به گزارش مجله خبری نگار، گیلاس زمستانی به زبان سانسکریت به معنای بوی اسب است که هم به رایحه گیاه و هم به توانایی بالقوه آن در افزایش قدرت اشاره دارد.
گیلاس زمستانی با نامهای متعدد دیگری از جمله جینسینگ هندی نیز شناخته میشود.
گیاه گیلاس زمستانی درختچهای کوچک با گلهای زرد و بومی هند و جنوب شرقی آسیاست. عصاره یا پودر ریشه یا برگ گیاه برای درمان انواع شرایط از جمله اضطراب و مشکلات باروری استفاده میشود.
در ادامه این مقاله با فواید دارویی و درمانی گیلاس زمستانی برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا میشوید.
گیلاس زمستانی شاید بیشتر به دلیل توانایی آن در کاهش استرس شناخته شده است. این گیاه دارویی به عنوان آداپتوژن طبقه بندی میشود، مادهای که به بدن کمک میکند تا با استرس مقابله کند.
به نظر میرسد گیلاس زمستانی به کنترل واسطههای استرس از جمله پروتئینهای گرما شوک ۷۰ کیلو دالتونی (Hsp۷۰)، کورتیزول و پروتئین کینازها کمک میکند.
همچنین فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) را کاهش میدهد، سیستمی در بدن شما که پاسخ استرس را تنظیم میکند.
چندین مطالعه نشان دادهاند که مکملهای گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
در یک مطالعه کوچک با ۵۸ شرکت کننده افرادی که ۲۵۰ یا ۶۰۰ میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت ۸ هفته مصرف کردند استرس درک شده و سطح هورمون استرس کورتیزول را در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند به طور چشمگیری کاهش دادند.
علاوه بر این شرکت کنندگانی که مکملهای گیلاس زمستانی را مصرف کردند در مقایسه با گروه دارونما بهبود قابل توجهی را در کیفیت خواب تجربه کردند.
مطالعه دیگری روی ۶۰ نفر نشان داد کسانی که روزانه ۲۴۰ میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت ۶۰ روز مصرف میکردند در مقایسه با افرادی که دارونما دریافت کرده بودند کاهش قابل توجهی در اضطراب داشتند؛ بنابراین تحقیقات اولیه نشان میدهد که گیلاس زمستانی ممکن است یک مکمل مفید برای استرس و اضطراب باشد.
با این حال بررسی اخیر مطالعات به این نتیجه رسید که شواهد کافی در مورد مناسبترین دوز و شکل گیلاس زمستانی برای درمان اختلالات عصبی روانپزشکی مرتبط با استرس مانند اضطراب وجود ندارد.
تحقیقات نشان داده است که گیلاس زمستانی ممکن است اثرات مفیدی بر عملکرد ورزشی داشته باشد و ممکن است مکملی ارزشمند برای ورزشکاران باشد.
یک تجزیه و تحلیل از تحقیقات شامل ۱۲ مطالعه در مردان و زنانی بود که دوزهای گیلاس زمستانی را بین ۱۲۰ میلی گرم تا ۱۲۵۰ میلی گرم در روز مصرف کردند. نتایج نشان میدهد که این گیاه ممکن است عملکرد فیزیکی از جمله قدرت و استفاده از اکسیژن در طول ورزش را افزایش دهد.
تجزیه و تحلیل پنج مطالعه نشان داد که مصرف گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی حداکثر اکسیژن مصرفی (VO۲ max) را در بزرگسالان و ورزشکاران سالم افزایش میدهد.
VO۲ max حداکثر مقدار اکسیژنی است که یک فرد میتواند در طول فعالیتهای شدید استفاده کند. این یک اندازه گیری آمادگی قلب و ریه است.
داشتن حداکثر اکسیژن مصرفی بهینه برای ورزشکاران و غیر ورزشکاران به طور یکسان مهم است. حداکثر اکسیژن مصرفی کم با افزایش خطر مرگ و میر همراه است در حالی که حداکثر اکسیژن مصرفی بالاتر با خطر کمتر بیماری قلبی مرتبط است.
