افراد چاق هنگام بارداری و زایمان با چه مشکلاتی روبه رو می‌شوند؟

به گزارش مجله خبری نگار،آیا به کسی که فشار خون بالاتر از حد طبیعی دارد می‌گوئیم ماشاالله فشار خونت بالاست؟ یا اگر کسی قند و چربی خونش بالا باشد، او را تشویق می‌کنیم. چاقی بیماری قرن اخیر است. چرا متاسفانه هنوز در فرهنگ ما در توصیف فرد چاق از ماشاالله استفاده می‌کنیم یعنی بیماری را تحسین می‌کنیم! در حالیکه برای وزن مناسب باید این عبارت را به کار برد.

یادمان باشد که بافت چربی بافتی فعال با ترشح مواد هورمونی و شیمیایی است و منبع سیتوکین‌های التهابی (آدیپوکین) است که ممکن است منجر به اختلال آندوتلیال عروقی در مادر و جفت شود و عوارض حاملگی را بدهد. در چاقی انسولین آندروژن، و لپیتین بالا می‌رود و این بالا رفتن‌ها می‌تواند مخرب باشد.

یکی از آمادگی‌های قبل از بارداری آمادگی وزنی است یعنی خانم باید با وزن مناسب وارد مرحله حاملگی شود و در مدت ۹ ماه حاملگی افزایش وزن متعادل و مناسب داشته باشد نه کمتر و نه بیشتر.

وزن مناسب قبل از حامله شدن چیست؟

یعنی شاخص توده بدنی در محدوده ۲۵-۱۹ باشد.

محاسبه شاخص توده بدنی: وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قدر بر حسب متر H ۲/W

وزن چه تاثیری بر باروری دارد؟

خانم‌های چاق قدرت باروری کمتری دارند که بیشتر به دلیل اختلال کار تخمدان است و این افراد حتی وقتی که با درمان ناباروری حامله می‌شوند بیشتر در معرض سقط هستند. افراد چاق زمانی که کارکرد تخمدانشان نرمال است قدرت باروری شان از خانم‌های لاغر کمتر است و این افراد وقتی که لاغر می‌شوند (حداقل ۵ تا ده درصد کاهش وزن) قدرت باروری شان مشکل‌تر است به داروی بیشتری نیاز دارند رشد فولیکول و تعداد اووسیت کمتر است. چاقی روی نتیجه IVH اثر بدی دارد و شانس شکست درمان را بالا می‌برد و بیشتر ممکن است در معرض تحریک زیاده از حد تخمدان و چندقلویی باشند.

آقای چاق نیز قدرت باروری کمتری دارند کیفیت نطفه شان پایین‌تر است تحرک کمتر است و گنادوتروپین، تسترون آزاد و کلی در سرم این‌ها کم می‌شود.

عوارض چاقی بر حاملگی:

چه فرد چاق بوده و حامله شده و چه وزن مناسب باشد و داشته و در حاملگی افزایش وزن بیش از حد معمول داشته باشد در معرض بیشتر این ۲۷ عارضه است یعنی بیشتر از افراد با وزن نرمال شانس ابتلا به این عوارض را دارد.

مشکلات خانم‌های چاق قبل از بارداری

۱- شانس دوقلویی دو تخمکی خودبخودی در این افراد بیشتر است. دوقلویی حاملگی با خطر بالا است (risk high)

۲- شانس سقط در این افراد بالاتر است که به دلیل اختلال کروموزمی نیست بلکه مربوط به کیفیت نامناسب تخمک و نامناسب بودن پذیر اندومتر است.

۳- شانس عفونت ادراری در خانم‌های چاق بیشتر است بویژه وقتی که حامله می‌شوند (دوبرابر بیشتر) عفونت ادراری به نوبه خود خطر زایمان زودرس دارد.

۴- احتمال تست تحمل گلوکز مختل در این افراد بیشتر است.

۵- شانس تبدیل تست تحمل گلوکز مختل به دیابت نوع ۲ بالاتر است. (۲ برابر)

۶- احتمال دیابت حاملگی در افراد چاق ۳ برابر افراد با وزن مناسب است.

کسانیکه وزن بالای ۹۰ کیلو دارند ۶-۱۳ برابر بیشتر در معرض دیابت حاملگی اند؛ و نیز کسانی که وزن اوایل حاملگی تا ۲۰ هفتگی شان زیاد بالا رفته است بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

۷- افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون حاملگی هستند که به دلیل اختلالات عروقی، هیپرلیپیدمی، مقاومت به انسولین و التهاب مزمن ساب کلینکال است.

۸- احتمال زایمان زودرس در خانم‌های چاق بیشتر است که به دلیل عوارضی، چون دیابت حاملگی، پره اکلامپسی، عفونت اداری و چندقلویی است.

۹- چاقی در حاملگی فاکتور مساعد کننده برای لخته شدن خون در عروق است کلا یکی از فاکتور‌هایی که باعث چاقی می‌شود کم تحرکی است که خود از عوامل ایجاد ترومبوقلبیت است.

۱۰- احتمال ناهنجاری در چنین مادران چاق (بویژه اختلالات بسته شدن ستون مهره ها) بیشتر است شاید به دلیل هیپرانسولینمی باشد و این احتمال با تجویز میزان معمول اسید فولیک قبل از حاملگی کم نمی‌شود و باید میزان بیشتری بگیرند.

