عوامل خطر زا و روش‌های تشخیص و درمان خار استخوان چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،این عارضه با وجود نام ترسناک و به ظاهر دردناک خود اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و معمولا بعد از ۶۰ سالگی رخ می‌دهد، اگرچه ممکن است در افراد جوان‌تر نیز دیده شود.

در ادامه قصد داریم درباره خار استخوان و علل، علائم و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

خار استخوان چیست؟ 

خار استخوان عارضه‌ای است که طی آن برجستگی‌های همواری از استخوان بیرون زده و اغلب با علائم خاصی همراه نمی‌باشد، اما در برخی موارد می‌تواند به درد و ناراحتی منجر شود.

این وضعیت بیشتر در افراد مبتلا به آرتروز دیده می‌شود.

علائم خار استخوان 

خار‌های استخوانی در اکثر موارد کوچک هستند و هیچ علامت دردناکی ایجاد نمی‌کنند، اما در اطراف مفاصل انگشتان احساس می‌شوند، زیرا ممکن است انگشتان را کمی گره دار جلوه دهند.

به طور کلی این عارضه تنها در میان حدود ۴۰ درصد از افراد ۶۰ ساله و بالاتر، علائم دردناکی ایجاد می‌کند که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

ناگفته نماند در صورتی که خار استخوان در زانو ایجاد شود ممکن است صاف کردن پا کمی دردناک باشد و اگر در شانه رخ دهد، روتاتور کاف را تحریک کرده و باعث ایجاد درد و تورم در آن می‌شود. خار استخوان در ناحیه لگن نیز احتمالا درد به همراه دارد و دامنه حرکات فرد را محدود می‌کند.

لازم به ذکر است یکی از شایع‌ترین محل‌های رشد خار استخوان ناحیه ستون فقرات است. در صورتی که خار در قسمت داخلی مهره ایجاد شود می‌تواند به طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی فشار وارد کرده و نه تنها باعث درد شود، بلکه بی حسی در پشت، دست‌ها و پا‌ها را نیز به دنبال داشته باشد.

در کل افرادی که دچار درد یا سفتی در مفصل شده اند که طی یک یا دو روز بهبود نمی‌یابد لازم است به پزشک مراجعه کنند. این علائم می‌تواند به خار استخوان یا بیماری‌های دیگر مرتبط باشد که باید توسط پزشک تشخیص داده شود.

تشخیص و درمان زود هنگام خار استخوان می‌تواند صدمات ناشی از این عارضه را کاهش دهد؛ بنابراین افرادی که درد و ورم مفصل دارند و استفاده از یخ و استراحت در تسکین آن اثری ندارد، لازم است درباره احتمال ابتلای خود به خار استخوان با پزشک صحبت کنند.

علت خار استخوان 

بیماری آرتروز شایع‌ترین علت خار استخوان است که از ساییدگی طولانی مدت مفاصل نشات می‌گیرد و معمولا در افراد مسن رخ می‌دهد، اگرچه گاهی مفاصل به دلایل مختلف از جمله آسیب دیدگی ناشی از ورزش، تصادف یا دلایل دیگر صدمه دیده و فرد زودتر به این عارضه دچار می‌شود.

همان طور که می‌دانید زمانی که یک مفصل دچار آرتروز می‌شود، غضروف انتهای استخوان‌ها فرسوده می‌شود. غضروف بافت انعطاف پذیری است که استخوان‌های یک مفصل را به هم متصل می‌کند و با فرسودگی این بافت، بدن تمام تلاش خود را برای ترمیم آن به کار می‌گیرد که یکی از نتایج آن تولید مواد استخوانی جدید به شکل خار استخوانی می‌باشد.

در ستون فقرات نیز یک دیسک نرم و فنری به صورت بالشتک هر مهره عمل می‌کند. به مرور زمان که دیسک‌ها فرسوده و نازک‌تر می‌شوند، ستون فقرات بیشتر در معرض تشکیل خار استخوانی قرار می‌گیرد.

عوامل خطر زای خار استخوان 

افزایش سن بزرگ‌ترین عامل خطر زای ابتلا به خار استخوان است. طبیعی است که به مرور زمان تمام مفاصل حداقل اندکی ساییده یا پاره می‌شوند، حتی بدون این که آسیب دیدگی محسوسی رخ داده باشد.

به علاوه اگر فرد با اختلالات ساختاری مادرزادی مانند اسکولیوز (خمیدگی ستون فقرات) متولد شده باشد، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه خواهد بود. وضعیت یا پوزیشن نا مناسب بدن نیز می‌تواند فرد را به این عارضه دچار کند.