علاوه بر این گیلاس زمستانی ممکن است به افزایش قدرت عضلانی کمک کند.
در یک مطالعه شرکتکنندگان مردی که روزانه ۶۰۰ میلی گرم گیلاس زمستانی مصرف میکردند و به مدت ۸ هفته در تمرینات مقاومتی شرکت کردند در مقایسه با گروه دارونما به طور قابل توجهی در قدرت و اندازه عضلانی افزایش بیشتری داشتند.
برخی شواهد نشان میدهد که گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش علائم بیماریهای روانی از جمله افسردگی در جمعیتهای خاص کمک کند.
در یک مطالعه محققان اثرات گیلاس زمستانی را در ۶۶ فرد مبتلا به اسکیزوفرنی که افسردگی و اضطراب را تجربه میکردند بررسی کردند.
آنها دریافتند شرکت کنندگانی که روزانه ۱۰۰۰ میلیگرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت ۱۲ هفته مصرف میکردند نسبت به افرادی که دارونما مصرف میکردند کاهش بیشتری در افسردگی و اضطراب داشتند.
علاوه بر این یافتههای یک مطالعه دیگر نشان میدهد که مصرف گیلاس زمستانی ممکن است به بهبود علائم کلی و استرس درک شده در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کند.
تحقیقات محدود در سال ۲۰۱۳ همچنین نشان میدهد که گیلاس زمستانی ممکن است به بهبود اختلالات شناختی در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کند. با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
علاوه بر این مطالعهای در سال ۲۰۱۲ نشان داد بزرگسالان استرسی که روزانه ۶۰۰ میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی را به مدت ۶۰ روز مصرف میکردند ۷۷ درصد کاهش علائم افسردگی را گزارش کردند در حالی که گروه دارونما کاهش ۵ درصدی را گزارش کردند.
با این حال تنها یکی از شرکت کنندگان در این مطالعه سابقه افسردگی داشت بنابراین ارتباط نتایج نامشخص است.
اگرچه برخی یافتهها نشان میدهند که گیلاس زمستانی ممکن است برخی از اثرات ضد افسردگی در افراد خاص داشته باشد نباید سعی کنید از آن به عنوان جایگزینی برای داروهای ضد افسردگی استفاده کنید.
اگر علائم افسردگی را تجربه میکنید با یک پزشک صحبت کنید تا بتوانید هر کمک یا درمانی که ممکن است نیاز داشته باشید دریافت کنید.
در برخی از مطالعات مشخص شده که مکملهای گیلاس زمستانی برای باروری مردان مفید هستند و سطح تستوسترون را افزایش میدهند.
در یک مطالعه ۴۳ مرد دارای اضافه وزن ۴۰ تا ۷۰ ساله که خستگی خفیف داشتند روزانه به مدت ۸ هفته از قرصهای حاوی عصاره مکملهای گیلاس زمستانی یا دارونما استفاده کردند.
درمان گیلاس زمستانی با افزایش ۱۸ درصدی دهیدرواپیاندروسترون سولفات – هورمون جنسی که در تولید تستوسترون نقش دارد همراه بود. شرکت کنندگانی که از این گیاه دارویی استفاده کردند نسبت به افرادی که دارونما مصرف کردند ۱۴.۷ درصد افزایش بیشتری در تستوسترون داشتند.
علاوه بر این مروری بر چهار مطالعه نشان داد که درمان با گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی غلظت اسپرم، حجم مایع منی و تحرک اسپرم را در مردان با تعداد اسپرم کم افزایش میدهد.
همچنین غلظت و تحرک اسپرم را در مردان با تعداد اسپرم طبیعی افزایش داد.
با این حال محققان به این نتیجه رسیدند که در حال حاضر دادههای کافی برای تایید مزایای بالقوه گیلاس زمستانی برای باروری مردان وجود ندارد و مطالعات با کیفیت بالا مورد نیاز است.
