جاسوسی علمی، جنگ جهانی راه انداخت! اژدهای زرد دست روی نخبگان گذاشت

به گزارش مجله خبری نگار/فرهیختگان: رقابت علمی چین و چند کشور به جا‌های باریک کشید.

استعدادگیری چینی‌ها از ۲۰۱۳ کلید خورد

طرح هزار استعداد چینی از بیش از ۲۰۰ طرح جذاب برای جذب استعداد‌ها در چین تشکیل شده است. این طرح در سال ۲۰۱۳ با هدف جذب اعضای هیات‌علمی زیر ۴۰ سال دارای مقالاتی با تاثیر بالا راه‌اندازی شد؛ تا اینکه در سال ۲۰۱۹، این طرح با نام دیگری تحت عنوان «طرح عالی ملی جذب کارشناسان خارجی» ادامه پیدا کرد. چینی‌ها همچنین طرح «هزار استعداد جوان» را به‌عنوان طرحی برای جذب استعداد‌های نخبه و جوان در پیش گرفتند. به‌طورکلی، طرح هزار استعداد در ابتدا با هدف جذب شهروندان چینی کلید خورد که در دانشگاه‌های برجسته دنیا تحصیل کرده و تبدیل به کارآفرینان، استادان و محققان برجسته‌ای شده بودند. بخشی از این طرح نیز به شناسایی و جذب متخصصان خارجی برجسته‌ای اختصاص یافته که جذب آنها به کشور، می‌تواند به چین در زمینه رقابت بین‌المللی در حوزه علم و نوآوری کمک کند. 

هشدار دولت کانادا به طرح چینی 

اگر کمی به گذشته برگردیم، کشور‌های مختلف در برهه‌های زمانی نسبت به سوءاستفاده دولت چین از این طرح متذکر شده‌اند. نمونه بارز آن هم هشدار دولت کانادا نسبت به طرح هزار استعداد چین است. به گزارش universityworldnews، یکی از استادان دانشگاه «کلگری» کانادا که به‌عنوان رئیس برنامه فناوری کوانتومی و تشکیلات دفاعی چین فعالیت می‌کرد، در سال ۲۰۱۹ متوجه انتشار مقاله‌ای از خود در واشنگتن پست شد. این فیزیکدان که روی محاسبات کوانتومی کار می‌کند، در قالب یکی از اعضای طرح هزار استعداد چین (TTP) شناخته می‌شود. سرویس اطلاعات امنیتی کانادا (CSIS) در سال ۲۰۲۰ هشدار داد که طرح هزار استعداد چین، از روش‌های تخریب‌کننده‌ای استفاده می‌کند که برای پیشبرد اهداف اقتصادی و استراتژیک کشور‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مرکز اطلاعاتی از ورود به بحث دانشگاه‌ها خودداری کرده، اما مقامات این مرکز، نگرانی خود را در مورد حضور استادان کانادایی در این طرح اعلام و حتی احتمال جاسوسی چین از واکسن‌سازی و تحقیقات حول محور ویروس کرونا را در دوران کرونا مطرح کرده بود. دولت کانادا حتی در سال ۲۰۱۹ به دانشگاه‌های این کشور هشدار داده بود که چین می‌تواند یک تهدید مهم و واضح به شمار رود. در خلال این هشدار‌ها مطرح شده است که دانشمندان و دانشجویان چینی قرارداد‌های الزام‌آور قانونی را امضا می‌کنند که اعضا را تشویق می‌کند آزمایشگاه‌هایی را در چین ایجاد کنند که روی پژوهش‌های مشابه تحقیقات خود در آمریکا کار می‌کنند تا در برخی موارد، سرمایه فکری دانشمندان آمریکایی را که به سختی به دست آورده‌اند، به چین منتقل کنند. 

