به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: هنگامی که صحبت از تاثیر رفتار مخرب برخی بانکها در نظام اقتصادی کشور میشود، عمده نگاهها به تاثیر اضافه برداشت و ناترازی آنها بر رشد نقدینگی و تورم معطوف میشود. با این حال، این تمام ماجرا نیست. به طوری که بررسی عملکرد برخی بانک ها، اختلال در ایفای یکی از وظایف اصلی آنها یعنی واسطه شدن بین پس انداز خانوارها با نیاز تسهیلات بنگاهها را نشان میدهد. یعنی بانکها سپردهها را میگیرند، اما این منابع را با استانداردهای تعریف شده (صرف حدود ۸۵ درصد سپرده ها) به تسهیلات تبدیل نمیکنند و به احتمال زیاد آن را صرف مقاصد دیگر از جمله بنگاه داری خود میکنند.
این مسئله با بررسی برش استانی، ابعاد جدیدتری پیدا میکند. به طوری که مشاهده میشود سپردهها پس از جذب در استان ها، راهی تسهیلات دهی در استانهای دیگر میشود. این فرایند معیوب، به طور مستقیم بر هدایت متعادل و عادلانه جریان نقدینگی و تسهیلات در کشور اثر میگذارد.
موضوعی که نارضایتی خانوارها و همچنین کند شدن جریان تولید در برخی بنگاهها را در پی خواهد داشت. با این اوصاف، وزیر اقتصاد با تاکید بر اجرای بخشنامه بانک مرکزی که طبق آن بانکها باید حداقل ۵۰ درصد سپردههای هر استان را به پروژههای عمرانی یا تسهیلات خرد همان استان تخصیص دهند، به لزوم جریان متوازن وجوه بانکی در بخشها و استانهای مختلف اشاره کرده است. وی همچنین در نامهای هشدارآمیز به رئیس کل بانک مرکزی، تا آن جا پیش رفته که پیشنهاد سلب امکان توسعه شعب یا در مراحل بعدی تعطیلی شعب ناکارآمد بانکی در استانهای خاص و ویژه را مطرح کرده است.
احسان خاندوزی در برنامه خبر ساعت ۱۴ سیما گفت: یکی از دغدغههای دولت مسئله عدالت منطقهای در دسترسی به تسهیلات بانکی است. برخی از نقاط کشور فاصله بسیار زیادی با مرکز دارند و برخی دیگر دسترسیهای بیشتری دارند. وی افزود: در جریان سفرهای استانی رئیس جمهور نیز یکی از پرتکرارترین نارضایتیها این بود که برخی از بانکهای کشور سپردههای مردم یک استان را جمعآوری میکنند، اما سهم ناچیزی از آن را صرف پروژههای همان استان میکنند. مقصد بیشتر این سپردهها دو تا سه استان برخوردار است.
وزیر اقتصاد با اشاره به این که به این ترتیب با محرومیت سایر استانها مواجه هستیم، گفت: براساس اطلاعات به دست آمده این وضعیت در بیشتر استانهای کشور شایع است. به طور مثال در استان بوشهر در حالی که نسبت تسهیلات به سپرده بانکهای دولتی حدود ۸۳ درصد است (حدود ۸۵ یا ۸۶ درصد به معنای استفاده کامل از سپردههای استان برای همان استان است)، این نسبت درخصوص یکی از بانکهای غیر دولتی ۶ درصد، یک بانک غیر دولتی دیگر ۵ درصد و یک بانک غیر دولتی دیگر ۳ درصد است.
وی تاکید کرد: این ۳ درصد به این معناست که ۹۷ درصد سپردههای مردم آن استان به خارج از استان و به ۳ یا ۴ استان برخوردار منتقل میشود.
خاندوزی ادامه داد: درباره استان کرمانشاه نسبت تسهیلات به سپردههای بانکی در خصوص بانکهای دولتی ۹۶ درصد (یعنی بالاتر از حد مورد انتظار) است. اما برخی از بانکهای غیر دولتی ۱۳ درصد و دو بانک نیز هستند که ۱۱ درصد منابع جذب شده در استان را به خود پروژههای این استان اختصاص میدهند و یک بانک دیگر هم که تنها ۶ درصد از منابع استان را به خود همان استان پرداخت میکند.
به گزارش مجله خبری نگار، سخنان وزیر اقتصاد در حالی است که بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد تفاوت نسبت تسهیلات به سپرده در استانهای کشور به ۸۳ درصد میرسد. در این خصوص در حالی که این نسبت در استانهای برخورداری مانند تهران بیش از ۹۰ درصد است، در استانهای کمتر برخورداری مانند سیستان و بلوچستان به ۶۴ درصد هم نمیرسد. وزیر اقتصاد در پاسخ به سوالی درباره میانگین نسبت تسهیلات به سپرده در کشور گفت: عدد میانگین برای هر استان و بانک متفاوت است. مسئله مهم این است که این موضوع مورد توجه دولت قرار گرفته و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز در یک بخشنامه بسیار خوب، بانکها را مکلف کرده است که باید حداقل ۵۰ درصد سپردههای هر استان را به پروژههای عمرانی یا تسهیلات خرد همان استان تخصیص دهند.
وی با تاکید براین که بانکها به ویژه بانکهای غیر دولتی فاصله بسیار زیادی با عدد مصوب بانک مرکزی (صرف حداقل ۵۰ درصد سپردههای هر استان برای تسهیلات دهی در همان استان) دارند، تاکید کرد: پیشنهاد ما به عنوان وزارت اقتصاد و دارایی این است که پس از مهلت قانونی به بانکها برای اصلاح رویه خودشان اگر رویه ۵۰ درصد بانک مرکزی اعلام نشد، امکان توسعه شعب از بانکهای متخلف در استانها گرفته شود. خاندوزی در پاسخ به سوالی درباره احتمال برخوردهای بیشتر با بانکهای متخلف گفت: برخورد بیشتر نیازمند مصوبات بانک مرکزی در این زمینه است، اما در همین مرحله نیز اگر اقدامات بانک مرکزی منجر به تعطیلی شعب بانکهای متخلف شود، بازدارندگی کامل را برای تغییر رفتار بانکهای متخلف خواهد داشت.
به موازات اظهارات دیروز وزیر اقتصاد، نامه وی به رئیس کل بانک مرکزی نیز منتشر شد که حاوی هشدار وی درباره انحراف چشمگیر عملکرد بانکهای خصوصی در «نسبت تسهیلات به سپرده» است.
وی در این نامه پیشنهاد داده است: «به بانکهایی که در اسرع وقت برای ارتقای نسبتهای تسهیلات به سپرده استانی خود به حداقل ۵۰ درصد اقدام نکنند، در مرحله نخست اخطار داده و در صورت تداوم روند ناصحیح گذشته، بانک خاطی ملزم به تعطیلی شعب ناکارآمد استانی خود شود.»