شواهد محدود نشان میدهد که گیلاس زمستانی ممکن است فوایدی برای افراد مبتلا به دیابت یا سطح قند خون بالا داشته باشد.
مروری بر ۲۴ مطالعه از جمله ۵ مطالعه بالینی در افراد مبتلا به دیابت نشان داد که درمان با گیلاس زمستانی به طور قابل توجهی قند خون، هموگلوبین A۱c، انسولین، چربیهای خون و نشانگرهای استرس اکسیداتیو را کاهش میدهد.
اعتقاد بر این است که ترکیبات خاصی در گیلاس زمستانی از جمله ترکیبی به نام ویتافرینای یا (WA) دارای فعالیت ضد دیابتی قوی هستند و ممکن است به تحریک سلولهای شما برای دریافت گلوکز از جریان خون کمک کنند.
با این حال تحقیقات در این زمان محدود است و مطالعات دقیق تری مورد نیاز است.
گیلاس زمستانی حاوی ترکیباتی از جمله ویتافرینای است که ممکن است به کاهش التهاب در بدن کمک کند.
محققان دریافتهاند که ویتافرینای مسیرهای التهابی بدن از جمله مولکولهای سیگنالی به نام ان اف کاپا بی یا (NF-κB) و فاکتور شبه هستهای ۲ مشتق از اریتروئید ۲ (Nrf۲) را هدف قرار میدهد.
مطالعات حیوانی نشان داده است که ویتافرینای ممکن است به کاهش سطوح پروتئینهای التهابی مانند اینترلوکین ۱۰ (IL-۱۰) کمک کند.
شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه گیلاس زمستانی ممکن است به کاهش نشانگرهای التهابی در انسان نیز کمک کند.
در یک مطالعه از سال ۲۰۰۸ بزرگسالانی که استرس داشتند به مدت ۶۰ روز عصاره گیلاس زمستانی مصرف کردند. در نتیجه کاهش قابل توجهی در پروتئین واکنشی C – یک نشانگر التهابی – در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف میکردند داشتند.
در مطالعه دیگری محققان به افراد مبتلا به کوید ۱۹ (کرونا) روزانه یک داروی آیورودا حاوی ۰.۵ گرم گیلاس زمستانی و سایر گیاهان را به مدت ۷ روز دادند. این باعث کاهش سطح نشانگرهای التهابی CRP، IL-۶ و TNF-α در شرکت کنندگان در مقایسه با دارونما شد.
اگرچه این یافتهها امیدوار کننده هستند تحقیقات در مورد اثرات بالقوه گیلاس زمستانی بر التهاب در حال حاضر محدود است.
مصرف گیلاس زمستانی ممکن است برای عملکرد شناختی مفید باشد.
یک مرور که شامل پنج مطالعه بالینی بود اشاره کرد که شواهد اولیهای وجود داشت که نشان میداد گیلاس زمستانی میتواند عملکرد شناختی را در جمعیتهای خاص از جمله افراد مسن با اختلال شناختی خفیف و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بهبود بخشد.
عملکردهای شناختی که ممکن است از آن بهرهمند شوند عبارتند از:
عملکرد اجرایی
توجه
زمان پاسخ
وظایف شناختی
مطالعهای روی ۵۰ بزرگسال نشان داد که مصرف ۶۰۰ میلی گرم عصاره گیلاس زمستانی در روز به مدت ۸ هفته منجر به بهبود قابل توجهی در اقدامات زیر در مقایسه با مصرف دارونما شد:
حافظه فوری و عمومی
توجه
سرعت پردازش اطلاعات
محققان خاطر نشان میکنند که ترکیبات موجود در گیلاس زمستانی از جمله ویتافرینای اثرات آنتی اکسیدانی در مغز دارند که ممکن است برای سلامت شناختی مفید باشد.
با این حال قبل از اینکه متخصصان بتوانند به نتایج قوی دست یابند تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
بسیاری از مردم گیلاس زمستانی را برای درمان بی خوابی مصرف میکنند و برخی شواهد نشان میدهد که ممکن است به درمان مشکلات خواب کمک کند.
