کاشت یک میلیارد درخت اقدامی نمایشی و نمادین نیست

به گزارش مجله خبری نگار/ایران-نفیسه امامی: طرح کاشت یک میلیارد درخت طی ۴ سال یکی از پروژه‌های مهم و در دست اجرای وزارت جهاد کشاورزی است که قرار است با همکاری نهاد‌هایی مانند آموزش و پرورش، سازمان بسیج و سازمان‌های مردم نهاد به انجام برسد. بر اساس این طرح قرار است در هر سال ۲۵۰ میلیون نهال تولید و کاشته شود که این میزان برای ظرفیت عظیم عرصه‌های موجود در کشور زیاد نیست.

فرآیند انجام کار در این پروژه شامل ۲۰ درصد تولید نهال، ۱۰ درصد انتقال و کاشت و ۷۰ درصد نگهداری نهال‌های کاشته شده است. بر اساس آخرین آمار ۲۵۰ میلیون اصله نهال که برای سال ۱۴۰۲ هدفگذاری شده بود به تولید رسیده و کاشت ۲۰ میلیون اصله نهال انجام گرفته است. این در حالی است که هنوز نهال‌های پهن برگ در برخی مناطق خزان نکرده اند و به همین علت بیشترین سرعت انجام عملیات در بهمن و اسفندماه انجام خواهد گرفت.

عباسعلی نوبخت معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور  با اشاره به ضرورت پایداری و حفاظت طرح کاشت یک میلیارد درخت گفت: ما برای این طرح ستاد علمی تشکیل داده ایم که ریاست آن به عهده وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری جانشین است. در این ستاد کمیته‌های مختلفی از جمله اجرایی و علمی حضور دارند. در کمیته علمی که ریاست آن به عهده موسسه تحقیقات و جنگلداری کشور است، در کارگروه‌های مختلف از ظرفیت دانشگاه‌های مرتبط و پژوهشکده آب و خاک استفاده می‌شود. این کمیته به طور مشخص تعیین می‌کند که چه اقداماتی باید برای اجرای بهتر این طرح انجام بگیرد.

نهال به طور سلیقه‌ای در هر عرصه کاشته نمی‌شود

وی با تاکید بر اینکه در هر عرصه نمی‌توان هر گونه گیاهی کاشت، افزود: نهال به طور سلیقه‌ای در هر عرصه کاشته نمی‌شود بلکه باید بر مبنای طرح و برنامه نهال کاشت. ضمن اینکه باید نهال‌های استاندارد هم تولید شوند و به همین منظور هم نهالستان‌های ما بر اساس آنچه که کمیته علمی مشخص کرده، نهال تولید می‌کنند.

نوبخت اضافه کرد: کاشت و نگهداری نهال از اهمیت بالایی برخوردار است، اما مساله مهم در پایداری این طرح، نظارت و ارزیابی است، زیرا ما به دنبال انجام کار نمایشی و نمادین نیستیم.

وی با اشاره به اهداف اجرایی در کاشت یک میلیارد درخت بیان کرد: احیا و توسعه جنگل ها، توسعه و پوشش گیاهی مناطق مرتعی و بیابانی، توسعه فضای سبز و زراعت چوب از جمله مهمترین اهداف ما در این پروژه هستند.

نوبخت با بیان اینکه ظرفیت برای عرصه‌هایی که قرار است کاشت درخت در آن‌ها انجام بگیرد، مشخص شده است، افزود: برای احیا و غنی سازی و توسعه جنگل‌ها در حدود ۴.۵ میلیون هکتار عرصه در اختیار داریم که مستعد این طرح هستند. بر اساس تحقیقات انجام گرفته در کشور حدود ۹۰۰ هزار هکتار عرصه برای زراعت چوب وجود دارد که با این ظرفیت می‌توانیم چوب صنایع را تولید کرده و بخشی از چوب را هم صادر کنیم. با اجرای این طرح کل نهالستان‌های ما از حالت متروکه خارج شده اند و تولید نهال در آن‌ها انجام گرفته است به طوریکه در حال حاضر بعضی از منازل در روستا‌های ما به یک نهالستان تبدیل شده اند.

وی با اشاره به مشارکت وزارت آموزش و پرورش در اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت گفت: طبق انعقاد تفاهم نامه‌ای هر مدرسه به یک نهالستان تبدیل می‌شود. در کشور بیش از ۱۶ میلیون دانش آموز، ۸۸۰ هزار آموزگار و ۱۰۰ هزار دانشجو معلم وجود دارد که می‌توان از ظرفیت آن‌ها استفاده کرد. اگر هر کدام از این ظرفیت‌ها سه نهال تولید کنند، نزدیک به ۶۰ میلیون نهال توسط آموزش و پرورش برای سال ۱۴۰۳ تولید می‌شود.

کاهش بارندگی خللی به طرح کاشت یک میلیارد درخت وارد نمی‌کند

نوبخت در پاسخ به این سوال که آیا کاهش بارندگی در سالجاری خللی به طرح کاشت یک میلیارد درخت وارد کرده است، گفت: خیر این مساله مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا ما استاندارد آبیاری در هر عرصه داریم. نهال در سال‌های اول و دوم نیاز به مراقبت دارد، ولی بعد از استقرار، طبیعت نهال را حفظ می‌کند.

حتی نهال‌ها در عرصه‌های جنگلی در عرصه رقابت خشک می‌شوند که این مساله طبیعی است.

به طور عادی در هر جایی که نهال کاری می‌شود ۱۰ تا ۲۰ درصد تلفات نهال بعد از کاشت وجود دارد که در سایر کشور‌ها هم اتفاق می‌افتد.

جنگلداری شهری مغفول مانده است

وی یادآور شد: آنچه که در کشور ما مغفول مانده، جنگلداری شهری است درحالیکه این موضوع در دنیا به یک علم تبدیل شد است. ما برای بالا بردن سرانه فضای سبز در کشور مجبور هستیم به سمت جنگلکاری شهری هم برویم.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با انتقاد از بیان ایده شکست طرح کاشت یک میلیارد درخت توسط بعضی از افراد گفت: ایران از ۱۳ اقلیم موجود در جهان، ۱۱ اقلیم را داراست. ما در کشور ۱۱ استان زاگرسی، ۲ استان ارسبارانی و ۳ استان هیرکانی داریم. متوسط بارندگی در کشور ما ۲۵۰ میلیمتر است که مجموع سالانه بارش را به ۴۰۰ میلیارد متر مکعب می‌رساند. بخشی از این بارش‌ها تبخیر می‌شود که در نهایت ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آب باقی می‌ماند.

وی اضافه کرد: در طول سال ۴ یا ۵ بار مناطقی که نیاز به آبیاری داشته باشند، آبیاری می‌شوند. اگر در این طرح هر درخت ۲۰ بار و هر بار ۱۰ لیتر آبیاری شود و این میزان در یک میلیارد درخت ضرب گردد، ۲۰۰ میلیارد لیتر آب مصرف خواهد شد. چنانچه این حجم تقسیم بر هزار شود، ۲۰۰ میلیون متر مکعب می‌شود. ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب در مقایسه با ۱۲۰ میلیارد متر مکعب آب عدد قابل مقایسه‌ای نیست؛ بنابراین کاشت و آبیاری یک میلیارد درخت در کشور امکانپذیر خواهد بود.

نوبخت ادامه داد: ما در گذشته طرح‌هایی شبیه کاشت یک میلیارد درخت مانند حرم تا حرم را داشته ایم که شکست خورده اند، اما طرح‌های موفقیت آمیز هم داشته ایم. ما در همه استان‌ها فردی را به عنوان نماینده سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری قرار داده ایم که صادقانه به مردم درباره این طرح گزارش دهد.

وی با اشاره به اینکه ما از طرح یک میلیارد درخت در سال ۱۴۰۲ عقب نیستیم، افزود: اگر در طول این مسیر موفقیت در کاشت نهال با توجه به هدفگذاری انجام گرفته برای هر سال نداشته باشیم، طبیعی است، زیرا بعضی از انواع نهال‌ها باید برای سال دوم یا سوم کاشته شوند. اگر زمانی شرایط کاشت مهیا نباشد نهال‌های تولید شده در نهالستان‌ها ذخیره می‌مانند. در کنار آن هم ۲۵۰ میلیون نهال برای سال بعد هم تولید می‌شوند و در نهایت مجموع آن‌ها کاشته می‌شوند. ما توانسته ایم اثبات کنیم که امکان تولید نهال را داریم.