به گزارش مجله خبری نگار، دست اندرکاران بهداشت، رژیم بدون گلوتن را در بسیاری از عوارض غیر از سلیاک توصیه میکنند. برخی از مردم هم آن را برای درمان بیماریهای خود ایمنی، مفید میدانند. در درمان آرتریت روماتوئید گو این که تمامی کارشناسان با آن موافق نیستند با این همه میتوان به آن مثبت نگاه کرد و آن را به عنوان یک درمان پذیرفت. امی اسپینوزا ۲۹ ساله، سه سال قبل تشخیص داده شد که به آرتریت روماتوئید مبتلاست. این بیماری هم مانند سلیاک یک بیماری خودایمنی است، اما در این مورد سیستم ایمنی بدن به مفاصلِ خودِ بیمار حمله میکند و درد و التهاب در مفاصل ایجاد میشود و درمانی ندارد، اما اسپینوزا ایمان دارد که رژیم بدون گلوتن به طرز قابل توجهی به او کمک میکند. اسپینوزا میگوید آرتریت روماتوئید یک بیماری است که وضع بدن را تغییر میدهد؛ خستگی مدام، همیشگی و پایدار است، مفاصل همیشه در عذابند، احساس سوزش شدید روی همه سیستم ایمنی اثر میگذارد، در همه جا احساس گر گرفتگی وجود دارد، بیمار هیچوقت نمیتواند بفهمد چه زمانی روز خوبی خواهد داشت. اسپینوزا یک متخصص بازاریابی است که در سانتافه کالیفرنیا زندگی میکند. تا دوره دبیرستان فعال و ورزشکار بود. در دوره تین ایجری احساس درد مزمن را تجربه کرده بود. در دوران بیست سالگی در دوی ماراتن شرکت کرد، اما تشخیص بیماری او را از ورزش دور کرد. او میگوید پزشک معالج من، به من گفت که دویدن برای مفاصل من خوب نیست و به زانوهای من صدمه میزند. این بیماری وضع من را به کلی تغییر داد و توان مرا برای بسیاری از کارها گرفت. دیدم که همه کارها برای مفاصل من خوب نیست و به زانوهای من صدمه میزند. برای یک ماه هیچ کار نکردم. برای رفع عوارض، مصرف دارو را شروع کردم تا سرعت پیشرفت بیماری کند شود. این برای مدتی به من کمک کرد ولی درد به سرعت برگشت. تجسس برای راه حل بهتر شروع شد، به اینترنت مراجعه کردم و مطالعه کردم ببینم سیستم ایمنی چگونه کار میکند.
اسپینوزا میگوید هر غذایی که وارد معده میشود روی سیستم ایمنی اثر دارد. پس از مشورت با پزشک متخصص روماتیسم، درمان دارویی را قطع کرد و یک رژیم ضد التهاب بدون گلوتن را شروع کرد و پس از سه ماه فواید آن را مشاهده کرد. رژیم را ادامه داد، آزمایشات مربوط به التهاب را انجام داد و بهبودی را در نتیجه آزمایشات مشاهده کرد. او میگوید: حالا انرژی بسیاری دارم. ورم مفاصلم کمتر شده، گرگرفتگی کمتر شده، خستگی نیز کمتر شده است و حالا اصلا به دارو وابسته نیستم. کارم را دوباره شروع کرده ام. درک میکنم بدنم میل به حرکت دارد. با حرکت آهسته به جلو و عقب شروع کردم. یوگای ملایم و دویدن در آب را هم شروع کرده ام تا عضلات دور مفاصلم را بهبود بخشم. برنامه ورزشی Cross Fit را شروع کرده ام؛ ورزشی که هر روز کارهای متفاوتی با وزنه و حرکات بدن انجام میشود تا قدرت بیشتری ایجاد شود.
اسپینوزا مدت سه سال بدون دارو بود و فقط به ورزش و رژیم غذایی تکیه داشت و سایر مبتلایان جوان به آرتریت روماتوئید را تشویق میکرد که مثل او عمل کنند و سالم بمانند. توصیه میکرد از حمایت موسسات مربوط به آرتریت روماتوئید بهرهمند شوند. او توصیه میکند که بهترین غذاها را بخورید تا بدن تان انرژی داشته باشد، بیرون کار کنید تا احساس خوبی داشته باشید، با سلامتی کامل زندگی کنید و کیفیت زندگی خودتان را ارتقاء دهید.
برخی کارشناسان در مورد تأثیر رژیم بدون گلوتن در موارد غیر از سلیاک تردید دارند و حتی برخی از آنها مخالف اند و آن را مخصوص سلیاک میدانند و میگویند در مصرف رژیم بدون گلوتن ممکن است سلیاک وجود داشته باشد و ما ندانیم و با نخوردن گلوتن آن را مخفی کنیم.