به عنوان مثال یک مطالعه روی ۵۰ بزرگسال ۶۵ تا ۸۰ ساله نشان داد که مصرف روزانه ۶۰۰ میلی گرم ریشه گیلاس زمستانی به مدت ۱۲ هفته به طور قابل توجهی کیفیت خواب و هوشیاری ذهنی را پس از بیدار شدن در مقایسه با درمان با دارونما بهبود میبخشد.
علاوه بر این یک بررسی از پنج مطالعه با کیفیت بالا نشان داد که گیلاس زمستانی تاثیر مثبت کوچک، اما قابل توجهی بر کیفیت کلی خواب دارد. مصرف گیلاس زمستانی سطح اضطراب افراد را کاهش داد و به آنها کمک کرد که هنگام بیدار شدن هوشیارتر شوند.
محققان خاطر نشان کردند که نتایج در افراد مبتلا به بی خوابی و در افرادی که روزانه بیش از ۶۰۰ میلی گرم به مدت ۸ هفته یا بیشتر مصرف میکردند بارزتر بود.
گیلاس زمستانی یک مکمل بی خطر برای اکثر افراد است اگرچه اثرات طولانی مدت آن ناشناخته است.
بررسی ۶۹ مطالعه نشان داد که ریشه گیاه گیلاس زمستانی برای مدیریت برخی شرایط سلامتی از جمله استرس، اضطراب و بی خوابی ایمن و موثر به نظر میرسد.
یک مطالعه روی ۸۰ مرد و زن سالم نشان داد که مصرف روزانه ۶۰۰ میلی گرم گیلاس زمستانی به مدت ۸ هفته بی خطر بوده و هیچ گونه اثرات نامطلوبی برای سلامتی در شرکت کنندگان ایجاد نمیکند.
با این حال افراد خاص نباید آن را مصرف کنند. به عنوان مثال افراد باردار باید از آن اجتناب کنند، زیرا در صورت استفاده در دوزهای بالا ممکن است باعث سقط جنین شود.
همچنین افرادی که مبتلا به سرطان پروستات حساس به هورمون هستند و داروهای خاصی مانند بنزودیازپین ها، داروهای ضد تشنج یا باربیتوراتها را مصرف میکنند باید از مصرف گیلاس زمستانی خودداری کنند.
برخی از عوارض جانبی در افرادی که مکملهای گیلاس زمستانی مصرف میکنند از جمله ناراحتی دستگاه گوارش فوقانی، خواب آلودگی و اسهال گزارش شده است.
علاوه بر این گیلاس زمستانی ممکن است تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین کسانی که بیماری تیروئید دارند باید قبل از مصرف با یک متخصص مشورت کنند.
مقدار مصرف روزانه گیلاس زمستانی متفاوت است. به عنوان مثال دوزهای ۲۵۰-۱۲۵۰ میلی گرم در روز برای شرایط مختلف موثر هستند.
تحقیقات نشان میدهد که اثرات گیلاس زمستانی فوری نیست بنابراین به خاطر داشته باشید که ممکن است مجبور شوید آن را برای چندین ماه قبل از اینکه متوجه اثرات آن شوید مصرف کنید.
میتوانید گیلاس زمستانی را به روشهای مختلف به صورت تک دوز یا چند دوز در روز مصرف کنید و میتوانید آن را با غذا یا با معده خالی مصرف کنید.
گیلاس زمستانی یا آشواگاندا یک گیاه دارویی باستانی با فواید سلامتی متعدد است.
مطالعات نشان میدهد که ممکن است به کاهش اضطراب و استرس، حمایت از خواب آرام و حتی بهبود عملکرد شناختی در جمعیتهای خاص کمک کند.
گیلاس زمستانی برای اکثر مردم نسبتا بی خطر در نظر گرفته میشود. با این حال این برای همه مناسب نیست، بنابراین مهم است که قبل از افزودن گیلاس زمستانی به روتین خود با یک پزشک صحبت کنید.
منبع:سومیتا