به گزارش مجله خبری نگار/تنها چند روز کار در شیفت شب، ریتم پروتئینهای مرتبط با تنظیم قند خون، متابولیسم انرژی و التهاب را مختل میکند - فرآیندهایی که میتوانند بر ایجاد بیماریهای متابولیک مزمن تأثیر بگذارند.
نتایج مطالعهای که توسط محققان دانشگاه ایالتی واشنگتن و آزمایشگاه ملی شمال غربی اقیانوس آرام انجام شده است، سرنخهای جدیدی در مورد اینکه چرا کارگران شیفت شب بیشتر در معرض ابتلا به دیابت، چاقی و سایر اختلالات متابولیک هستند، ارائه میدهد.
پروفسور هانس ون دونگن، نویسنده ارشد این مطالعه از کالج پزشکی السون اس. فلوید دانشگاه ایالتی واشنگتن، گفت: «فرآیندهایی وجود دارند که به ساعت بیولوژیکی اصلی در مغز ما مرتبط هستند و به ما میگویند روز، روز است و شب، شب، و فرآیندهای دیگری نیز وجود دارند که ریتمهای تنظیمشده در جاهای دیگر بدن را دنبال میکنند و به ما میگویند شب، روز است و روز، شب. وقتی این ریتمهای داخلی مختل میشوند، حالت استرس مداومی در بدن ایجاد میشود که به نظر ما عواقب طولانیمدتی برای سلامتی دارد.»
ون دونگن گفت، اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما این مطالعه نشان میدهد که این ریتمهای مختل شده را میتوان در کمتر از سه روز مشاهده کرد، که نشاندهنده امکان مداخله زودهنگام برای جلوگیری از دیابت و چاقی است. چنین مداخلهای همچنین میتواند به کاهش خطر بیماری قلبی و سکته مغزی کمک کند، که در کارگران شیفت شب نیز افزایش مییابد.
این مطالعه که در مجله Proteome Research منتشر شده است، شامل یک آزمایش آزمایشگاهی کنترلشده با داوطلبانی بود که به مدت سه روز در شیفتهای شب یا روز شبیهسازی شده قرار گرفتند. پس از شیفت آخر، شرکتکنندگان به مدت ۲۴ ساعت تحت شرایط ثابت - روشنایی، دما، وضعیت بدن و میزان مصرف غذا - بیدار ماندند تا ریتمهای بیولوژیکی داخلی آنها بدون دخالت خارجی اندازهگیری شود.
نمونههای خون گرفته شده در فواصل منظم طی یک دوره ۲۴ ساعته برای شناسایی پروتئینهای موجود در سلولهای سیستم ایمنی خون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ریتم برخی از پروتئینها ارتباط نزدیکی با ساعت بیولوژیکی اصلی دارد که ریتم ۲۴ ساعته بدن را حفظ میکند. ساعت بیولوژیکی اصلی در برابر تغییرات در برنامههای شیفت مقاوم است، بنابراین این ریتمهای پروتئینی در پاسخ به برنامه شیفت شب تغییر چندانی نکردند.
با این حال، ریتم اکثر پروتئینهای دیگر در شرکتکنندگان شیفت شب در مقایسه با شرکتکنندگان شیفت روز به طور قابل توجهی تغییر کرد.
محققان با بررسی دقیقتر پروتئینهای دخیل در تنظیم گلوکز، تقریباً معکوس شدن ریتم گلوکز را در شرکتکنندگان شیفت شب مشاهده کردند. آنها همچنین دریافتند که فرآیندهای مربوط به تولید و حساسیت به انسولین، که معمولاً برای حفظ سطح گلوکز در محدوده سالم با هم کار میکنند، در شرکتکنندگان شیفت شب دیگر با هم هماهنگ نیستند. محققان گفتند که این اثر میتواند به دلیل تلاش تنظیم انسولین برای معکوس کردن تغییرات سطح گلوکز ناشی از برنامه شیفت شب باشد. آنها گفتند که این میتواند در حال حاضر یک پاسخ سالم باشد، زیرا تغییر سطح گلوکز میتواند به سلولها و اندامها آسیب برساند، اما در درازمدت میتواند مشکلساز باشد.
جیسون مکدرموت، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «ما نشان دادیم که میتوانیم تفاوتهایی را در الگوهای مولکولی بین داوطلبانی که برنامههای منظمی داشتند و داوطلبانی که برنامههایشان با ساعت بیولوژیکیشان هماهنگ نبود، مشاهده کنیم. اثرات این ناهماهنگی قبلاً در این سطح مولکولی و به این شیوه کنترلشده مشخص نشده بود.»
گام بعدی محققان، مطالعه کارگران واقعی خواهد بود تا مشخص شود که آیا شیفت شب باعث تغییرات پروتئینی مشابهی در کارگران شیفتی میشود یا خیر.