مدیریت بازتاب‌های تغییر اقلیم نیازمند رویکرد‌های محلی است

به گزارش مجله خبری نگار، سازمان هواشناسی کشور، "بهزاد لایقی" در مراسم اختتامیه هفتمین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم تهران در مرکز همایش‌های کتابخانه ملی ایران در تهران با قرائت بیانیه پایانی اظهار داشت: همه کشور‌ها باید در برنامه‌ها و راهبرد‌های کلان ملی خود این واقعیت را همواره مدنظر قرار دهند.
برپایه این گزارش، متن بیانیه هفتمین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم تهران به شرح زیر است:‌
شواهد و یافته‌های علمی نشان می‌دهند که روند تغییر اقلیم در قالب گرمایش جهانی، تغییر الگوی بارش و آماده نبودن زیرساخت‌های موجود برای رویارویی با این مخاطره جهانی، ثبات و توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشور‌ها و جوامع را تهدید می‌کند.
در این میان، طی چند دهه اخیر، برخاسته از پیامد‌های تغییر اقلیم و موقعیت جغرافیایی ایران بر روی نوار بیابانی کره زمین بر تعداد و ژرفای مخاطرات محیطی کشورمان افزوده شده و هزینه‌های جانی و مالی قابل توجهی را بر کشور تحمیل کرده و بیم آن می‌رود که این مخاطرات به‌طور فزاینده تشدید شود. برای آمادگی بیشتر برای مواجهه با این شرایط و توسعه دانش مدیریت پیامد‌های تغییر اقلیم، سازمان هواشناسی کشور با همکاری وزارت راه و شهرسازی در ادامه تلاش‌های قبلی خود، «هفتمین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم» با مشارکت دیگر وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، مراکز علمی و کارشناسان در ۹ و ۱۰ بهمن ماه سال ۱۴۰۲ برگزار کرد. طی این همایش۳۵۰ مقاله از سوی جامعه دانشگاهی و اجرایی کشور دریافت شد که تعداد ۵۳ مقاله به صورت شفاهی و ۲۲۵ مقاله پوستری ارائه شد. سخنرانان کنفرانس و مقالات رسیده به همایش، سویه‌ها و پیامد‌های مختلف فرایند گرمایش جهانی را با توجه به تأثیرات آن بر پهنه سرزمینی ایران بررسی و واکاوی کردند.

بیشتر مطالب مطرح شده در کنفرانس ناظر بر مواردی هستند که در زیر به صورت خلاصه آمده است:
۱- فرایند تغییر اقلیم یا بحران اقلیمی روندی جهانی است، اما مدیریت بازتاب‌های آن، نیازمند رویکرد محلی است. بدین معنا که همه کشور‌ها و جوامع باید متناسب با نقش و شرایط ملی خود در راستای تعدیل این بازتاب‌ها گام بردارند و در برنامه‌ها و راهبرد‌های کلان ملی خود این واقعیت را همواره مدنظر قرار دهند. در کشور ما نیز هماهنگ با فعالیت‌های جهانی در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل، بایسته است برای سازگاری و کاهش تغییرات اقلیمی، برنامه‌ریزی و اقدام لازم و پایدار به عمل آید.
۲- کوشش پیگیر جامعه علمی کشور از جمله پژوهشگران و دانشگاهیان در توسعه دانش اقلیم، افزایش آگاهی عمومی اقلیمی و ارائه راهکار‌های مناسب برای تعدیل بازتاب‌های تهدیدگر ثبات و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ناشی از این مخاطره بزرگ تاریخ بشر روشنگری و شفافیت ویژه ای، برای تصمیم‌سازان و تصمیم گیران به همراه دارد. بی‌گمان، موفقیت مدیران کشور نیازمند یاری و پشتیبانی جامعه علمی و دانشگاهیان است. توسعه و پیشرفت پایدار کشور با در نظر گرفتن آثار و تبعات تغییر اقلیم، نمونه‌ای از نگرانی‌های مشترک مدیران و دانشگاهیان کشور است که امید است با اتخاذ تدابیر مناسب از سوی متولیان امر، در این راستا هر چه سریع‌تر گام‌های بلندی برداشته شود.
