زنده ماندن بدون آب به چه عواملی بستگی دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، از قدیم گفته‌اند که اکثر مردم می‌توانند حدود سه روز بدون آب زنده بمانند، هرچند مدت زمان دقیق آن بسته به سن، فعالیت بدنی، سلامت کلی و شرایط محیطی متفاوت است. در ادامه جزئیات بیشتری را درباره این بازه زمانی مطرح می‌کنیم.

عوامل موثر بر بقا بدون آب

سن: نوزادان، کودکان خردسال و افراد مسن به دلیل نحوه مدیریت مایعات در بدن شان بیشتر در معرض کم آبی قرار دارند.

سلامت: بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، بیماری‌های کلیوی، نارسایی قلبی و اختلالات عصبی می‌توانند بر نحوه استفاده و نگهداری آب در بدن تأثیر بگذارند. همچنین برخی دارو‌ها مثل دیورتیک‌ها (قرص‌های ادرارآور) باعث افزایش دفع مایعات می‌شوند.

آب و هوا / محیط: هوای گرم، خشک یا مرطوب باعث افزایش تعریق و از دست رفتن مایعات می‌شود. در محیط‌های سرد، حس تشنگی ممکن است تا ۴۰ درصد کاهش یابد که تشخیص نیاز بدن به آب را سخت‌تر می‌کند.

سطح فعالیت بدنی: ورزش و کار‌های بدنی نیاز بدن به آب را افزایش می‌دهد. هر چه بیشتر عرق کنید، مایعات بیشتری از دست می‌دهید و نیاز به آب بیشتری دارید.

اندازه و فیزیک بدن: افراد با بدن بزرگ‌تر یا عضله بیشتر معمولا به آب بیشتری نیاز دارند، زیرا بدن آن‌ها انرژی بیشتری مصرف و گرمای بیشتری تولید می‌کند.

سطح هیدراتاسیون اولیه: شخصی که قبل از نداشتن آب برای نوشیدن؛ به خوبی هیدراته شده باشد، ممکن است بیشتر از کسی که هیدراته نیست زنده بماند.

مصرف غذا: بسیاری از غذا‌ها به ویژه میوه‌ها و سبزیجات حاوی آب هستند. خوردن منظم غذا بدون نوشیدن آب می‌تواند تا حدی از کم آبی جلوگیری کند، اما غذا به تنهایی جایگزین نیاز بدن به مایعات نیست.

تاثیرات کم آبی

آب حدود ۶۰ درصد وزن بدن انسان را تشکیل می‌دهد و عملکرد‌های حیاتی مانند تنظیم دما، انتقال مواد مغذی، دفع مواد زائد و حفاظت از اعضای داخلی را پشتیبانی می‌کند.

کم آبی می‌تواند به تدریج همه سیستم‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و با ادامه از دست دادن مایعات، وضعیت بدتر شود. این تاثیرات هرچه مدت زمان کم آبی بیشتر شود جدی‌تر می‌شوند:

سیستم قلبی-عروقی: کاهش مایعات خون باعث کاهش حجم خون، افت فشار خون و افزایش ضربان قلب می‌شود. کم آبی شدید ممکن است به شوک یا نارسایی چند عضو منجر شود.

سیستم عصبی و مغز: کم آبی تعادل الکترولیت‌ها را به هم می‌زند که ممکن است باعث سردرد، گیجی، سرگیجه یا مشکل در تمرکز شود. کم آبی شدید و طولانی می‌تواند به تشنج یا از دست دادن هوشیاری منجر شود.

کلیه ها: کم آبی جریان خون به کلیه‌ها را کاهش داده و عملکرد آن‌ها را در تصفیه و دفع مواد زائد مختل می‌کند. در نتیجه ادرار غلیظ‌تر شده، دفع ادرار کمتر می‌شود و خطر آسیب کلیوی افزایش می‌یابد.

دستگاه گوارش: کمبود مایعات می‌تواند هضم را کند کند، جریان خون روده‌ها را کاهش دهد و باعث یبوست و تهوع شود.

عضلات و مفاصل: بدون هیدراتاسیون کافی، عضلات بیشتر دچار گرفتگی می‌شوند و مفاصل ممکن است سفت یا ناراحت شوند.

پوست: آب به حفظ خاصیت ارتجاعی و قدرت حفاظتی پوست کمک می‌کند. در کم آبی پوست خشک، زبر و تحریک پذیر می‌شود و توانایی محافظت در برابر نور خورشید و میکروب‌ها کاهش می‌یابد.

علائم کم آبی

علائم کم آبی بسته به میزان از دست رفتن مایعات می‌تواند از خفیف تا تهدیدکننده زندگی، متغیر باشد. شناخت زود هنگام علائم و هیدراته کردن مناسب می‌تواند از بروز علائم شدیدتر و عوارض جلوگیری کند.

کم آبی خفیف (کمتر از ۵ درصد مایعات بدن از دست رفته)

سرگیجه

خشکی دهان یا زبان

سردرد

کاهش ملایم خاصیت ارتجاعی پوست

ادرار زرد کمرنگ تا کمی تیره

احساس تشنگی

کم آبی متوسط ۵ تا ۱۰ درصد مایعات از دست رفته)

پوست خنک و خشک

ادرار زرد تیره یا کهربایی

سرگیجه یا سبکی سر هنگام ایستادن

خستگی

سردرد

گرفتگی عضلات

کاهش محسوس ادرار

خشکی شدید دهان و لب‌ها

تنفس سریع

ضربان قلب سریع

مشکل در تمرکز و فکر کردن

کم آبی شدید (بیش از ۱۰ درصد مایعات از دست رفته)

گیجی، تحریک پذیری یا بی نظمی در هوشیاری

پوست خشک و چروکیده

غش یا از دست دادن هوشیاری

تنفس سریع

عدم دفع یا کاهش شدید ادرار

ضربان قلب سریع یا نامنظم

شوک

فرو رفتگی چشم‌ها

ادرار بسیار تیره یا عدم وجود آن

توصیه‌ها برای مصرف روزانه آب

نوشیدن آب در طول روز به حفظ هیدراتاسیون و عملکرد بهینه بدن کمک می‌کند. اگرچه استاندارد جهانی برای مقدار آب مصرفی روزانه وجود ندارد، کارشناسان به طور معمول توصیه می‌کنند:

زنان بزرگسال: حدود ۱۱.۵ لیوان (۲.۷ لیتر) مایعات در روز

مردان بزرگسال: حدود ۱۵.۵ لیوان (۳.۷ لیتر) مایعات در روز

این مقدار شامل آب، سایر نوشیدنی‌ها و مایعات موجود در غذا‌ها است. در صورت فعالیت بدنی زیاد، زندگی در آب و هوای گرم یا ارتفاع زیاد، نیاز بدن به آب بیشتر می‌شود. همچنین در بیماری‌هایی مانند تب، استفراغ یا اسهال نیاز به مایعات افزایش می‌یابد.

نوشیدن آب پیش از احساس تشنگی (نشانه کم آبی خفیف) و بررسی رنگ ادرار (رنگ زرد کمرنگ یا شفاف نشان دهنده هیدراتاسیون مناسب است) می‌تواند به حفظ تعادل مایعات بدن کمک کند.