فضا، در تیر رس چشمان تیزبین ایران

به گزارش مجله خبری نگار به تقل از الوقت، ایران که در سال‌های اخیر در عرصه‌های نظامی به دستاورد‌های گسترده‌ای دست پیدا کرده است، اکنون در عرصه فضایی نیز حرفی برای گفتن دارد. ایران که از چند سال پیش در تلاش بود تا ماهواره ساخت بومی را در مدار زمین قرار دهد، به لطف دانشمندان داخلی توانست به این هدف نیز نایل شود. در همین راستا، ماهواره ایرانی «خیام» در یک همکاری مشترک با کشور روسیه، روز سه‌شنبه با ماهواره‌بر سایوز از پایگاه بایکونور قزاقستان، با موفقیت به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد و پس از ۹۰ دقیقه با موفقیت در مدار تعیین شده قرار گرفت. ماهواره خیام که مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است، با سنجنده‌های دقیق در طیف‌های مختلف، زیرساختی مناسب برای هوشمندسازی بخش‌های گوناگون کشور خواهد بود.

بر اساس ارزیابی اولیه کارشناسان، داده‌های دریافتی نشان از صحت عملکرد ماهواره دارد. پس از تحلیل داده‌های تله متری ماهواره نیز مشخص شد که عملکرد کلیه زیرسامانه‌های این ماهواره مطابق با برنامه‌ریزی پیش‌بینی شده در حالت عملکرد مناسب و صحیح قرار دارند. طبق برنامه کاری تعیین شده، ماهواره خیام هر ۲۴ ساعت ۴ گذر از فراز ایران خواهد داشت که در این گذر‌ها ارسال فرمان به ماهواره و دریافت داده تله‌متری ماهواره انجام خواهد شد.

سازمان فضایی ایران اعلام کرده که ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور و متعلق به ایران است و تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک ایران انجام و صادر خواهد شد.

ماهواره خیام یک ماهواره ۶۰۰ کیلوگرمی است که در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار می‌گیرد تا به مدت ۵ سال از داده‌ها و تصاویر ارسالی آن در حوزه‌های کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، منابع آبی، معادن و پایش مرز‌ها و مدیریت حوادث غیرمترقبه استفاده شود. سازمان فضایی ایران تأکید کرده است که شایعات منتشره در خصوص استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشور‌ها صحت ندارد و فعالیت‌ها و اهداف این ماهواره صرفاً صلح‌آمیز و غیرنظامی است. رئیس سازمان فضایی ایران هزینه ساخت ماهواره خیام را حدود ۴۰ میلیون دلار عنوان کرده است. گفته می‌شود ماهواره خیام توانایی تصویربرداری فضایی با دقت یک متر را دارد.

سازمان فضایی ایران گفته که ایران در این صنعت نه تنها وارداتی را در آینده نخواهد داشت بلکه به لطف دانشمندان داخلی می‌تواند به صادر کننده این صنعت نیز تبدیل شود و نشان می‌دهد زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های داخلی برای پیشرفت در این عرصه فراهم است.

ماهواره خیام، قدرت ایران در عرصه فضایی را بر همگان نشان داد و پس از این، با استفاده از این تکنولوژی می‌تواند همه تحرکات در منطقه را با دقت رصد کند. از آنجا که این فناوری تنها در اختیار معدود کشور‌های قدرتمند جهان است، بنابراین دستیابی ایران به چنین توانایی نشان می‌دهد که غرب نمی‌تواند با سیاست فشار حداکثری، ایران را منزوی کند و ماهواره خیام تازه اول کار است و در آینده فضا، میزبان ماهواره‌های ایرانی زیادی خواهد بود که با غربی‌ها رقابت خواهند کرد. همچنانکه ۱۰ سال پیش که ایران پهپاد جاسوسی پیشرفته آمریکایی را بر فراز کشورمان به زمین نشاند، کسی فکر نمی‌کرد که ایران زمانی به صادرکننده پهپاد‌های نظامی تبدیل شود و این موفقیت در عرصه فضایی نیز می‌تواند تکرار شود.

