آشنایی با انواع گرفتن طلاق

به گزارش مجله خبری نگار، اولین نکته اینکه به هیچ وجه به تنهایی برای طلاق تصمیم نگیرید. زیرا بسیاری زوج‌ها بوده اند که عشق و رابطه خود را پایان یافته می‌دانستند، اما با مراجعه به مشاورین متخصص توانسته اند رابطه خود را بازسازی کنند و زندگی مشترک خود را از نو و با عشق بیشتری شروع کنند. حتما نجات زندگی شما ارزش این را دارد که بهترین متخصص خانواده شهر را پیدا کنید و از او با هر هزینه‌ای که دارد برای احیای زندگی خود کمک بخواهید. اما طلاق حق مسلم کسانی است که واقعاً حتی با کمک مشاورین متخصص نتوانسته اند زندگی خود را بازسازی کنند. در اینجا نکاتی را مطرح می‌کنیم تا طلاق شما آسان‌تر و سالم‌تر انجام شود و ضمن آگاهی به مسائل حقوقی طلاق بتوانید بعد از طلاق نیز خود را التیام دهید. 

الف) مسائل حقوقی طلاق 

۱ـ مطابق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی که بر مبنای اسلام وضع شده است مرد هرگاه بخواهد می¬تواند زوجه دائمی خود را طلاق دهد.
ولیکن نباید مرد هرگاه اراده نمود بتواند صیغه طلاق را جاری کند لذا مقنن در جهت تغییر اطلاق این ماده، جهت محدود کردن حقوق مرد و حفظ حقوق زنی که همسرش قصد طلاقش را دارد تشریفات خاصی را در نظر گرفته که برخی جنبه آمره دارد از جمله جاری شدن طلاق به صیغه طلاق – حضور و شهادت دو مرد عادل- حضور حکم یا داور در اختلافات خانوادگی – تلاش برای اصلاح ذات البین و ایجاد زمینه تفاهم بین زوجین و مراجعه به دادگاه خانواده حتی در صورت طلاق توافقی و در واقع هدف مقنن از الزام زوجین جهت مراجعه به دادگاه جلوگیری از وقوع طلاق¬های بی¬مورد و اصلاح ذات البین است. قانون¬گذار جهت طلاق شرایطی برای طرفین ذکر کرده است.
۲ـ انواع طلاق عبارتند از: ۱ـ طلاقی که به درخواست مرد انجام شود. ۲ـ طلاقی که به درخواست زن باشد و ۳ـ توافق زوجین برای طلاق؛ که هر یک از این موارد را توضیح می‌دهیم: 

طلاق به درخواست مرد 

در قانون ایران، حق طلاق در دست مرد است. مرد هر وقت بخواهد می‌تواند دادخواست طلاق بدهد و ملزم نیست دلیل خاصی را برای تصمیم خود ذکر کند و این قاعده مبتنی بر فقه اسلامی عنوان می‌شود که حق طلاق را به دست مرد داده است. ولی این محدودیت برای مرد وجود دارد که اگر بخواهد زن خود را طلاق بدهد باید حتما به دادگاه مراجعه کند.
در این صورت، دادگاه گواهی عدم سازش صادر خواهد کرد و ثبت طلاق فقط با این گواهی ممکن خواهد بود. البته ماده ۱۱۳۳ قانون طلاق که اختیارات نامحدودی به مرد داده بود در سال ۸۱ به این ترتیب اصلاح شد: «مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون طلاق با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.» تبصره این ماده حق طلاق برای زن نیز قائل شد.
امروزه مراحل طلاق به این صورت است که اگر مردی بخواهد همسر خود را طلاق بدهد باید به دادگاه رجوع کند و دادگاه با ارجاع اختلاف به داوری اقدام به صلح بین زوجین خواهد کرد و در صورتی که بین زن و مرد سازشی ایجاد نشود گواهی عدم سازش صادر خواهد کرد. از سوی دیگر مرد حتی اگر عذر موجهی برای طلاق داشته باشد بازهم موظف است مهریه، جهیزیه و نفقه زن را مطابق با قانون طلاق و مهریه پرداخت کند.
اما اگر عذر موجهی وجود نداشته باشد و مرد صرفا با استناد به ماده ۱۱۳۳ قانون طلاق از حق خود استفاده کند. این حق برای زن وجود دارد که علاوه بر مهریه، جهیزیه و نفقه، اجرت‌المثل کار‌هایی را که در طول زندگی مشترک با عدم قصد تبرع و به دستور مرد انجام داده است (و توانسته این امر را در دادگاه ثابت کند) دریافت کند. 