۳- در میان متخصصان پیونددار با پدیده تغییر اقلیم، کارشناسان هواشناسی و اقلیم شناسی نقش محوری و راهبردی دارند. از آنجا که تغییر اقلیم فرایندی طولانی مدت و پیامد‌های آن ماندگار است، این جامعه متخصص کشور باید افزون بر شناخت ماهیت اقلیمی کشور برای تعدیل و سازگاری با این فرایند تهدیدگر، اقناع مدیران و آگاه سازی جامعه را به عنوان واجب علمی-ملی سرلوحه کار خود قرار دهند.
۴-، توجه به حفظ محیط زیست و ارتقای پایداری و تاب آوری آن، بدون تردید بایسته‌ای گریزناپذیر برای مقابله با بحران اقلیمی است. این اقدام علاوه بر توسعه فناوری‌های پاک، نیازمند اصلاح و اعتلای اخلاق به ویژه اخلاق محیط‌زیستی است. از این رو، انتظار می‌رود نظام آموزشی کشور و کارگزاران مربوطه به گونه‌ای عمل کنند که فرزندان این سرزمین از همان آغاز با مسائل و ارزش‌های محیط‌زیست و شکنندگی‌های آن آشنا شوند و طی زندگی خود، محیط زیست را اَرج نهند و برای پایداری و پاسداری آن اقدام کنند.
۵- مهمترین راه دستیابی به محیط‌زیستی پایدار، مدیریت بهینه مصرف عرضه و تقاضا است. نیاز‌های بوم شناختی انسان برای بقاء بسیار کمتر از مقداری است که امروزه مصرف می‌کند. از این رو، برنامه‌های آگاه‌سازی جامعه که در کلیت خود وظیفه همه کارشناسان است باید به گونه‌ای هدایت شود که انسان‌ها فقط به اندازه نیاز طبیعی‌شان از محیط بهره‌مند شوند. از این رو، انسان امروز، ناگزیر به بازنگری از ابعاد گوناگون مصرف و کاستن از روند نابودی منابع و بنیاد‌های زیستی است.
۶- گزارش‌ها و پیش بینی‌ها گویای آن هستند که چالش‌های بحران تأمین آب، افزایش رخداد مخاطرات فرین وضع هوا و اقلیم در کنار پیامد‌های آن‌ها کاملاً و مستقیماً ماهیت اقلیم شناسانه دارند و پدیده تغییر اقلیم به نوعی در پیدایش، گسترش و ماندگاری آن‌ها نقش دارد. در این میان، بیشترین و آشکارترین بازتاب تغییراقلیم، دگرگونی الگوی بارندگی و کاهش بارش بوده که به تهدید امنیت آبی کشور طی دو دهه اخیرانجامیده و پیامد‌های آن مناسبات حکمرانی آب کشورمان در مقیاس ملی تا منطقه‌ای را به چالش کشانده است. چالشی که راهکاریابی و مدیریت آن نیازمند همکاری جامعه علمی کشور با نهاد‌ها و سازمان‌های پیونددار مرتبط با چالش بحران تأمین آب است که ضرورت موفقیت آن مشارکت تمام قد تمامی دستگاه‌ها، سازمان‌ها، وزارت خانه‌ها و نهاد‌های مرتبط دولتی و غیر دولتی بر اساس قوانین و مقررات جاری کشور با تاکید بر تقویت راهکار‌های سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش آثار زیانبار آن است.
۷ـ در یک نگاه کلی به دیدگاه‌های مطرح شده در همایش باید تأکید کرد که جهان از جمله کشورمان برای مقابله با انواع بحران‌ها از تغییرات اقلیمی گرفته تا بحران تأمین مناسب انرژی، غذا و آب برای همه مردم و رعایت حق حیات همه موجودات کره زمین، به رویکرد‌ها و نگرش‌های جامع، کل‌نگر و متناسب با واقعیت و مبتنی بر بهترین دانش روز نیاز دارد.