داده فروشی کره‌ای به نفع چینی‌ها

در گزارشی که به نقل از universityworldnews در روز‌های گذشته منتشر شد، آمده است که یک استاد کره جنوبی به اتهام جاسوسی برای چینی‌ها بازداشت شده است. طبق این گزارش، یک استاد اهل کره جنوبی که در گروه برق و الکترونیک موسسه علوم و فناوری‌های پیشرفته کره فعالیت می‌کند، اطلاعاتی درباره خودرو‌های خودران این کشور را در ازای دریافت درمجموع ۳ میلیون و ۲۸۰ هزار دلار از دولت چین و سایر منابع در اختیار کشور چین قرار داده است. از قرار معلوم این استاد از سوی دادگاه عالی کره جنوبی به جرم نقض قانون این کشور درمورد جلوگیری از افشاگری و حفاظت از فناوری‌های صنعتی، مجرم شناخته و به دو سال حبس محکوم شد. در اطلاعاتی که او به دولت چین فروخته، داده‌هایی درباره سیستم «لیدار» (تشخیص نور و محدوده) در خودرو‌های خودران به چشم می‌خورد و طبق تشخیص دادگاه، جزء اطلاعات محرمانه فناورانه این کشور محسوب می‌شود و حتی می‌تواند به‌عنوان پله‌ای برای تجاری‌سازی خودرو‌های خودران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین این داده‌های لو‌رفته، شامل داده‌های اولیه تجربی روی سیستم «لیدار» بوده که یک حسگر کلیدی است که فاصله بین اجسام را با استفاده از پرتو‌های لیزر اندازه‌گیری می‌کند و به‌عنوان فناوری پیشرفته‌ای در نظر گرفته می‌شود که طبق قانون کره از آن محافظت می‌شود. سرویس اطلاعات ملی کره جنوبی، در سال ۲۰۲۰ متوجه برخی اتفاقات مشکوک شد و به دنبال آن تحقیقات آغاز گشت و اولین محاکمه این استاد در سال ۲۰۲۱ نشان داد که داده‌های پژوهشی فاش‌شده، در رشد دانش محققان چینی در زمینه خودرو‌های برقی تاثیر چشمگیری داشته است. 

انتقال داده روی سرور‌های ابری

در اطلاعات تکمیلی که از این پرونده به دست آمده مشخص شده است که این استاد دانشگاه درمجموع ۷۲ فایل شامل داده‌های اولیه تجربی، نتایج تجربی و شبیه‌سازی و خلاصه داده‌های مربوط به خودرو‌های خودران را به چینی‌ها می‌فروخته است به‌طوری که اطلاعات مدنظر را از نوامبر ۲۰۱۷ تا فوریه ۲۰۲۰ در قالب یک سرور ابری انتقال می‌داد و استادان و محققان دانشگاه مهندسی و فناوری «چونگ کینگ» در چین این داده‌ها را از طریق اتصال به این سرور دانلود و استفاده می‌کردند. این استاد دانشگاه در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان کارشناس خارجی براساس طرح هزار استعداد دولت چین انتخاب شد. طبق این طرح، دولت این کشور برای جذب دانشمندان و استادان در سطح جهانی اقدام به ارائه حقوق بالا، محل اقامت و سایر امتیاز‌ها کرد و نیز متعهد شد به استعداد‌هایی که جذب این کشور می‌شوند آزمایشگاه‌هایی با بودجه مناسب برای انجام تحقیقات در چین در اختیار آنها قرار دهد. ده‌ها محقق در آمریکا که در طرح استعدادیابی چین شرکت کرده‌اند؛ در سال‌های اخیر پیش از آن مورد بررسی قرار گرفته است که کمیته امنیت داخلی سنای آمریکا در گزارشی در سال ۲۰۲۰، این طرح را برای امنیت ملی آمریکا مخاطره آمیز دانست. او نخستین استاد کره است که در طرح هزار استعداد چین شرکت کرد و پس از تحقیقات گسترده، محکوم شد. یک استاد شیمی از دانشگاه هاروارد نیز در آوریل ۲۰۲۳ به دلیل دروغ گفتن به بازرسان فدرال آمریکا به دلیل عدم ارتباط خود با این طرح یا پرداخت مالیات بر پرداخت‌های دریافت شده از چین، محکوم شد. 

گمانه‌زنی نسبت به همکاری دانشگاهیان آمریکا با چین

به گزارش voanews، در سال ۲۰۲۰، دولت آمریکا، یکی از روسای گروه‌های دانشگاه هاروارد و یکی از کارمندان دانشگاه بوستون را به عدم افشای روابط خود با آژانس‌های پژوهشی چین در حین دریافت بودجه‌های پژوهشی فدرال متهم کرد. در این گزارش آمده بود که رئیس گروه شیمی و زیست‌شناسی هاروارد متهم به دروغگویی درمورد مشارکت در طرح هزار استعداد چین شدند. در این گزارش آمده است که آنها درمورد نقش خود در این طرح چینی و نیز وابستگی خود به دانشگاه فناوری «ووهان» در چین اظهارات نادرست، ساختگی و متقلبانه‌ای را در اختیار وزارت دفاع آمریکا قرار داده‌اند. از سوی دیگر، brusselssignal در گزارشی، یکی از پیشگامان اینترنت در سخنرانی خود در سال ۲۰۱۹، نگرانی خود را از نفوذ احتمالی و سطح بالای چینی‌ها به شرکت‌ها و دانشگاه‌های آمریکایی مطرح کرد. حالا بعد از گذشت پنج سال، به نظر می‌رسد که این نگرانی‌ها بجا بوده است. به گزارش وزارت دادگستری آمریکا، رئیس گروه شیمی و زیست‌شناسی دانشگاه هاروارد از سال ۲۰۱۱ به‌عنوان «دانشمند استراتژیک» در دانشگاه فناوری «ووهان» چین شروع به فعالیت کرد و یکی از اعضای قراردادی این دانشگاه در قالب طرح هزار استعداد چین محسوب می‌شد. طبق این قرارداد، این استاد دانشگاه ماهیانه مبلغ ۵۰۰۰۰ دلار دریافت می‌کرد و نیز ۱.۵ میلیون دلار هم برای ایجاد یک آزمایشگاه پژوهشی به او اعطا شده بود. این در حالی است که او در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ از مشارکت خود با این طرح سخنی به میان نیاورده بود. بعد از افشای این ماجرا بود که مشخص شد دانشگاه‌های آمریکا میلیارد‌ها دلار از منابع چینی دریافت می‌کنند و به دنبال آن، حدود ۲۰۰ کالج و دانشگاه آمریکایی با شرکت‌های چینی قرارداد‌هایی در مجموع به ارزش دو میلیارد و ۳۲۰ میلیون دلار امضا کرده بودند. 

مراکز آموزشی یا مرکز جاسوسی

به گزارش samvadaworld، چینی‌ها خود را به‌عنوان یک رقیب منحصربه‌فرد در عرصه‌های علمی و فناورانه معرفی می‌کنند نه‌تن‌ها به این دلیل که به دانشگاه‌های خود برای توسعه مالکیت فکری قوی متکی هستند، بلکه به این دلیل که تمایل دارند این تجربیات را در سطح جهانی منتشر کنند. دولت چین در قالب طرح هزار استعداد، به استعداد‌هایی که جذب می‌کند، ماهیانه ۵۰ هزار دلار اعطا کرده و در کنار آن، یارانه‌های زندگی را نیز در اختیار آنها قرار می‌دهد و به آنها آزادی کامل می‌دهد تا هر پژوهشی را دنبال کنند و حتی امکان راه‌اندازی آزمایشگاه‌های پژوهشی نیز با اعطای کمک‌هزینه در اختیار آنها قرار می‌گیرد. اما در این میان، حد و مرز‌هایی نیز برای پژوهش استعداد‌های جذب‌شده طراحی شده است که باید به آن عمل کنند.

اول اینکه پژوهش‌هایی که آنها انجام می‌دهند، صرفا باید در چین قابلیت استفاده داشته باشد. دوم اینکه این استعداد‌ها مجاز نیستند جزئیات پژوهش خود را با دانشگاه میزبان به اشتراک بگذارند و سوم اینکه آنها به‌طور فعال باید براساس قانون چین در مسیر پژوهش خود حرکت کنند. به نظر می‌رسد وقتی صحبت از گرنت‌های دولتی چین می‌شود، این طرح‌ها کاملا استاندارد و عادی هستند. در این میان، آمریکا طرح‌های متعددی را به‌عنوان مشوق برای محققان خود برای سفر به کشور‌های دیگر برای کسب دانش در اختیار آنها قرار داده است. البته برخی خروج محققان از این کشور را فرار مغز‌ها تلقی می‌کنند. اما به نظر می‌رسد این مشوق‌ها از طریق دولت آمریکا صادر نشده بلکه موسسات خصوصی و شرکت‌های چندملیتی هستند که این اقدام را انجام می‌دهند. نکته‌ای که در این میان نهفته، این است که فرار مغز‌هایی که در آمریکا به بهانه کسب دانش اتفاق می‌افتد، نه به‌طور آشکارا، بلکه مخفیانه انجام می‌شود. 

طرح هزار استعداد چین به محققان و استعداد‌های جذب‌شده در چین این امکان را می‌دهد که آزمایشگاه‌های پژوهشی را به انتخاب خود راه‌اندازی کنند و اینجاست که ماهیت بنیادی آزمایشگاه‌های سایه مشخص می‌شود. آزمایشگاه‌های سایه در چین به جای ایجاد یک آزمایشگاه کاملا جدید با اهداف و علایق پژوهشی روشن، به‌عنوان شبیه‌سازی همتایان آمریکایی خود عمل می‌کنند. این آزمایشگاه‌ها با تقلید از پژوهش‌هایی که همکاران آنها در آمریکا انجام می‌دهند، می‌توانند اقتصاد را در مقیاس دانشگاهی پیش ببرند. این آزمایشگاه‌های سایه که با پژوهش‌های اختصاصی و محرمانه تغذیه می‌شوند، به مقامات چینی اجازه می‌دهند تا از کنترل صادرات فرار کنند و با موفقیت در مسیر انتقال فناوری گام بردارند. با توجه به این واقعیت که در حال حاضر، تمام چشم‌ها به چین خیره شده، اما این کشور همچنان به‌طور فعال در زمینه استعدادیابی برای جذب نیرو تلاش می‌کند. 

آموزش مخفیانه خلبانان غربی توسط چینی‌ها

به گزارش washingtontimes، سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و متحدانش به‌تازگی به پرسنل نظامی فعلی و سابق خود هشدار داده‌اند که ارتش «آزادی‌بخش خلق» چین به‌طور مخفیانه در حال آموزش خلبان‌های جنگنده به‌منظور آموزش پرواز با ناو‌های هواپیمابر و نیز فعالیت در نیروی هوایی پکن و استخدام آنهاست. این مرکز با جذب و استخدام استعداد‌های نظامی غربی، امنیت نیرو‌های خود، اعضای خدماتی و امنیت آمریکا و متحدانش را تهدید می‌کند. برنامه استخدام این ارتش همچنین پرسنل نظامی فعلی متحدان و نیز افرادی را هدف قرار می‌دهد که از کشور‌های ناتو و سایر کشور‌های غربی ترک خدمت کرده‌اند. این طرح همچنین شامل استفاده از شرکت‌هایی در آفریقای جنوبی و چین می‌شود که خلبانان سابق جنگنده را از کانادا، فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا و سایر کشور‌های غربی برای آموزش نیروی دریایی و هوایی خود استخدام کرده‌اند. به نظر می‌رسد ارتش «آزادی‌بخش خلق» چین برای غلبه بر کاستی‌های خود، با کمک شرکت‌های خصوصی در دنیا که روابط خود را با ارتش آزادی‌بخش چین پنهان می‌کنند، حقوق بالایی را به استخدام‌شده‌ها ارائه داده و به‌شدت از استعداد‌های نظامی غربی برای آموزش هوانوردان خود استفاده می‌کند. طبق این گزارش، پرسنل کلیدی که چینی‌ها برای آموزش خلبانی به دنبال آنها هستند، شامل خلبانان نظامی، مهندسان پرواز و پرسنل مرکز عملیات هوایی هستند. چین همچنین به دنبال کارشناسان فنی آشنا با تاکتیک‌ها، تکنیک‌ها و روش‌های نظامی غربی است.