به گزارش مجله خبری نگار، یک تیم بینالمللی از دانشمندان دریافتهاند که دو گونه کرم گرد، Caenorhabditis elegans و Caenorhabditis briggsae، علیرغم انشعاب از یک جد مشترک در حدود ۲۰ میلیون سال پیش، در نحوه فعال و غیرفعال کردن ژنهای خود به طرز چشمگیری مشابه هستند. این تحقیق در مجله Science منتشر شده است.
محققان دو گونهی نزدیک به هم، Caenorhabditis elegans و Caenorhabditis briggsae، را مورد مطالعه قرار دادند. این کرمها در خاک زندگی میکنند، شفاف هستند، تنها از چند صد سلول تشکیل شدهاند و اغلب در علم برای مطالعهی رشد موجودات زنده مورد استفاده قرار میگیرند. دانشمندان ژنهای فعال در هر سلول را در مراحل مختلف رشد جنینی ردیابی کردند. برای این کار، آنها از روشی به نام تجزیه و تحلیل RNA تک سلولی استفاده کردند که به آنها امکان میدهد ببینند کدام ژنها در یک لحظهی معین "فعال" میشوند.
معلوم شد که بخش زیادی از کار ژنها (که بیان نامیده میشود) در هر دو گونه یکسان است. این موضوع به ویژه برای متخصصان تعجبآور بود، زیرا تغییرات زیادی معمولاً طی ۲۰ میلیون سال رخ میدهد.
پروفسور رابرت واترستون از دانشگاه واشنگتن، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «انتظار نداشتم رقابت تا این حد نزدیک باشد.»
به گفته دانشمندان، ژنهای مسئول عملکردهای اساسی بدن، مانند عملکرد عضلات یا هضم، به سختی تغییر کردهاند. اما در سلولهای «تخصصیتر»، مانند سلولهای عصبی، هنوز تفاوتهایی وجود داشته است. این ممکن است به این دلیل باشد که این سلولها سریعتر با تغییرات محیطی سازگار میشوند.
جالب اینجاست که حتی اگر ژنهای منفرد به طور متفاوتی عمل میکردند، این موضوع بر طرح کلی بدن تأثیر نمیگذاشت. با وجود میلیونها سال تکامل جداگانه، در هر دو کرم تقریباً یکسان باقی ماند.
نویسندگان تأکید میکنند که هنوز نمیتوان گفت که آیا این تغییرات به دلیل سازگاری با شرایط رخ دادهاند یا تصادفی هستند. اما اکنون علم ابزار قدرتمندی برای ردیابی چگونگی تأثیر دقیق تکامل بر کار ژنها در هر سلول یک موجود زنده دارد.