جزئیات پیشنهاد مرکز پژوهش‌های مجلس برای «اصلاح آیین نامه ارتقاء اعضای هیات علمی»

به گزارش مجله خبری نگار، به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ارتقاء اعضای هیات علمی به عنوان یک مسئله گلوگاهی از دو دهه پیش مورد توجه سیاستگذاران قرارگرفته است؛ به طوری که از ابتدای دهه ۱۳۸۰ تاکنون چهار مرتبه منجر به بازنگری و اصلاح آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیات علمی شده است. به نحوی که رشد تولیدات علمی و قرار گرفتن در جایگاه ۱۵ در تولید اسناد علمی در دنیا را می‌توان از نتایج این سیاست‌ورزی به شمار آورد. این بدین معنی است که سیاستگذاری در این زمینه منجر به نتایج ملموس و مورد انتظار شود.

اما هر سیاستی علاوه بر نتایج مورد انتظار، برخی آثار و پیامد‌های ناخواسته هم بر جای می‌گذارد که درباره آیین نامه ارتقای اعضای هیات علمی از بین رفتن توازن در ارزشگذاری فعالیت‌های چهارگانه (فرهنگی، تربیتی و اجتماعی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و علمی و اجرایی) چیرگی معیار‌های کمی بر معیار‌های کیفی و تسلط رویکرد مقاله‌محوری در فعالیت‌های پژوهشی از جمله مهمترین آن‌هاست.

پیامد چنین وضعیتی، انتشار چند باره مستندات علمی از سوی برخی از اعضای هیات علمی، به حاشیه رانده شدن توجه به نیاز‌ها و مسائل کشور، تحت تاثیر قرار گرفتن فرایند‌های مربوط به جذب اعضای هیات علمی، ترفیع سالانه و حتی پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی، شکل‌گیری پدیده فروش پایان‌نامه/رساله، افزایش میزان تقلب علمی و... شده است.

در این خصوص، مرکز پژوهش‌های مجلس اقدام به برگزاری ۱۴ جلسه و مصاحبه با خبرگان علمی و اجرایی و همچنین بررسی‌های کارشناسی جمعا به میزان ۴۵۰ نفر ساعت کرده است که حاصل این جلسات، در قالب گزارش‌هایی با عنوان «الزامات کارآمدسازی نظام ارتقاء اعضای هیات علمی و «بسته سیاستی اصلاح و بازنگری آیین نامه ارتقاء اعضای هیات علمی» تهیه و تدوین شده است.

با عنایت به ورود مجلس محترم به آیین نامه ارتقاء از طریق بند «ج» ماده ۱۲ قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» و ظرفیت این بند در خصوص ایجاد انگیزه بیشتر برای اعضای هیات علمی به منظور انجام فعالیت‌های مسئله‌محور و کاربردی، پیش نویس اصلاح بند فوق در این مرکز آماده شده است.

بر این اساس، مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد می‌کند که بند مورد اشاره اینگونه اصلاح شود: «در صورتی که تولید دانش فنی، اختراع یا اکتشاف و نیز هر فناوری و نوآوری منجر به تولید و تجاری‌سازی محصول یا فرایند دارای اولویت مورد نیاز کشور شده یا به حل یکی از مسائل اساسی کشورم منتهی شود، جایگزین امتیاز‌های پژوهشی و فناوری مندرج در جداول شماره (۶) آیین‌نامه جاری ارتقاء مرتبه اعضای هیات علمی و جداول مشابه در آیین‌نامه‌های بعدی تا سقف امتیازات مکتسبه خواهد شد. شیوه اجرای این بند توسط وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شورای عالی حوزه‌های علمیه ظرف مدت یک ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون تهیه می‌شود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد».