اظهارات استاد دانشگاه تهران درباره هنر موسیقی؛ هیچ تصویری از رابطه موسیقی با فرهنگ وجود ندارد

به گزارش مجله خبری نگار، به مناسبت هفته هنر انقلاب، نشست تخصصی «آسیب‌شناسی موسیقی در سال‌های پس از انقلاب» سه شنبه ۲۸ انقلاب با حضور مسعود کوثری، استاد دانشگاه تهران و رضا مهدوی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی در حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد.

مسعود کوثری در ابتدای این نشست با بیان تفاوت میان موسیقی قبل از انقلاب و بعد از آن اظهار کرد: ما در موسیقی پاپ عقب‌تر از گذشته هستیم، خصوصا در دهه‌های اخیر که موسیقی شش و هشت به بازار موسیقی ورود پبدا کرده است و سطح شعر و ترانه هم افول کرده است. البته به این معنا نیست که ما آدم‌های موثری نداشتیم بلکه سامان آن متفاوت است.

ذائقه نسل جوان تغییر کرده است

این استاد دانشگاه یادآور شد: موسیقی در جهان وارد مراحل جدیدی شده است که با گذشته بسیار متفاوت است. ما بهره موسیقیدانان تا سال ۵۷ را بردیم، اما نتوانستیم، استفاده کنیم. ما نسل جوان را از دست دادیم. آمدیم موسیقی را درست کردیم و آدم میانسال جذب کردیم. نسل جوان از دست ما در رفت و ذائقه‌اش عوض شد. در عرصه موسیقی مدیران لایقی داشتیم که شیوه مدیریتشان آن‌ها را ناکارآمد کرده بود.

وی ادامه داد: در خصوص موسیقی سمفونیک ما دچار فروپاشی شده‌ایم. موسیقی سمفونیک نیاز به پرورش دائمی دارد. تمام کشور‌ها می‌دانند در سمفونیک‌ها کار بسیار پر زحمت و با سرمایه گذاری طولانی مدت وجود دارد. عمدتا سردرگمی و بن‌بستی در موسیقی داریم. البته این بن‌بست بعلاوه بر افراد موسیقی سنتی که مقصر هستند، بازار اقتصادی و سیاست‌های کاری بعد از انقلاب هم در این سردرگمی مقصر هستند.

کوثری افزود:ما در مدیریت موسیقی نتوانستیم اقتصاد موسیقی را شکل بدهیم. خیلی از استعداد‌ها در ایران فرصتی برای بروز استعداد خود به دلیل اقتصاد ندارند. ما مهاجرت پنهان و آشکاری میان موزیسین‌ها داریم.
رضا مهدوی پژوهشگر موسیقی با اشاره به جواب‌دندان شکن ایران به اسرائیل در هفته هنر انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: موسیقی‌دان باید توان هنری خود را در این زمان نشان دهد. هنرمند شاید توان اسلحه بر دست گرفتن نداشته باشد، اما باید به شکل دیگر موضع خود را نشان دهد مانند کاری که شهید آوینی می‌کردند.

وی در ادامه گفت: تمام موسیقی قبل انقلاب بد نبود بلکه نظم‌هایی داشت و هنرمندانی بودند که پس از انقلاب هم به همراهی موسیقی آمدند. موسیقیدانان قبل انقلاب اسلامی، همان وفادارترین موسیقیدانان بعد از انقلاب بودند، اما بی‌مهری دیدند. ما در دولت سازندگی به موسیقی‌ای چسبیدیم که اهالی‌اش با زیر ابرو برداشتن و شلوار پاره درآمد میلیاردی کسب کردند.