از سوی دیگر ممکن است این مسئله به دلایل وراثتی ایجاد شده باشد. به عنوان مثال اگر والدین فرد به خار استخوان مبتلا باشند احتمال بروز آن در فرد نیز افزایش خواهد یافت.

تشخیص خار استخوان 

زمانی که خار استخوان دردناک می‌شود ممکن است فرد یک توده زیر پوست خود احساس کرده یا آن را با چشم ببیند، اما گاهی خار استخوان به جز درد علامت دیگری نداشته و فرد نمی‌تواند علت درد خود را کشف کند.

پزشک احتمالا از اشعه ایکس برای بررسی تغییرات در ساختار استخوان استفاده خواهد کرد. از دیگر آزمایش‌های تصویر برداری می‌توان به ام آر آی و سی تی اسکن اشاره کرد که ام آر آی تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم مانند رباط‌ها و غضروف‌ها ارائه داده و سی تی اسکن تصاویر دقیق تری از استخوان‌ها و سایر بافت‌ها ایجاد می‌کند.

پزشک همچنین سابقه پزشکی فرد را ارزیابی کرده، به علائم و شرح حال او گوش می‌دهد و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. به عنوان مثال اگر به وجود خار استخوان در زانو مشکوک باشد از فرد می‌خواهد زانوی خود را حرکت داده و وضعیت خود را توصیف کند.

درمان خار استخوان 

در صورتی که خار استخوان درد خفیفی ایجاد کرده باشد که هر چند وقت یک بار تشدید می‌شود ممکن است از دارو‌های مسکن بدون نسخه استفاده شود.

تزریق استروئیدی نیز می‌تواند به کاهش موقتی تورم و التهاب کمک کند. توجه داشته باشید به طور کلی طی یک سال می‌توان حداکثر ۳ تزریق استروئیدی روی یک مفصل انجام داد.

استفاده از فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفصل آسیب دیده از جمله ستون فقرات نیز می‌تواند مفید باشد و کمک می‌کند فرد به گونه‌ای حرکت کند که از فشار عصبی جلوگیری شود. در صورتی که خار استخوان به عصب فشار بیاورد یا دامنه حرکتی فرد را تا حد زیادی محدود کند، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

در مواردی که خار استخوان در ستون فقرات باشد، ممکن است پزشک برای جلوگیری از فشردگی عصب از نوعی اسپیسر در مهره آسیب دیده استفاده کند.

برخی موارد خار استخوان در شانه یا زانو را می‌توان طی عمل جراحی آرتروسکوپی برداشت.

نکاتی برای مدیریت درد 

اقدامات زیر به تسکین درد خار استخوان کمک می‌کنند:

*افرادی که اضافه وزن دارند یا به چاقی دچار هستند باید وزن خود را کاهش دهند تا فشار وارد شده به مفاصل کاهش یابد
*هنگام راه رفتن از کفش‌هایی استفاده شود که به خوبی از پا و سایر مفاصل محافظت می‌کنند
*انجام فیزیوتراپی و آموختن تمریناتی که عضلات اطراف مفصل را تقویت کرده و آن را تثبیت می‌کند می‌تواند مفید باشد
*لازم است فرد به شیوه درست ایستاده و بنشیند تا استحکام کمر حفظ شده و ستون فقرات به درستی در یک راستا قرار بگیرد
*زمانی که التهاب و درد ناشی از خار استخوان تشدید شود، از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبو پروفن استفاده کرده و قبل از مصرف هر گونه داروی ضد التهابی با پزشک مشورت شود 

چشم انداز خار استخوان 

جراحی آرتروسکوپی یک تکنیک سرپایی است که در آن فرد بسیار سریع‌تر از زمانی که تحت عمل جراحی باز قرار می‌گیرد بهبود می‌یابد.

با این حال، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا مفصل مورد نظر وضعیت طبیعی خود را به دست آورد. مهره‌هایی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند نیز معمولا طی چند هفته بهبود یافته و دردشان تسکین می‌یابد.

افرادی که از عمل جراحی استفاده نمی‌کنند و سعی می‌کنند با فیزیوتراپی و دارو‌های ضد درد (به شکل قرص یا تزریق استروئید) درد خود را تسکین دهند باید بدانند که خار استخوان هنوز در بدن آن‌ها است و ممکن است در آینده باعث بروز مشکلاتی شود.

اگر با ورزش‌های مفید برای وضعیت خود و این که چگونه وضعیت بدنی خوب خود را حفظ کنید آشنا هستید ممکن است بتوانید تاثیر خار استخوان روی کیفیت زندگی خود را به حداقل ممکن برسانید. 

منبع:سومیتا