دکتر جوزف موری متخصص بیماریهای معده و روده کلینیک مایو در روچستر مینه سوتا میگوید سردرد، خستگی، درد مفاصل، مشکلات عضلانی و انقباض عضلانی علایم معمولی سلیاک هستند و وقتی که آنها را با رژیم بدون گلوتن درمان میکنیم بهبودی حاصل میشود، شرایط نادری مانند مشکلات ریه و خارش پوست به علت ورم پوستی تبخال گونه Dermatitis herpetiformis علائم دیگر سلیاک هستند. ”موری” میگوید به دلیل این که گاهی علائم مخفی میشوند تشخیص مشکل میشود و در این حالت ما به خیال این که بیماری دیگری را با روش بدون گلوتن درمان کرده ایم در حقیقت همان سلیاک را ظاهرا مخفی کرده ایم و ثابت کرده ایم درمان کسانی که سلیاک ندارند با رژیم Gluten Free ارزشی ندارد.
موری بحث میکند در این موارد سلیاک پوشیده و بدون تشخیص میماند. با این همه تفکر تجویز رژیم بدون گلوتن در موارد غیر از سلیاک را به طور کامل مردود و دور انداختنی نمیداند و میگوید اگر آن را صحیح انجام دهیم روش خوبی است.
او تکیه زیادی بر روی هر شخص و هر فامیل دارد. موری میگوید: به عنوان یک پزشک هیچگاه به بیماری نمیگوییم از رژیم بدون گلوتن استفاده کند، بدون این که از او شناخت اساسی و خوبی داشته باشیم. در واقع برای کاری که انجام میدهید باید هدف روشنی داشته باشید. اگر پزشکانی مثل متخصصان روماتیسم از تجویز روش بدون گلوتن نتایجی میگیرند وظیفه دارند یک تحقیق کور برای تعیین ارزش کار انجام دهند که در آن شرکت کننده نداند چه درمانی روی او انجام میشود. چنین تحقیقی یا نادر است یا به کلی انجام نشده است. روی بیمارانی که درد عضلانی دارند با رژیم بدون گلوتن چند بررسی انجام شده بدون اینکه از دارونما برای اطمینان از دقت نتیجه و اختصاصی بودن اثر روش استفاده شده باشد. به عنوان مثال در یک بررسی در سال ۲۰۱۳ در استرالیا ۳۷ بیمار را که خودشان میگفتند حساسیت گلوتن بدون سلیاک را دارند، درمان کردند. همه آنها قبلا با رژیم بدون گلوتن شسته شده آزمایش شده بودند. وقتی که تحت رژیم پرگلوتن- کم گلوتن و بدون گلوتن قرار گرفتند و بدون این که بدانند چه چیزی مصرف کرده اند همه گزارش کردند که درد و تورم در آنها افزایش پیدا کرده است.
موری میگوید که بیماران ممکن است فواید رژیم بدون گلوتن را به عنوان یک تغییر کامل زندگی خود تجربه کنند. مثلا وقتی که چربی کمتری مصرف کنند و اصولا غذای کمتری بخورند شاهد سلامت بیشتر خود خواهند بود که این مختص حذف گلوتن نیست. موری میگوید طبیعی ست که ده پوند کم شدن وزن، درد زانو را کاهش میدهد.
برای کریستینا مونتویا، ۳۴ ساله، که در یکی از بیمارستانهای انتاریو کار میکند ۱۲ سال قبل تشخیص آرتریت روماتوئید و سندروم Sjogren داده شد که در آن سیستم ایمنی به غدد ترشح کننده مرطوب کننده مثل غدد بزاقی حمله میکند و موجب خستگی میشود و اگر بیماری به غدد اشکی حمله کند، خشکی چشمها دیده میشود.
