست تکمیل شود، حدود ۸ میلیارد یورو سرمایه جذب خواهد شد. البته این را هم باید اضافه کرد که تا دی‌ماه ۱۴۰۲ بیش از ۱.۵ میلیارد یورو سرمایه جذب شده واز میان واحد‌های در حال اجرا، دو واحد متانول در سال ۱۴۰۴ افتتاح خواهند شد.

شهرک پتروشیمی مُکران همچنین یک اسکله اختصاصی در بندر شهید بهشتی چابهار برای صادرات محصولات پتروشیمی خواهد داشت. سازمان بنادر مکلف به احداث این اسکله است، اما از آنجا که عملیات ساخت این اسکله کمی از برنامه عقب است، بنابراین تا زمان آماده شدن اسکله، از ظرفیت خالی اسکله نفتی برای صادرات محصولات شهرک پتروشیمی مُکران استفاده خواهد شد.

تخفیف پلکانی خوراک برای سرمایه‌گذاران

مجتمع‌های پتروشیمی که در شهرک پتروشیمی مُکران ایجاد می‌شوند همگی از سوی بخش خصوصی احداث خواهند شد. به دلیل بازگشت بالای سرمایه در صنعت پتروشیمی، همچنین مزیت دسترسی به بازار‌های کشور‌های هند، پاکستان، چین و کشور‌های دور و نزدیک، مشوق‌های مطلوب سرمایه‌گذاری در این منطقه برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در نظر گرفته شده است.

بر این اساس، تخفیف پلکانی تا ۳۰ درصد با انعقاد قرارداد بلندمدت برای واحد‌هایی که قادر به تأمین مواد اولیه واحد‌های پتروشیمی داخلی و توسعه زنجیره ارزش افزوده باشند، اعمال می‌شود. در این قرارداد، بنگاه‌هایی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته راه‌اندازی می‌شوند، از تخفیف بیشتری برخوردار می‌شوند.

تامین آب وبرق طرح‌های پتروشیمی وروستا‌های مکران

یکی دیگر از تاسیسات احداثی درقالب قطب سوم صنعت پتروشیمی ایران درمکران که بسیار برای خود این صنعت والبته مردم محلی مفید ومنشا تحول است، تاسیسات آب وبرق است. براین اساس، نیروگاه یک هزار مگاواتی تولید برق و بخار شهرک پتروشیمی مُکران با آخرین مدل تولید ژنراتور مپنا در حال ساخت است که ۹۰ درصد تجهیزات آن ساخت شرکت‌های ایرانی است. واحد شماره یک نیروگاه در حال نصب و راه‌اندازی است و در سال ۱۴۰۳ عملیاتی خواهد شد، با توجه به اینکه این واحد پیش از مجتمع‌های پتروشیمی به بهره‌برداری می‌رسد و برق تولیدی آن بیش از مصرف روزانه شهرک پتروشیمی مُکران است، بنابراین مازاد آن به شبکه برق منطقه ارسال می‌شود.

همچنین طرح آب‌شیرین‌کن شهرک پتروشیمی مُکران که یک پارک آب‌شیرین‌کن به حساب می‌آید، در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار و با ۶ آب‌شیرین‌کن در ۶ فاز اجرا می‌شود.

هم‌اکنون تأسیسات آب‌شیرین‌کن شماره یک به ظرفیت ۴۸ هزار مترمکعب در شبانه‌روز در حال احداث است. قرار است بخشی از این میزان به آب شرب اهالی هم‌جوار شهرک پتروشیمی مُکران با اولویت روستا‌های کم‌برخوردار اختصاص یابد، در مرحله نخست تا هزار مترمکعب آب شرب در اختیار ساکنان قرار می‌گیرد.

رونق منطقه چابهار

اجرای شهرک پتروشیمی مُکران تنها پروژه‌ای در جنوب شرق کشور است که عامل محرک و پیشران توسعه در این منطقه از ایران است. توسعه صنعت پتروشیمی در مُکران بدون هیچ‌گونه آسیبی به زیست‌بوم منطقه افزون بر تحقق اهداف کلان توسعه‌ای و اقتصادی کشور، اشتغال‌زایی، افزایش سطح رفاه و توسعه شهری را برای منطقه چابهار به همراه دارد.

شرکت توسعه پتروشیمی متعهد شده است تا ۷۰ درصد نیروی انسانی مورد نیاز را از نیرو‌های بومی منطقه تأمین و سبب رونق اقتصادی در آن منطقه شود. از آنجا که نیاز است نیرو‌های آماده به کار بومی در شهرک پتروشیمی مُکران جذب شوند به همین منظور برای نخستین بار مرکز مهارت‌افزایی جوار کارگاهی و بین کارگاهی شهرک پتروشیمی مُکران در چابهار با همکاری مرکز فنی‌وحرفه‌ای استان ایجاد شده است. هم‌اکنون ۶۸۰ نفر در این مرکز در حال کسب مهارت در ۲۵ رشته مورد نیاز شهرک پتروشیمی مکران هستند.

درهمین حال، اشتغال ایجادشده در این منطقه با ورود صنعت پتروشیمی از مرز ۴۲۰۰ نفر عبور کرده و تأثیر مثبتی در بهبود معیشت خانوار‌ها داشته است. کمک به توسعه زیرساخت‌های عمرانی منطقه از جمله پروژه‌های راهسازی، احداث راه‌آهن، اجرای بزرگ‌ترین پست برق جنوب شرق کشور، توسعه فرودگاه، احداث مدرسه و توسعه امکانات فرهنگی و رفاهی از دیگر فعالیت‌های انجام شده در این منطقه به‌منظور عمل به مسئولیت‌های اجتماعی نسبت به جامعه پیرامونی همسو با توسعه صنعتی منطقه انجام شده و می‌شود.