این پژوهشگر با اشاره به کم‌کاری متولیان موسیقی در برهه فعلی اظهار کرد: گروه تنبورنوازان که قطعه «مردان خدا» را به اذن امام (ره) زنده در تلویزیون اجرا کردند، الان کجا هستند؟ این گروه چه شد؟

بخش دیگری از این نشست به عوامل حذف برخی گونه‌های موسیقی مثل موسیقی گل‌هایی اختصاص داشت، مسعود کوثری در این باره گفت: یکی از دلایل این اتفاق تشکیل مرکز حفظ و اشاعه با نگاهی اگزوتیک و موزه‌ای بود. نکته دوم وجود خصلت خانقاهی در سبک آموزش مرکز حفظ و اشاعه بود که روحیه اهل اخوت در این افراد دیده شد و در نهایت هم خیلی‌ها مثل زنده‌یاد لطفی نتوانستند با آن کنار بیایند و از مرکز بیرون آمدند. نکته سوم اینکه تعریفی از سنت وجود نداشت. خود سنت در ارتباط با مدرنیته پیدا شده است. تعریف درستی از موسیقی سنتی وجود نداشته است و خود اهالی مرکز حفظ و اشاعه نتوانستند چندان شکوفا شوند.

رضا مهدوی گفت: آقای سراج سال۶۰ اثری را با حوزه هنری تولید کردند که ۱۵ دقیقه بود، اما دیگر رسانه آن را پخش نمی‌کند. آیا دست‌هایی در کار است یا آگاه نیستند؟ شاید هم به اشتباه فکر می‌کنند زمانش گذشته است! اگر همچین فکری دارند پس باید مولانا پژوهی را هم کنار بگذارند. سنت یعنی اصول. در همین حوزه هنری زمانی که هیئتی اداره می‌شد، آثار خوب بیرون می‌آمد، اما از وقتی تبدیل به سازمان اداری شد، ساز و کار تغییر کرد. یادمان باشد، پول تولید هنر نمی‌کند.

به جای جشنواره «شو» برگزار می‌کنیم

این آهنگساز ادامه داد: ما برنامه‌های تخصصی را تعطیل کردیم، اما جشنواره‌هایی برگزار می‌کنیم که رسما «شو» هستند. شرکت‌ها و موسسات موسیقی آمده‌اند و می‌گویند خواننده چه بخواند و چه بپوشد؟

کنسرتشان پر می‌شود، چون برای خواننده‌شان در اتوبان بیلبورد می‌گیرند، اما کسی برای موسیقی دستگاهی این کار را نمی‌کند. متاسفانه مدیریت‌های موسیقی در ایران پول را انتخاب کردند.

مسعود کوثری در ادامه با اشاره به رابطه موسیقی با فرهنگ ایرانی گفت: بهتر است به جای رابطه موسیقی با انقلاب راجع به رابطه موسیقی با فرهنگ ایران صحبت کنیم. ما هیچ تصویری از رابطه موسیقی با فرهنگ نداریم. با تعریف هنر انقلاب چیزی به نام هنر غیر انقلابی ایجاد کردیم و عده‌ای را به انزوا بردیم. این یک نوع فئودالیسم فکری در برخورد با هنر است. هرج و مرج در موسیقی نتیجه نگاه و سیاست اشتباه است که باید به طور جدی این سیاست‌ها را بازنگری کند. وزیر فرهنگ از صادق بوقی تقدیر می‌کند، چون رکورد ساسی مانکن را شکسته است؟ این چه نگاهی است؟ ما به کجا رسیدیم؟ این نقطه افول ماست. در عرصه هنر، دچار فلاکت هنری شده‌ایم. راه را کج آمدیم و سیاست‌ها را اصلاح نکردیم.

وی با اشاره به سند ملی موسیقی خاطرنشان کرد: سندنویسی در ایران هیچ فایده‌ای ندارد. سند می‌نویسند که آن کار را انجام دهند. ما صد‌ها سند و شورا درست کردیم و هیچ‌وقت راه به جیی نبردیم؛ پیش از هرچیزی باید صدا‌های مختلف را در ایران بشنویم و آن را لحاظ کنیم.