مونتویا میگوید سعی کردم باور کنم تنها داروها و درمانهای پیشرفته بیولوژیکی برای درمان آرتریت روماتوئید کافی هستند. آنها در به تأخیر انداختن و به حداقل رساندن فعالیت بیماری عالی هستند ولی در درمان بافت دستگاه گوارش و رفع خستگی، ضعیف و نارسا. حدود دو سال قبل زمانی که او درد متناوب مزمنی را تجربه کرد توجهش شدیدا به رژیم غذایی و عادات غذایی خودش جلب شد و به آرامی و آهستگی استفاده از آنها را شروع کرد. به ریشههای اجدادی کلمبیایی خودش برگشت و از رژیم غربی دور شد و به طور کامل به طرف غذاهای خانگی رو کرد. گوشت قرمز و شیر را حذف کرد و در هفته فقط دو بار گوشت مرغ مصرف میکرد. قسمت اعظم نیاز پروتئینی خودش را از ماهی، تخم مرغ، بقولات و حبوبات تأمین میکرد و یک رژیم بدون گلوتن را دنبال میکرد. پس از بیوپسی بافت روده باریک بیماری او را حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی تشخیص دادند. او میگوید تا میتوانستم هر چه بیشتر غذای محلی میخوردم. از میوهها و سبزیجات استفاده میکردم. در صورتی که حساسیت گلوتن تشخیص داده شده باشد رژیم بدون گلوتن در بسیاری از بیماریهای خود ایمنی مفید است. بیماریهایی مانند اسپوندیلیت آنکیلوز، کرون، آرتریت روماتوئید، سندرم Sjogren، لوپوس اریتماتوز (SLE)، پسوریازیس، دیابت نوع یک و فیبرومیالژیا. او میگوید قبل از استفاده از رژیم بدون گلوتن، توصیه میکنم برای بیماری سلیاک حتما بررسی انجام شود. اگر شخص مورد درمان بیماری سلیاک داشته باشد و بیماری مخفی بماند و به او رژیم کامل قطع گلوتن ندهند و مانند بیمار غیرسلیاکی به طور ناقص گلوتن او را حذف کنند و در حقیقت فقط مصرف آن را کمتر کنند، صدمات زیادی به بیمار وارد میشود و در معرض سوء جذب مواد غذایی اصلی، خستگی، بدغذایی و مشکلات اسکلتی عضلانی قرار میگیرد.
مطالعات اخیر نشان داده است که بیماران درمان نشده سلیاک یا آنان که حساسیت گلوتن غیرسلیاکی دارند در روده شان بسیار بیشتر از حد طبیعی زونالین دارند. زونالین پروتئینی است که جذب مخاط رودهها را برای ملکولهای بزرگی مانند گلیادین که یک ترکیب گلوتن گندم ست، کنترل میکند.
مونتویا آرزو میکند به زودی شاخصی مانند زونالین برای تشخیص بیماریهای خودایمنی که موجب حساسیت به گلوتن میشوند معرفی شود. در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز است.
موری میگوید هیچ مدرکی تأیید نمیکند که بیماران خودایمنی را از مصرف گلوتن محروم کنیم. او اضافه میکند بیماری تیروئید و نوع هاشیماتوز آن از امراض خودایمنی است که در مبتلایان به سلیاک هم دیده میشود. این شاید به علل ژنتیکی باشد که این دو با هم دیده میشوند ولی این دلیل نمیشود که بگوییم بیماری سلیاک موجب ایجاد بیماری تیروئید میشود. اشخاصی را دیده ایم که سلیاک داشته اند و به هاشیماتوز مبتلا شده اند و قبلا تحت رژیم بدون گلوتن بوده اند. همین طور کسانی را دیده ایم که بیماری تیروئید داشته اند و سلیاک هم در آنان تشخیص داده شده است، ولی رژیم بدون گلوتن که برای سلیاک میگرفته اند تیروئید آنها را درمان نکرده است.
اسپینوزا در مورد بیمارانی که با تشخیص تازهای درگیر هستند میگوید: به حرف بدن تان گوش کنید. هر شخصی در مقابل تشخیص یک بیماری در خودش واکنش متفاوتی نشان میدهد. متاسفانه دارو در مورد شخص من جواب نداد ولی خوشبختانه رژیم بدون گلوتن جواب داد. او میافزاید به رژیم غذایی خودتان توجه کنید. دقت کنید چه غذایی به شما کمک میکند و کدام غذا به شما صدمه میزند. آن کاری را بکنید که از درد خلاص میشوید. مورفی میگوید: ما، چون روی غذاها کنترل داریم و میتوانیم آنها را تأئید و یا رد کنیم، به همین دلیل رژیم غذایی را در درمان ترجیح میدهیم و این طبیعت انسان است.
مونتویا رژیم مدیترانهای را به عنوان درمان فرعی مفید میداند و برای التهابهایی مانند آرتریت روماتوئید توصیه میکند و آن را برای امراض قلبی عروقی مفید میداند.
یک بررسی در سال ۲۰۰۷ نشان داد که رژیم بدون گلوتن درد و سختی صبحگاهی بیماران آرتریت روماتوئید را کم میکند. در این رژیم مصرف اقلام زیر توصیه میشود:
روغن زیتون کاملا خالص، آجیلها و دانهها بخصوص آنها که از نظر اسید چرب امگا ۳ غنی هستند مانند گردو، شاهدانه، کتان، سویا، عدس، نخود، لوبیا، مقادیر کم لبنیات تخمیر شده مثل ماست، کفیر و پنیر کهنه، میوهها و سبزیجات رنگی فصلی، دارچین، سیر، زردچوبه، زنجبیل.
شکر تصفیه شده، دانههای دستکاری شده، گوشتهای دستکاری شده (پروسس) چربیهای ترنس یا اشباع شده.
منبع:اینفو