به گزارش مجله خبری نگار،سیستم تناسلی شما طوری طراحی شده است که هر ماه در طول سالهای باروری برای بارداری آماده شود. این تلاش مشترک اندامهای تناسلی و هورمونهای مربوطه است.
جسم زرد یک اندام حیاتی و در عین حال گذرا است که با تولید یک هورمون ضروری، پروژسترون، نقشی کلیدی در این فرآیند ایفا میکند. در این مطلب شما را با مکان جسم زرد، آناتومی، عملکردها و موارد دیگر آشنا میکنیم.
اندامهای تناسلی داخلی شما شامل دو تخمدان، دو لوله فالوپ، یک رحم و یک واژن است. جسم زرد ممکن است در هر یک از تخمدانها قرار داشته باشد، بسته به اینکه کدام یک در چرخه قاعدگی فعلی شرکت میکند.
جسم زرد ساختاری کوچک شبیه کیست زرد زعفرانی است که اندازه آن تقریباً ۲ تا ۵ سانتی متر است. جسم زرد شامل تودهای از دو نوع سلولها است (سلولهای گرانولوزای فولیکولی و سلولهای تکا فولیکولی). در دوران بارداری، این سلولها ترشح پروژسترون را تحت تأثیر هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی که توسط جنین در حال رشد تولید میشود، حفظ میکنند.
برای درک بهتر هدف و رشد جسم زرد، بیایید در مورد چرخه قاعدگی بحث کنیم. معمولاً یک ماه طول میکشد و سه مرحله اصلی دارد:
• فاز فولیکولی: در این مرحله ۱۴ روزه، هورمون محرک فولیکول (FSH) که توسط غده هیپوفیز ترشح میشود، کیسههای کوچکی به نام فولیکولها را در تخمدانها تحریک میکند تا تخمک تولید کنند. معمولاً در هر سیکل فقط یک تخمدان تخمک تولید میکند. بسیاری از فولیکولهای تخمدان به این تحریک پاسخ میدهند، اما فولیکول پاسخگو فولیکول غالب نامیده میشود. یک تخمک در آن تشکیل میشود، در حالی که فولیکولهای باقی مانده کوچک شده و ناپدید میشوند.
• فاز تخمک گذاری: در این مرحله تخمک گذاری طی یک تا دو روز انجام میشود. پس از رشد تخمک در فولیکول غالب، غده هیپوفیز هورمون لوتئینیزه کننده (LH) ترشح میکند که سیگنالی به فولیکول تخمدان برای رهاسازی تخمک در لوله فالوپ است. این لوله به قسمت بالایی رحم متصل است. هنگامی که اسپرمها وارد واژن میشوند، از طریق رحم حرکت میکنند تا به لوله فالوپ برسند. اگر این اتفاق در مرحله تخمک گذاری رخ دهد، آنها فرصتی دارند تا با تخمک ملاقات کرده و آن را بارور کنند.
• فاز لوتئال: در این مرحله ۱۴ روزه، زمانی که تخمک از تخمدان خارج شد، سلولهای فولیکول باقیمانده جسم زرد را تشکیل میدهند. بسته به اینکه آیا لقاح اتفاق افتاده است یا خیر، جسم زرد رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهد و در نهایت در پایان چرخه دور ریخته میشود. این بدان معنی است که در طول سالهای باروری، ممکن است صدها جسم زرد تولید کنید.
هنگامی که جسم زرد شما رشد کرد، میتواند هورمونهای استروژن و پروژسترون را در مرحله لوتئال تولید کند. پروژسترون در این مرحله حیاتی است، زیرا محیط رحم شما را به روشهای زیر برای بارداری مناسب میکند:
– پوشش داخلی رحم (اندومتر) را ضخیم میکند تا تخمک بارور شده با خیال راحت کاشته شود.
– الگوی پروتئینهای تولید شده توسط سلولهای پوششی آندومتر را برای حمایت از رشد جنین تغییر میدهد.
– جریان خون و اکسیژن رسانی به رحم را بهبود میبخشد تا جنین بتواند به خوبی رشد کند
اندازه رحم را افزایش میدهد
– عضلات رحم را شل میکند تا از انقباضاتی که میتواند تخمک یا جنین بارور شده را زود بیرون کند، جلوگیری میکند.
– اگر تخمک در عرض تقریباً ۱۰ روز پس از تخمک گذاری بارور نشود، جسم زرد شروع به انحطاط میکند. بدون حمایت پروژسترون برای حفظ آن، رحم پوشش داخلی خود را میریزد و منجر به خونریزی قاعدگی (یا پریود) میشود. به این مرحله قاعدگی نیز میگویند.
– اگر تخمک بارور شود، جسم زرد دست نخورده باقی میماند و در ۱۲ هفته اول بارداری به ترشح پروژسترون ادامه میدهد. در این ۱۲ هفته جفت همراه با جنین در رحم رشد میکند. پس از ایجاد، عملکرد جسم زرد تولید هورمون را برای حمایت از بارداری به عهده میگیرد. جسم زرد سپس کوچک میشود و در نهایت تجزیه میشود.
– علاوه بر پروژسترون، جسم زرد هورمون ریلکسین را در دوران بارداری تولید میکند. این به نرم شدن مفاصل لگن کمک میکند، که برای زایمان واژینال بسیار مهم است.
– در صورت بارداری، جسم زرد نیز سیگنالهایی را به مغز شما ارسال میکند تا تولید هورمون هیپوفیز را متوقف کند تا چرخه قاعدگی در طول بارداری متوقف شود.
اکنون که عملکردهای معمول جسم زرد را مورد بحث قرار دادیم، بیایید ببینیم وقتی همه چیز طبق برنامه پیش نمیرود چه اتفاقی میافتد.
اگر جسم زرد نتواند آنطور که انتظار میرود پروژسترون تولید کند، این نقص جسم زرد نامیده میشود. اگر جسم زرد پروژسترون تولید کند، اما رحم نتواند به آن پاسخ دهد، این نقص فاز لوتئال نامیده میشود.
اینها ممکن است به دلیل استرس، سوء تغذیه، چاقی، ورزش بیش از حد، یا سایر شرایط پزشکی مانند بیماری تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و اندومتریوز رخ دهند. بدون پروژسترون برای حمایت از مراحل اولیه بارداری، ممکن است باردار شدن برای شما دشوار باشد و در نتیجه ناباروری یا از دست دادن مکرر بارداری رخ دهد.
اگر پزشک شما به کمبود فاز لوتئال مشکوک باشد، سطح هورمون شما (عمدتاً FSH، LH و پروژسترون) را بررسی میکند و برای ارزیابی ضخامت پوشش رحم شما یک معاینه اولتراسوند انجام میدهد.
گاهی اوقات جسم زرد به موقع تجزیه نمیشود و پر از مایع میشود. به این کیست جسم زرد میگویند. آنها معمولاً خوش خیم و بدون علامت هستند. آنها میتوانند در هر زمانی ایجاد شوند، اما اغلب در طول یک معاینه معمول بارداری مشاهده میشوند.
اگر باردار هستید، این کیستها تا سه ماهه دوم برطرف میشوند. اگر اینطور نیستید، معمولاً ظرف چند هفته تا سه ماه ناپدید میشوند. این کیستها میتوانند به تولید پروژسترون ادامه دهند. گاهی اوقات ممکن است ترکیده و منجر به خونریزی داخلی شود. در چنین مواردی به دنبال کمک پزشکی باشید.
علائم دیگری که ممکن است به ندرت تجربه کنید عبارتند از: درد در حین مقاربت، اجابت مزاج، یا ادرار، درد در ناحیه کمر، لگن یا یک طرف بدن، احساس پری شکم، ترشحات خونی واژن و حساس شدن سینه ها.
این شرایط به راحتی قابل درمان هستند. اگر کیست خیلی بزرگ یا دردناک باشد، پزشکان ممکن است برداشتن کیست را توصیه کنند. برای نقص جسم زرد، پزشک ممکن است بر اساس وضعیت شما هورمون درمانی، مکملهای پروژسترون یا داروهایی مانند کلومیفن سیترات را پیشنهاد کند.
جسم زرد ممکن است کوچک باشد، اما نقش قدرتمندی در باردار شدن و حفظ بارداری شما دارد. در مورد چرخه قاعدگی خود دقت کنید تا بتوانید هر تغییری را متوجه شوید و به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
سالم نگه داشتن جسم زرد ساده است و به این خلاصه میشود، خوب بخورید، خوب بخوابید، استرس خود را مدیریت کنید و به طور منظم ورزش کنید.
منبع:اینفو