به گزارش مجله خبری نگار،نام قارچ کلاهک مرگ (the Death Cap Mushroom) به خودی خود هشدار دهنده و ماهیت خطرناک آن را توضیح میدهد.
قارچ کلاهک مرگ با نام علمی آمانیتا فالوئیدس (Amanita phalloides) مسئول ۹۰ درصد از موارد مرگ و میر مرتبط با قارچ در سال است که آن را به مرگبارترین قارچ جهان تبدیل میکند.
این قارچ بدنام به تازگی و پس از انتشار خبر مرگ سه نفر در استرالیا پس از مصرف آنچه که گمان میرود کلاهک مرگ بوده است، بار دیگر در کانون توجه قرار گرفت.
کلاهک مرگ ریشه در بریتانیا و بخشهایی از ایرلند دارد، اما طی قرن گذشته، سفرهایی در سراسر جهان داشته و به استرالیا و آمریکای شمالی نیز گسترش یافته است.
از زمان ورود به ساحل غربی آمریکا، این قارچ مهاجم به سرعت در سراسر کالیفرنیا و حتی تا شمال بریتیش کلمبیا گسترش یافته است، اما پرسشهای بسیاری درباره آن بی پاسخ باقی مانده اند. این که چرا قارچ خیلی سریع گسترش مییابد، به طور دقیق چه زمانی وارد آمریکا شده است و تاثیرگذاری بر محیطی که در آن رشد میکند از جمله مواردی هستند که پژوهش برای ارائه پاسخ به آنها ادامه دارد.
قارچ کلاهک مرگ نام خود را از کجا گرفته است؟
این قارچ چتری میتواند تا شش اینچ (۱۵ سانتیمتر) رشد کند و کلاه گبندی شکلی آن تقریبا اندازهای مشابه داشته و گاهی اوقات به رنگ زرد یا سبز دیده میشود. تیغههای زیر کلاهک قارچ سفید و ساقهای مایل به سفید دارد که در مجموع ظاهری شبیه یک قارچ خوراکی به آن میبخشد.
اما برخلاف یک قارچ خوراکی، مصرف کلاهک مرگ میتواند آسیب شدید به کبد و کلیهها وارد کرده و در برخی موارد حتی به مرگ منجر شود.
قارچ کلاهک مرگ حاوی مجموعهای منحصر به فرد از سموم است. اگرچه لمس این قارچ مشکلی ایجاد نمیکند، اما کلاهک مرگ حاوی آماتوکسینها است که سلولها را از ایجاد پروتئین باز داشته و در نهایت موجب مرگ سلولی و نارسایی اندام میشود.
این سموم ممکن است از جمله عوامل رشد و گسترش سریع قارچ باشد، زیرا میتواند به عنوان عنصری دفاعی در برابر هر شکارچی در محیط جدید قارچ عمل میکند.
این در شرایطی است که مطالعه قارچ کلاهک مرگ میتواند دشوار باشد. ایجاد شرایط محیطی ایده آل برای قارچ در آزمایشکاه چالش برانگیز است و مطالعه قارچهای کنده شده نیز به توالی دی انای پیچیده نیاز دارد.
برخی قارچها میتوانند به محیط زیست آسیب برسانند، اما تاکنون شواهدی مبنی بر این که کلاهک مرگ تهدیدی برای محیطهای جدید باشد، وجود ندارد. در واقع درختان و گیاهان دیگر از وجود آنها سود میبرند.
کلاهک مرگ یک قارچ همزیست (Mycorrhizal Fungi) است، به این معنی که آنها با گیاهان ارتبط برقرار میکنند که فواید متقابل برای گیاه و قارچ دارد. گیاه مواد مغذی را از خاکی که قارچ استخراج میکند، دریافت کرده، در شرایطی که قارچ قندها را از گیاه دریافت میکند.
حرکت مرموز قارچ کلاهک مرگ در سراسر جهان
به گفته آن پرینگل، قارچ شناس در دانشگاه ویسکانسین-مدیسون و کارشناس برجسته در زمینه قارچهای کلاهک مرگ، تعیین زمان واقعی ورود کلاهک مرگ به غرب آمریکا و این که چرا از زمان ورود به گسترش خود ادامه داده است، تقریبا غیرممکن است.
اما پژوهشهای وی حداقل یک سرنخ را آشکار کرده است: ژنهای مسئول تولید سموم در قارچهای کلاهک مرگ آمریکایی بسیار منحصر به فرد و متمایز از عموزادههای ژنتیکی خود در اروپا هستند. این ممکن است کلید درک چگونگی رشد این گیاه مهاجم در آمریکای شمالی باشد.
در اوایل سال ۲۰۲۳، دانشمندان پژوهشی مقدماتی را منتشر کردند که نشان میداد قارچ کلاهک مرگ میتواند هم با جفت و هم بدون آن تکثیر شود و قارچ میتواند یک زندگی طولانی و بارور داشته باشد.
مواجهه با قارچ کلاهک مرگ
تشخیص قارچ کلاهک مرگ به دقت و هوشیاری نیاز دارد. ظاهر این قارچ شبیه به انواع خوراکی به نظر میرسد. همچنین، سموم قارچ هیچ بو یا نشانه آشکار دیگری ایجاد نمیکنند. سموم کلاهک مرگ در مواجهه با گرما نیز بسیار پایدار هستند و پخته شدن قارچ موجب تخریب آنها نمیشود. این برخلاف قارچهای خوراکی دیگر است که در صورت مصرف خام میتوانند خطرناک باشند.
بر همین اساس، دانشمندان توصیه میکنند افراد جانب احتیاط را حفظ کرده و از منابع معتبر محصول مورد نظر خود را تامین کنند. همچنین بر آشنایی با گیاهان در محیط محلی افراد تاکید شده است.