به گزارش مجله خبری نگار، نوستالژی یا دلتنگی و اشتیاق برای گذشته، یک هیجان جهانی است. واژه نوستالژی اگرچه تا پایان قرن ۱۷ میلادی ساخته نشده بود، اما مایههای نوستالژیک در کتابهای ادیسه، سرودهای کتاب مقدس مسیحیان و رسالههای پزشکی بقراط دیده میشوند.
در ادبیات نوین هم نوستالژی یک موضوع رایج است. اما هیجان نوستالژی چیست و چه کارکردی دارد و چرا با آن که نوعی دلتنگی محسوب میشود، اما مردم آن را دوست دارند و در جستجوی آن هستند؟ بنابر تحقیقات، نوستالژی، سلامت و بهزیستی روانی، معنای زندگی، عزت نفس، خود ادراکی مثبت و پیوند اجتماعی را افزایش میدهد، تنهایی و بی حوصلگی را کاهش میدهد و لذت بخش است.
طبق گفتههای محققان، نوستالژی، یک تصویر واضح و دارای جزئیات از کسی که واقعا هستیم به ما میدهد، زیرا خاطرههای نوستالژیک معمولاً درباره روزگاری هستند که هنوز چندان از خود راستین مان دور نشده بودیم. برای نمونه، موضوع بسیاری از خاطرههای نوستالژیک دوران کودکی است چراکه کودکان به آسانی خود راستین شان را به دیگران نشان میدهند.نوستالژی به شیوههای گوناگونی تعریف شده است و با آن که در گذشته، آن را یک اختلال روانی تلقی میکرده اند، امروزه به عنوان یک مرهم برای اختلالهای روانی در نظر گرفته میشود.
در رابطه با این مفهوم جالب، پژوهشگری از دانشگاه آزاد اسلامی واحد بویین زهرا، اقدام به انجام مطالعهای کرده است که در آن کارکرد روانشناختی هیجان نوستالژی، به شیوه علمی بررسی شده است.
در این پژوهش، بیش از ۴۵۰ نفر از ساکنان تهران و کرج مشارکت داشته اند و اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران با استفاده از ابزار پرسشنامه از آنها جمع آوری شده است.
نتایج این پژوهش نشان میدهد: نوستالژی از راه افزایش اصیل بودن، خودتعریفی بیرونی را کاهش میدهد. بر این اساس، میتوان از نوستالژی در درمان بیماریهای روانی کمک گرفت، چراکه پیامدهای مثبت فراوان نوستالژی که در پژوهشهای پیشین هم نشان داده شده اند، از این واقعیت سرچشمه میگیرند که نوستالژی، خود راستین انسانها را به آنها نشان میدهد.
ابراهیم احمدی، محقق گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بویین زهرا و مجری این تحقیق در خصوص نتایج به دست آمده میگوید: طبق نتایج حاصل از این تحقیق، نوستالژی سبب شد افراد احساس کنند در گذشته یعنی در خاطره یاد آوری شده، انسان اصیلی بودند، یعنی خود راستین شان را ابراز میکردند. در تبیین این یافته میتوان گفت که نوستالژی یک تصویر واضح و دارای جزئیات از کسی که واقعاً هستیم به ما میدهد، زیرا خاطرههای نوستالژیک معمولاً درباره روزگاری هستند که هنوز چندان از خود راستین خود دور نشده بودیم.
این محقق میافزاید: یافته دیگر این بود که نوستالژی نه به گونه مستقیم که به گونه غیرمستقیم و از راه افزایش اصیل بودن در گذشته، خود تعریفی بیرونی فرد را در لحظه حال کاهش میدهد. این یافته نشان میدهد که نوستالژی سبب شده است ادراکی که افراد از گذشته خود داشتند در ادراکی که از اکنون خود داشتند درون سازی شود. یعنی نوستالژی میتواند خود ادراکیهای گذشته و حال را به هم پیوند دهد.
بنابر یافتههای این تحقیق، هنگامی که انسانها با نوستالژی به یاد اصیل بودن و ابراز آسان خود راستین شان در گذشته میافتند، نگرانی کنونی آنها درباره برآورده کردن استانداردهای جامعه و انتظارهای دیگران یعنی خودتعریفی بیرونی کاهش مییابد، زیرا خودتعریفی بیرونی یعنی دور شدن از خود راستین و جذب شدن به خواستههای جامعه.
به گفته احمدی، این یافتهها را میتوان برای درمان بیماریهای روانی به کار گرفت، چراکه در دنیای امروز، سرچشمه بسیاری از بیماریهای روانی، بیگانگی با خود راستین است. درواقع انسانهای امروزی بیشتر نگران رسیدن به ارزشهایی هستند که برای جامعه مهم است و از این رو آنها به گونهای فزاینده استانداردزده میشوند، یعنی ارزش درونی و ویژه آنها روز به روز کمتر شده است.
این نتایج علمی پژوهشی که در فصلنامه روان شناسی شناختی متعلق به دانشگاه خوارزمی منتشر شده اند، نشان از آن دارند که پدیده نوستالژی میتواند با نزدیک کردن انسانها به خود راستین شان، یک درمان ساده برای بسیاری از بیماریهای روانی باشد.