طلاق به درخواست زن 

به حکم ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می‌تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر را اجبار به طلاق می‌نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.
بموجب ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی: در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و دادخواست طلاق دهد، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود. (عسر و حرج یعنی دشواری، سختی و تنگنا)
طبق ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی: هرگاه شخصی ۴ سال تمام غایب و مفقود الاثر باشد زن او می‌تواند تقاضای طلاق دهد. در این صورت با رعایت ماده ۱۰۲۳ حاکم او را طلاق می‌دهد. مطابق ماده ۱۰۲۳ قانون طلاق، محکمه طی سه نوبت آگهی هر یک به فاصله یک ماه در جراید محل و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران منتشر می‌کند. هرگاه یک سال از تاریخ اولین اعلان بگذرد و حیات غایب ثابت نشود حکم موت فرضی در مورد او صادر می‌شود.
درخواست صدور حکم طلاق با استفاده از ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی؛ به موجب ماد‌ه قانونی یاد شده طرفین عقد می‌توانند هر شرطی را که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند. مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر، زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوءقصد یا سوءرفتاری نماید که زندگانی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود، زن وکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی، خود را مطلقه سازد. 

توافق زوجین برای طلاق 

در طلاق توافقی زوجین هر دو متقاضی طلاق بوده و در کلیه امور با یکدیگر توافق نموده اند که باید با مراجعه شخصی به دادگاه خانواده یا توسط وکلای خود، اعلام توافق خود را در اموری همچون وصول یا بذل مهریه، نفقه ایام عده، حضانت فرزند بعد از طلاق، ملاقات فرزند، شیوه استرداد جهیزیه و سایر حقوق دوران زوجیت را کتبا نوشته و به دادگاه جهت ضبط در پرونده تقدیم دارند. برای اجرا شدن طلاق، اخذ گواهی عدم امکان سازش الزامی است، ضمن اینکه دادگاه پس از بررسی موضوع، مساله را به داوری ارجاع می‌دهد و پس از کسب نظر داوران مبادرت به صدور حکم می‌کند.
مطابق با قوانین طلاق در ایران، دادگاه به زوجین اعلام می‌دارد که داورانی از بین بستگان یا آشنایان مورد اعتماد خویش تعیین و به دادگاه معرفی نمایند. چنانچه زوجین نخواهند یا نتوانند داوری معرفی کنند، دادگاه راسا مبادرت به انتخاب داور می‌کند.
داوران منتخب یا منصوب از ناحیه دادگاه باید مسلمان، متاهل، معتمد، دارای حسن شهرت و حداقل دارای ۴۰ سال تمام بوده و تا حدودی به وضعیت روحی زوجین آشنا باشند یا بعد از نصب در جریان زندگی و اختلاف آنان قرار گیرند. داوران سعی در ایجاد سازش میان زوجین می‌نمایند و چنانچه موفق به این کار نشوند با اعلام مراتب به دادگاه خانواده، دادگاه مذکور درخواست گواهی عدم امکان سازش صادر می‌کند تا با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت طلاق، حکم صادره اجرا و صیغه طلاق جاری شود و وارد شناسنامه زوجین شود.
دادگاه هنگام صدور گواهی عدم امکان سازش باید اطمینان حاصل کند که زوجه باردار نیست و رویه قضایی در این مورد آن است که زوجه برای معاینه و صدور گواهی به پزشک مورد اعتماد (معمولا پزشکی قانونی) معرفی می‌شود و یا آن که دادگاه بر مبنای اقرار زوجه به باردار نبودن مراتب را گواهی می‌کند. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش سه ماه از تاریخ صدور است، و اگر تا پایان آن مدت، طرفین یا یکی از آن‌ها جهت ثبت به دفترخانه مراجعه نکند، گواهی مذکور از درجه اعتبار ساقط است.
منظور قانونگذار از اجبار طرفین به مراجعه دادگاه، تعیین داور و سرانجام تعیین مدت معین برای حل و فصل اختلافات، به ظاهر آن بوده که شاید طی این دوران زن و شوهر پشیمان شده و به سر خانه و زندگی مشترک خود بازگردند. از سوی دیگر، گفته می‌شود که به این ترتیب از اختیارات مرد برای استفاده از حق طلاق کاسته می‌شود.
طبق قانون طلاق، حال اگر مردی با وجود صدور حکم عدم امکان سازش به دفترخانه مراجعه نکند، زن حق دارد به دفترخانه برود و دفترخانه موظف است احضاریه‌ای برای شوهر بفرستند و اگر شوهر حضور پیدا نکرد، زن باید برای گرفتن وکالت در توکیل (وکالت در توکیل در این جا بدین معناست که قاضی با انتقال این وکالت به زن به او حق می‌دهد که به جای شوهر نسبت به طلاق خود اقدام کند. چون در قانون طلاق دهنده مرد است، زن بدین ترتیب می‌تواند به وکالت از شوهر این کار را انجام بدهد) به دادگاه مراجعه کند.
با درخواست زن دادگاه می‌تواند همان موقع حکم عدم امکان سازش را صادر کند و به او وکالت در توکیل بدهد تا با مراجعه به دفترخانه و ارائه حکم عدم امکان سازش و وکالت نامه فوق الذکر خود را طلاق دهد. حال اگر زن از رفتن به دفترخانه خودداری کند، مرد شخصا با مراجعه به آنجا و ارائه گواهی عدم امکان سازش می‌تواند صیغه طلاق را جاری کند و دفترخانه به زن موضوع را ابلاغ خواهد کرد.
باید توجه داشت که در این قسم طلاق، توافق طرفین به عنوان مبنای طلاق و اجرای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و هیچ گاه در ماهیت عمل حقوقی طلاق (که به صورت ایقاع و در اراده مرد است) دخالت ندارد. 