تعمیق همکاری‌های ایران و روسیه

جدای از اینکه پرتاب ماهواره خیام، ایران را به فهرست کشور‌های با فناوری در عرصه فضایی وارد کرد، بیش از آن گسترش همکاری‌های بین ایران و روسیه را نیز آشکارا نشان داد. پرتاب ماهوره خیام توسط پایگاه فضایی روسیه برگ زرین دیگری را در همکاری‌های دوجانبه ورق زد و نشان داد دو کشور برای تعمیق همکاری‌ها در همه عرصه‌ها مصمم هستند. همانگونه که یوری بوریسوف، رئیس سازمان فضایی روسیه این پرتاب را یک نقطه عطف مهم در همکاری‌های دوجانبه میان ایران و روسیه خوانده است، این اقدام می‌تواند زمینه همکاری‌ها در عرصه فضایی بین تهران و مسکو را در آینده توسعه دهد.

افزایش همکاری روسیه با ایران در بخش‌های مختلف اقتصادی، نظامی و اکنون فضایی، درحالی است که مسکو پس از شروع جنگ اوکراین تلاش دارد تا سطح همکاری‌های خود با متحدانش به ویژه ایران را گسترش دهد و در ماه‌های اخیر گام‌های موثری از طرف روس‌ها در این زمینه انجام شده است. راه اندازی کریدور شمال-جنوب، امضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، خرید پهپاد از ایران، و آخرین مورد پرتاب ماهواره ایرانی به مدار زمین، همه این‌ها اقداماتی است که روسیه برای توسعه مناسبات با تهران انجام داده است.

باتوجه به اینکه روسیه بعد از بحران اوکراین، سعی کرده تعاملات خود با غرب را در همه عرصه‌ها تقلیل دهد، بنابراین کاهش همکاری‌های فضایی هم در دستور کار قرار گرفته است. روس‌ها که تاکنون با آمریکا در پایگاه بین‌المللی فضایی همکاری می‌کردند، اخیرا اعلام کرده‌اند تا سال ۲۰۲۴ از این پایگاه فضایی خارج خواهند شد و به نظر می‌رسد روسیه قصد دارد ایستگاه فضایی بومی خود را تاسیس کند. در صورت تحقق این برنامه، رقابت بین دو قدرت در فضا نیز تشدید خواهد شد و بنابراین روس‌ها تلاش می‌کنند تا کشور‌های دیگر را نیز در اردوگاه فضایی خود وارد کنند.

تاسیس پایگاه فضایی روسیه، مزیتی برای ایران به حساب می‌آید و می‌تواند زیرساخت‌های فضایی و توانمندی‌های تکنولوژیکی خود را تقویت کرده و در ایستگاه جدید روسیه نقش مهمی ایفا کند. ایران در پایگاه بین‌المللی فضایی که تحت کنترل غربی‌ها بود، عملا از گردونه نقش آفرینی خارج بود، ولی به دلیل اتحاد استراتژیکی که با روسیه دارد می‌تواند در پایگاه مختص این کشور، از تجربیات روس‌ها در زمینه‌های فضایی استفاده کرده و همچنین با کمک روسیه، فضانوردان ایرانی را برای کسب اطلاعات به فضا اعزام کند.

پرتاب ماهواره خیام برخلاف برخی تصورات تنها یک اقدام عادی نیست و یک گام نمادین در توسعه همکاری‌های مسکو و تهران به شمار می‌رود. از آنجا که مقامات روسیه در ماه‌های اخیر بار‌ها اعلام کردند که مناسبات خود با ایران را بیش از پیش تقویت خواهند کرد، با پرتاب ماهواره خیام نشان دادند که به آنچه گفته‌اند عمل کرده‌اند و در آینده نیز سطح مناسبات دو طرف بیش از پیش تقویت خواهد شد. این درحالی است که آمریکا در ماه‌های اخیر به هر دری می‌زند تا در روابط مسکو و تهران شکاف ایجاد کند، ولی این اقدامات راه به جایی نبرده بلکه پس از بحران اوکراین، روابط دو طرف به سطح استراتژیک رسیده است.

تقویت تعاملات روسیه و ایران در زمینه‌های مختلف می‌تواند برای متحدان عربی آمریکا در خلیج فارس هم حاوی این پیام باشد که روسیه برخلاف آمریکا، متحدانش را رها نمی‌کند و حاضر است در همه سطوح آن‌ها را یاری کند و این مسئله سبب می‌شود برخی کشور‌ها در سیاست‌های خود با واشنگتن تجدینظر کنند. همچنانکه پس از جنگ اوکراین، شیخ نشین‌های خلیج فارس با دیده تردید به حمایت‌های آمریکا از خود در هنگام بروز بحران می‌نگرند و پیروزی روسیه در برابر غرب در عرصه نظامی و فضایی می‌تواند کشور‌ها را به سمت همگرایی با مسکو سوق دهد.

