دلیل خیانت افراد متاهل چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار/سیناپرس: یکی از مشکلاتی که باعث از هم پاشیده شدن ازدواج می‌شود، خیانت زناشویی است. خیانت به طور کلی شامل برقراری هرگونه رابطه‌ی عاطفی و جنسی با نفر سوم و بدون آگاهی همسر تعریف می‌شود؛ امری که تعهد رابطه زناشویی را نقض کرده و با تحمیل رنج‌های عاطفی به همسر خیانت دیده همراه است.

چنین رابطه‌ای ممکن است منجر به شکل گیری درجاتی از صمیمیت عاطفی و فیزیکی با فردی دیگر گردد. البته برخی، حیطه گسترده تری برای روابط فرازناشویی قائل هستند و آن را داشتن رابطه جنسی، عاطفی، اینترنتی و یا ترکیبی از آن‌ها می‌دانند. اما روابط فرازناشویی از دید درمانگران، بیشتر بر مفهوم بی وفایی یا خیانت تأکید دارد.

به اعتقاد متخصصان، بی وفایی شامل کلیه رفتار‌ها و عملکرد‌های یک فرد متأهل با جنس مخالف خارج از چارچوب خانواده است. به نحوی که منجر به ارتباط دوستانه، صمیمانه، عاطفی و عاشقانه شود. تاکنون پــژوهش هــای مختلــفی در زمینه عوامــل مــؤثر در روابــط فرازناشویی انجام شده است.

از جملـه ایـن عوامل به ماهیت ارتباط، بافـت ارتبـاط و عـواملی کـه بـه فـرد مربـوط می‌شوند نظیر باور‌ها در مورد عشق و رابطه جنسی و نیز ویژگی‌های شخصـیتی ماننـد خودشـیفتگی و دلبسـتگی نـاایمن اشاره شده است. اما در کل، خیانت زناشویی مسئله‌ای چند وجهی است و علل و عوامل مختلفی در ابعاد بین فردی، درون فردی و محیطی در گرایش افراد به آن دخالت دارند.

در رابطه با این موضوع، یک مطالعه مروری توسط محققی از دانشگاه یزد انجام شده است. در این مطالعه علل و زمینه‌های وقوع خیانت زناشویی در زنان و مردان متاهل در ایران مورد واکاوی علمی قرار گرفته اند.

محقق فوق در این پژوهش فراترکیبی، اطلاعات مورد نیاز را از پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی مانند SID ,Magiran, Noormagz, و پایگاه‌های اطلاعاتی خارجی مانند Pubmed, Google scholar, Scopus از سال ۱۳۸۱ تا ۱۴۰۰ استخراج کرده و سپس این اطلاعات را با استفاده از روش‌های علمی، تجزیه و تحلیل کرده است.

نتایج این تحقیق نشان دادند که سه دسته از عوامل شامل عوامل اساسی (مشتمل بر ۱۴ مفهوم)، زمینه‌ای (مشتمل بر ۱۲ مفهوم) و مداخله گر (مشتمل بر ۱۹ مفهوم) به صورت مستقیم و غیر مستقیم در روابط فرازناشویی و خیانت، نقش دارند.

به گفته حسن زارعی محمودابادی، مجری این تحقیق و دانشیار گروه روان شناسی و مشاوره دانشگاه یزد، عوامل زمینه‌ای و عوامل مداخله گر، ممکن است مقدمه عوامل اساسی در ایجاد خیانت زناشویی باشند. همچنین یک عامل اساسی نه تنها از عوامل دیگر تاثیر می‌پذیرد، بلکه خود نیز نقش تعیین کننده‌ای در ایجاد خیانت دارد. با شناسایی این عوامل و تدوین بسته آموزشی متناسب با هر علل می‌توان در جهت پیشگیری از خیانت اقدام موثری انجام داد.

این محقق می‌گوید: اگرچه مفهوم نارضایتی زناشویی عوامل متعددی را در بر می‌گیرد، ولی این عامل خود می‌تواند بسیاری از عوامل دیگر را پوشش دهد. نارضایتی زناشویی سنگ زیر بنایی اختلافات زوجی به حساب می‌آید. کیفیت پایین زندگی می‌تواند به طور مستقیم ثبات زندگی را تهدید کند.

بر این اساس، نارضـایتی عاطفی در زنان و نارضـایتی جنسـی برای مردان به عنوان یک مقوله محوری و اسـاسـی محسـوب می‌شـوند. با آن که تفکیک رضـایت جنسـی و عاطفی از همدیگر دشـوار اســت، ولی اصـولا داشـتن رابطه عاطفی صـمیمی می‌تواند زمینه ســاز روابط جنســی رضــایتبخش نیز باشد.

زارعی محمودابادی معتقد است: اکثر کسانی که در پژوهش‌های انجام شده مرتکب خیانت شده بودند، مدیریت هیجان‌های منفی را غیر قابل مهار و دشوار می‌دانستند. خشم، غم و اندوه و همچنین رنجش یکی از زوجین زمانی که با بی تفاوتی طرف مقابل همراه باشد، می‌تواند زمینه روابط فرازناشویی را فراهم کند. البته این در مورد همه افراد صدق نمی‌کند. همسرانی که توانسته بودند خشم و هیجانات منفی خود را به خوبی و در فضای امن ابراز کنند، به آسیب کمتری در روابط دچار خواهند شد.

بر اساس این تحقیق، طلاق عاطفی هم یکی از عواملی است که می‌تواند زنگ خطری برای زندگی زوجین باشد. طلاق عاطفی یک شبه اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه به مرور سبب دلسردی در روابط زوجین می‌شود. همین دلسردی، کیفیت زندگی زناشویی را به شدت پایین می‌آورد و این عوامل اساسی، می‌توانند نقش تعیین کننده‌ای در بروز یا عدم بروز روابط زناشویی داشته باشند.

زارعی محمودابادی در تبیین نقش مداخله گری دیگران در این خصوص اظهار داشته است: زمانی که در روابط زوجین، دخالت اطرافیان به اوج برسد و همسر، تاب مقابله با این دخالت‌ها را نداشته باشد و از طرف دیگر قهر‌های طولانی با خانواده همسر و اختلافات فرهنگی می‌تواند سبب سردی روابط و در نتیجه گرایش همسر به سمت روابط فرازناشویی شود.

این یافته‌های پژوهشی که توجه به آن‌ها می‌تواند باعث کاهش زمینه‌های اقدام به روابط فرازناشویی و خیانت شود در دو فصلنامه روانشناسی خانواده متعلق به انجمن علمی روانشناسی خانواده ایران منتشر شده اند.