ایران با قطار چین، غرب را به پکن می‌رساند

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: همکاری تجاری ایران با روسیه از ابتدای سال تاکنون ۲۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. این رشد تجاری بخشی از برنامه افزایش همکاری‌های منطقه‌ای است که در نهایت منجر به رشد ترانزیت می‌شود. علاوه بر روسیه، برنامه دیگر گسترش همکاری تجاری و ترانزیتی با چین است که برنامه‌های آن در حال پیگیری است. مهم‌ترین محور این برنامه ارتباط مستقیم حمل و نقلی با چین بعد از عضویت ایران در پیمان شانگ‌های است. ایران با اکثر کشور‌های عضو پیمان شانگ‌های به‌جز چین، موافقتنامه حمل و نقلی دو یا چند جانبه دارد. اکنون این همکاری با چین نیز در دستور کار قرار گرفته است. مراودات با چین یکی از پر حجم‌ترین برنامه‌های تجارت ایران است که اگر حمل کالا‌های این تجارت نیز به‌صورت مستقیم از مسیر دو کشور باشد، همانند روسیه، تجارت با چین نیز موجب رشد ترانزیت از کشور می‌شود.

هدف ترانزیتی کشور ۲۰ میلیون تن در ۱۴۰۱ است. بخشی از این میزان ترانزیت که تقریباً نصف آن را شامل می‌شود مربوط به ترانزیت کالا‌های روسی است. بر اساس برنامه ترانزیت کالا‌های روسی از مسیر ایران تا ۲۰۲۳ به ۱۰ میلیون تن می‌رسد.

جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت کالای سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، گفت: میزان ترانزیت کالا‌های روسی از مسیر ایران و به مقصد یا از مبدأ روسیه روز به روز در حال افزایش است.

وی افزود: پیش از روابط جدید تجاری و حمل و نقلی با روسیه، بسیاری از تجار و شرکت‌های حمل و نقل روسی از شرایط، مزایا، مجوز‌ها و مقررات حمل و نقل کالا از مسیر ایران آشنا نبودند، اما اکنون در همکاری دو جانبه استفاده از کریدور‌های ایران برای انتقال کالا توسط شرکت‌ها و تجار روسی رو به افزایش است.

هدایتی گفت: در تجارت و ترانزیت میان ایران و روسیه، نکته با اهمیت دوجانبه بودن این روند است. در حال حاضر تقریباً اکثر ناوگانی که به مقصد یا مبدأ روسیه کالا حمل می‌کنند در هر دو سر مسیر بار دارند و بار از هند و کشور‌های حاشیه خلیج فارس به روسیه و از روسیه به مقاصد دیگر جابه‌جا می‌شود و ناوگان باری در مسیر‌های رفت و برگشت خالی نیست. این موضوع کمک کرده تا حمل کالا به‌صرفه باشد و به همین دلیل اقبال به کریدور‌های ایران از سوی تجارت منطقه افزایش یافته است.

به گفته هدایتی حمل دو سر بار، هزینه تجارت و حمل و نقل را کاهش داده است. برای رشد ترانزیت، همچنین اقداماتی در حوزه زیرساختی، تکمیل خط راه‌آهن رشت-آستارا و ساخت پایانه جدید در منطقه باغ سیروس آستارا در حال اجرا است.

وی گفت: علاوه بر روسیه، برنامه تجاری جدیدی با چین داریم که به همین منظور راه‌اندازی کریدور ترانزیتی شرق دریای خزر و برقی شدن راه‌آهن گرمسار-اینچه‌برون در حال اجرا است. کریدور شرق دریای خزر سال‌ها غیر فعال بود، اما اکنون فعال شده است.

مدیرکل دفتر ترانزیت کالای سازمان راهداری افزود: ایران، روسیه، هند و چین اکنون اعضای مهم شانگ‌های هستند که امکان تعامل و افزایش همکاری‌های اقتصادی را فراهم کرده‌اند. در همین راستا کریدور شرق به غرب برای حمل کالا از چین به اروپا راه‌اندازی می‌شود. در این خصوص رایزنی‌های مختلفی میان بخش‌های دولتی و خصوصی دو کشور در حال انجام است. اولویت این مسیر حمل و نقل ریلی است.

امین ترفع، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی وزارت راه وشهرسازی نیز با اشاره به برنامه رشد ترانزیت در کشور گفت: تجارت با روسیه از ابتدای سال تا کنون رشد ۲۵ درصدی دارد. ما با روسیه در موضوع ترانزیت هدف‌گذاری مشترک داریم که بر اساس آن ترانزیت کالا‌های روسی از مسیر ایران به میزان ۱۰ میلیون تن تا ۲۰۲۳ برنامه‌ریزی و با رشد ترانزیت در چند ماه اخیر تحقق این هدف امکان‌پذیر شده است.