طلاق رجعی 

طلاقی است که برای شوهر در مدت عده حق رجوع است این حق جزء اختیارات شوهر است و برای زن چنین حقی در نظر گرفته نشده است. حق رجوع را با هیچ قراردادی نمی¬توان از بین برد و شوهر نیز نمی¬تواند این حق را از خود ساقط کند رجوع مرد به زن تابع تشریفات خاصی نمی¬باشد و با هر بیان و اقدامی که حکایت از رجوع کند حتی اگر دست بر بدن زن با شهوت یا بدون شهوت بگذارد هر چند قصد رجوع نداشته باشد رجوع محسوب می¬شود. نکته دیگر اینکه شوهر در همان طول زمان عده طلاق حق رجوع دارد و پس از اتمام آن حق شوهر از بین می¬رود. 

آثار طلاق رجعی: 

در طلاق رجعی تا زمانیکه عده زن سپری نشده باشد رابطه ازدواج قطع نشده و در این حالت:
نفقه زن در دوران عده به عهده شوهر است و شوهر می¬تواند به آسانی به زن رجوع کند.
در صورتی که در دوران عده یکی از زن و یا شوهر فوت کند، طرف دیگر از او ارث می¬برد.
در دوران عده، زن حق ازدواج نداشته و هیچ مردی حق ندارد با او ازدواج کند.
در دوران عده مرد نمی¬تواند با خواهر زن خود ازدواج کند.
ازدواج مرد قبل از به پایان رسیدن عده احتیاج به اجازه دادگاه دارد.
نظریه شماره ۸۱۴۱/۷ مورخه ۲۴/۱۲/۷۳ دیوان عالی کشور:
در طلاق رجعی، زوج حق رجوع دارد و بدون حضور زوجه، نسبت به رجوع آن اقدام نماید. 