نگرانی آمریکا و اسرائیل

آمریکا و رژیم صهیونیستی که هر گونه موفقیت علمی ایران در عرصه‌های مختلف را تهدیدی برای منافع خود می‌دانند، این بار هم نگرانی خود را از دستاورد جدید ایران ابراز کردند. آمریکا در واکنش به پرتاب ماهواره ایرانی به فضا گفت که همکاری رو به رشد روسیه با ایران یک خطر بزرگ برای جامعه بین‌المللی محسوب می‌شود.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادعا کرد که این کشور از اقدام روسیه در پرتاب یک ماهواره با قابلیت چشمگیر جاسوسی از جانب ایران آگاه است. تعمیق اتحاد روسیه با ایران چیزی است که کل جهان باید آن را ببینند و آن را بعنوان یک تهدید عمیق در نظر بگیرند. آمریکا درحالی ارسال ماهواره ایرانی را برای اهداف جاسوسی عنوان می‌کند که خود از سال‌ها پیش ده‌ها ماهواره در مدار زمین قرار داده است که بسیاری از آن‌ها برای کسب اطلاعات محرمانه از سایر کشور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. آمریکا از اینکه ایران به این فناوری مهم دست پیدا کرده است، وحشت دارد و آنرا تهدیدی برای خود و متحدانش می‌داند.

صهیونیست‌ها هم که هر گونه اقدام از سوی تهران را تهدیدی برای موجودیت خود تلقی می‌کنند، از پرتاب ماهواره ایرانی به وحشت افتاده‌اند. کارشناسان صهیونیستی نسبت به این که ماهواره مذکور زمینه رصد اهدافی در اسرائیل را برای ایران فراهم کند، هشدار دادند. به ادعای رسانه‌های اسرائیلی، دوربین‌های تعبیه شده در این ماهواره قادر هستند، تصاویری با دقت بالا را تا ۱.۲ متر بر روی زمین تصویربرداری کرده و در چنین شرایطی به ایران این امکان را بدهند تا تاسیسات مختلف را تحت نظر داشته باشد.

ترس و نگرانی صهیونیست‌ها از این است که ایران با استفاده از این ماهواره، بتواند اطلاعاتی را از تاسیسات هسته‌ای رژیم صهیونیستی جمع‌آوری کند و در صورت نیاز اقدامات تنبیهی را علیه اقدامات خرابکارانه صهیونیست‌ها انجام دهد. این رسانه‌ها همچنین مدعی شدند که این مسئله باید به شدت مدنظر مسئولین اسرائیلی قرار بگیرد که روسیه در حال اعطای توانمندی جمع‌آوری اطلاعات امنیتی با کیفیت بالا از طریق ماهواره‌ها به ایران است.

اسرائیل و آمریکا در یک دهه گذشته تلاش زیادی کرده‌اند تا از دستیابی ایران به ساخت موشک‌ها و پهپاد‌های پیشرفته ممانعت کنند، اما همه این اقدامات شکست خورده و اکنون ایران به جرگه کشور‌های معدودی که ماهواره در مدار زمین قرار داده‌اند، پیوسته است.

باتوجه به اینکه ایران بعد از این همه تحرکات صهیونیست‌ها و آمریکا در خاورمیانه را رصد خواهد کرد، به همین منظور همه طرح‌های ضد ایرانی آن‌ها زیر ذره‌بین ایرانی‌ها قرار دارد. رژیم صهیونیستی با استقرار نیرو‌های جاسوسی و امنیتی خود در بحرین و امارات تلاش می‌کند با پهپاد‌های شناسایی، اطلاعاتی را از داخل ایران کسب کند، اما قرار گرفتن ماهواره خیام به عنوان چشم تیزبین ایران در مدار زمین، می‌تواند همه این توطئه‌ها را نقش بر آب کند.

در کل می‌توان گفت، قرار گرفتن اولین ماهواره ایرانی در مدار زمین، نشان داد که تحریم‌های غرب نتوانسته ایران را از رسیدن قله‌های موفقیت در عرصه‌های علمی و تکنولوژیکی باز دارد و هر چه این فشار‌ها افزایش یافته، دستاورد‌های ایران نیز به همان اندازه چشمگیرتر بوده است و با اتحاد استراتژیکی که بین ایران و روسیه در حال شکل‌گیری است، پیشرفت‌های به مراتب گسترده‌تری هم در آینده رقم خواهد خورد.