۱۱- مرده زایی در خانم‌های چاق بیشتر است به دلیل ۱- هیپرلیپیدمی که تولید پروستاسیکلین را کم می‌کند. ۲- آپنه خواب که اکسیژناسیون جنینی را کم می‌کند. ۳- وجود ناهنجاری جنینی، ۴- دیابت، ۵- فشار خون بالا ۶- و متوجه نشدن مادر در کاهش حرکات جنین.

مشکلات خانم‌های چاق حین زایمان

۱- شانس طولانی شدن مدت زایمان در خانم‌های چاق بیشتر است عضله رحم این افراد قدرت انقباضی کمتری دارد که بدلیل موقعیت غیرطبیعی جنین چندقلویی، جنین درشت پلی هیدرامنیوس (زیاد بودن مایع آمینوتیک) است رسوب چربی در بافت نرم لگن شان بیشتر است و مدت زایمان را بویژه در فاز اول زایمانی طولانی می‌کند. این افراد نیاز بیشتری به تحریک زایمانی با اکسی توسین دارند و حتی شانس عدم پاسخ بیشتری به اکسی توسین دارند.

۲- چنین افراد بیشتر در معضر دیستوسی شانه حین زایمان هستند در اثر ماکروزومی و نمای غیرطبیعی

۳- این افراد بیشتر در معرض سزارین هستند چه به علت مشکلات مادری و کم تحرکی و چه به علت جنینی

۴- در جنین شان وزن نامناسب بیشتر دیده می‌شود. گاه چاقند و گاه در اثر عوارض عروقی همراه، لاغر، که هر دو غیرطبیعی است.

۵- سزارین خانم‌های چاق مشکل‌تر است. Failure اپیدورال (۷ برابر بیشترَ) و لوله گذاری سخت در این افراد شایعتر است.

۶- آینه تنفسی در حاملگی و دپرسیون تنفسی پس از سزارین در این افراد شایعتر است آپنه تنفسی اگرچه پدیده نادری است، ولی مشکل بسیار مهمی است، چون تاخیر رشد جنینی و عوارض متعددی دارد.

۷- زایمان با دستگاه و زایمان‌های با پارگی پرینه بویژه درجه چهار در این‌ها بیشتر است.

مشکلات بعد از زایمان در افراد چاق

۱- شانس خونریزی بعد از زایمان بالاتر است ماکروزومی، طولانی بودن لیبر از عوامل موثر است.

۲- بیشتر در معرض عفونت پس از زایمان یا عفونت محل زخم هستند.

۳- رزو‌های بستری شدن شان در بیمارستان بیشتر است.

۴- در خانم‌های چاق اختلال شیردهی بیشتر است، چون که در این‌ها پاسخ پرولاکنین به مک زدن جنین کمتر است و حتی ممکن است روز‌های اول شیرشان به جریان نیفتد.

۵- شل شدن بافت‌ها در مثانه، واژن، سینه، شکم و ترک‌های حاملگی در این افراد بیشتر است.

۶- مرگ و میر نوزاد مادر چاق به دلیل درشت بودن (ضربه‌های زایمانی- اختلالات قند و کلسیم در ساعات اول) و عللی که به خاطر آن زودتر از موعد متولد شده بیشتر دیده می‌شود. مثلا در چندقلویی، دیابت، پره اکلامپسی، عفونت ادراری زایمان زودرس بیشتر است.

۷- شانس اینکه فرزند مادر چاق در آینده از بیماری چاقی رنج ببرد بیشتر است. در مطالعات اپیدمیولوژیک بزرگ بین چاقی قبل از بارداری مادر و ناتوانی ذهنی در فرزند ارتباط نشان داده شده است و نیز در مطالعه دیگری در مادران کودکان ابتلا به اوتیسم، دیابت، فشار خون چاقی شایعتر بوده است.

۸- شانس زایمان طبیعی پس از سزارین در خانم‌های چاق کمتر است.

بدیهی است افرادی که چاقی شان به دلیل کم کاری تیروئید- گوشینگ و دیابت است مشکلات بیشتری در این دوران دارد. افزایش وزن بین دو حاملگی در یک فرد اگر در حد ۹ کیلو باشد شانس عوارض را بالا می‌برد به ویژه عوارضی مثل فشار خون پراکلامپسی، جنین درشت، مرگ جنین، سزارین، حتی اگر با این میزان افزایش وزن فرد هنوز وزنش در محدوده نرمال باشد و BMI طبیعی داشته باشد، و برعکس پائین آوردن وزن در افراد چاق در بین دو حاملگی که حتی در حد ۶ کیلوگرم باشد شانس جنین درشت و سزارین را کم می‌کند؛ لذا مجددا به کلیه افراد به ویژه خانم‌ها و به ویژه خانم‌هایی که در سن باروری اند اکیداً توصیه می‌شود که وزن شان را در محدوده طبیعی نگه دارند از پرخوری، بدخوری و کم تحرکی اجتناب کنند تا به بیماری مخوف و پرعارضه قرن دچار نشوند. از تیم درمانی که مورد مشاوره قبل از حاملگی قرار می‌گیرند ماماها، پزشکان عمومی و متخصصین زنان انتظار می‌رود که به این امر مهم توجه ویژه کنند تا علاوه بر اینکه به سلامت اجتماع کمک می‌شود از میزان سزارین به این دلایل کاسته شود. از آنجاییکه سازمان جهانی بهداشت تاکید به کاهش میزان سزارین دارد نیاز به پارک و فضای پیاده روی کافی داریم تا کمکی در جهت ارتقا سلامت بانوان باشد. 

منبع:برترین ها