طلاق بائن 

این طلاق که در بین مردم به طلاق خلع معروف است – در این طلاق در زمان عده برای شوهر حق رجوع نیست.
در موارد ذیل طلاق بائن است:
طلاقی که قبل از زناشوئی واقع گردد.
طلاق زن یائسه.

طلاق خلع: طلاق زنی که به شوهرش دیگر علاقه¬ای ندارد و از او بیزار است و قصد طلاق دارد و شوهرش مایل به طلاق دادن او نیست لذا مهر یا مالی دیگری از خود به او می‌بخشد که طلاقش را بگیرد. در این نوع طلاق تا زمانی که زن مهر یا مالی که به شوهر بخشیده، را مطالبه نکند همسرش نمی-تواند به او رجوع کند. در صورتی که پس از طلاق در زمان عده زوجه مالی را که به شوهر بخشیده بود مطالبه کند و به اصطلاح رجوع به بذل نماید، طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل شده و زوج حق رجوع خواهد داشت چنانچه زوج در زمان عده رجوع کرد مجدداً طلاق محقق شده و مالی که از طرف زوجه بخشیده شده به وی بازگردد. (در این طلاق باید کراهت و بیزاری فقط از طرف زن باشد.)
طلاق مبارات: اگر کراهت و بیزاری از دو طرف یعنی زن و شوهر باشد به این نوع طلاق مبارات می-گویند که در اینجا مالی که زن به شوهر می¬دهد نباید از مقدار مهر زیادتر باشد.
سه طلاق: (سومین طلاقی که بعد از ۳ وصلت پی درپی به وجود آید) که در این مورد هم برای شوهر حق رجوع نیست.
نکته¬‌ای که مجدداً به آن اشاره می¬کنیم این است که اعطای حق طلاق به مرد بدان معنا نیست که زن هیچ گاه نمی¬تواند خود را از قید و بند زندگی مشترک رها سازد، بلکه می¬تواند به قاعده عسر وحرج ۱۱۳۰ ق م –– شروط ضمن عقد ماده ۱۱۱۹ ق م استناد نماید و پس از اثبات در محکمه حکم عدم امکان سازش صادر شود.
اما طلاق، غیر از مسائل حقوقی مسائل عاطفی نیز دارد. بسیاری از افراد پس از طلاق دچار افسردگی و مشکلات روحی می‌شوند. در اینجا نکاتی را برای سالم‌تر کردن شرایط بعد از طلاق ذکر می‌کنیم:
۱ـ سعی کنید رابطه خود را به طور کلی با او قطع کنید.
۲ـ به هیچ وجه آهنگ عاشقانه و غمگین گوش ندهید.
۳ـ اطراف خود را شلوغ کنید. با خانواده و یا با دوستان. این برای شما بسیار بهتر از پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی می‌باشد.
۴ـ در یکی دو ماه اول به هیچ وجه تنها نمانید.
۵ـ سعی کنید کم کم به زندگی عادی برگردید. برنامه خود را برای زندگی به سبک جدید تنظیم کنید. به اینکه زندگیتان بعد از طلاق چه تغییراتی کرده و شما چه تغییراتی باید متناسب با آن بکنید فکر کنید. حتما این موارد را مو به مو یادداشت کنید و برای هر یک از تغییرات برنامه ویژه‌ای داشته باشید.
۶ـ اگر به فکر ازدواج مجدد هستید، حتما قبل از ازدواج و انتخاب همسر، زندگی قبلی خود را آسیب شناسی کنید و به این فکر کنید که چه کار‌هایی انجام دادید که باعث شکست زندگی شما شد و نباید دیگر در زندگی جدید این کار‌ها را انجام دهید. این مورد برای ازدواج مجدد بعد از طلاق بسیار بسیار حیاتی است.
۷ـ برای خود برنامه تفریحی جدید بریزید.
۸ـ اهداف جدید شغلی، مالی و … برای خود تعیین کنید.
۱۰ـ سعی کنید زندگی خود را از نو بسازید و تلاش دو چندانی برای موفقیت زندگی جدید خود بکنید تا تلخی‌های آن از بین برود. 

منبع:اینفو