وی گفت: برای رشد ترانزیت و همکاری‌های منطقه‌ای با آذربایجان اخیراً نشست داشتیم تا مسیر غرب دریای خزر را به سمت تجاری شدن سوق دهیم. برای ۱۴۰۱ هدفگذاری ۲۰ میلیون تن را داریم. پیش بینی این است که در ۶ ماه اول سال ۳۰ درصد ترانزیت نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته باشد؛ بنابراین این روند ترانزیت ۲۰ میلیون تنی تا آخر سال دست‌یافتنی است و به نظر می‌رسد تا آخر سال روند فعلی و سیر صعودی ترانزیت را خواهیم داشت.

کریدور ریلی چین- ایران

یکی از اهداف اساسی دولت سیزدهم در راستای توسعه تجارت خارجی، توسعه روابط تجاری با ۱۵ کشور همسایه است. همزمان با افزایش همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای ایران، توسعه روابط حمل و نقلی با چین در حال انجام است. براساس آمار رسمی منتشر شده از سوی گمرک شاهد روند مثبتی در تجارت خارجی کشور هستیم به‌طوری که تجارت غیرنفتی کشور در چهار ماه نخست امسال با ۴۶ میلیون و ۸۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۳۴ میلیارد و ۴۸۰ میلیون دلار رسید، این میزان نسبت به مدت مشابه ۱۹ درصد رشد داشته است.

بر اساس آمار رسمی منتشر شده از گمرک ایران، چین با خرید ۱۰ میلیون و ۶۳ هزار تن کالا به ارزش پنج میلیارد و ۶۱۷ میلیون دلار، مقصد اول کالا‌های صادراتی ایران در چهار ماه نخست امسال بود. با توجه به حجم تجارت با چین، انتقال مستقیم کالا از دو کشور موجب رشد درآمد‌های ترانزیتی می‌شود.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به تحولات اخیر منطقه‌ای و عضویت ایران در پیمان شانگ‌های گفت: هر چه بتوانیم در مراودات با اعضای شانگ‌های موانع اقتصادی را برداریم و همگرایی اقتصادی میان ایران و اعضای شانگ‌های ایجاد شود تقاضا برای حمل و نقل و ترانزیت هم افزایش می‌یابد. در حال حاضر با بیشتر اعضای شانگ‌های موافقتنامه‌های متعددی داریم. فعالیت مشترک در کریدور شمال- جنوب، کریدور تراسیکا و همکاری‌های اقتصادی با اعضای اکو بخشی از همکاری‌های منطقه‌ای ایران است. ما با اکثر کشور‌ها چهارچوب‌های حمل و نقلی مشترک تعریف شده داریم. همچنین در آینده نزدیک نشست تخصصی حمل‌و‌نقلی با اعضای شانگ‌های داریم تا برای تجاری‌سازی مسیر ایران موانع به حداقل برسد.

وی اظهار کرد: امیدواریم چهارچوب شانگ‌های بتواند باعث افزایش حجم تجارت و افزایش همگرایی اقتصادی بین اعضای این سازمان شود. عضویت در شانگ‌های می‌تواند علاوه بر همکاری‌ها در چهارچوب‌های حمل و نقلی، زمینه‌های ایجاد همگرایی اقتصادی و افزایش ظرفیت تجاری بین کشور‌ها را فراهم کند؛ وقتی ظرفیت تجارت بین کشور‌ها افزایش پیدا می‌کند که حمل و نقل و ترانزیت هم رشد کند.

وی افزود: تلاش داریم در رابطه با افزایش همکاری‌ها با چین قطار مستقیم چین به ایران را احیا کنیم که مبدأ آن از شانگ‌های خواهد بود که نشانه مثبتی است که چهارچوب سازمان همکاری شانگ‌های می‌تواند تقویت‌کننده باشد. نکته مهم این است که برای تسهیل ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی در جریان صادرات و واردات، باید زنجیره‌های تأمین بین اعضای شانگ‌های را شناسایی و تقویت کنیم؛ بدون اینکه زنجیره تأمین به هم گره بخورد و بدون رفت و آمد جریان تکنولوژی، مواد و توزیع کالای ساخته شده و ایجاد یک شبکه تجاری نمی‌توانیم بر موضوع ترانزیت تأثیرگذار باشیم.

هر چقدر حجم تجارت و ظرفیت‌های تجاری افزایش یابد، متناسب با آن ظرفیت کریدور‌های ترانزیتی افزایش خواهد یافت و امیدواریم بتوانیم در ابتکاراتی که در حال برنامه‌ریزی آن هستیم طی روز‌های آینده در نشستی در تهران، ساختار‌های چند جانبه بین ایران و اعضای شانگ‌های تقویت شود و بتوانیم شاهد ارتقای ترانزیت در این چهارچوب باشیم.