به گزارش مجله خبری نگار،نوتروپنی معمولاً به عنوان داشتن تعداد مطلق نوتروفیل (ANC) کمتر از ۱۵۰۰ سلول در هر میکرولیتر خون تعریف میشود. بر اساس سطوح ANC میتوان آن را به خفیف، متوسط یا شدید طبقه بندی کرد.
نوتروپنی میتواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
• داروها: برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی، آنتی بیوتیکها و داروهای ضد تشنج میتوانند تولید نوتروفیلها را در مغز استخوان سرکوب کنند.
• اختلالات مغز استخوان: شرایطی مانند کم خونی آپلاستیک، سندرمهای میلودیسپلاستیک (MDS)، لوسمی و سایر سرطانها میتوانند بر تولید نوتروفیلها تأثیر بگذارند.
• عفونتهای ویروسی: برخی از عفونتهای ویروسی، از جمله HIV، هپاتیت و ویروس اپشتین بار (EBV)، میتوانند باعث نوتروپنی موقت یا مزمن شوند.
• اختلالات خود ایمنی: بیماریهای خود ایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید میتوانند منجر به نوتروپنی شوند.
• کمبودهای تغذیه ای: کمبود برخی مواد مغذی مانند ویتامین B۱۲، فولات یا مس میتواند بر تولید نوتروفیل تأثیر بگذارد.
علائم نوتروپنی ممکن است بسته به شدت بیماری و وجود یا عدم وجود عفونت متفاوت باشد. در برخی موارد، افراد مبتلا به نوتروپنی خفیف ممکن است علائم قابل توجهی را تجربه نکنند. با این حال، هنگامی که تعداد نوتروفیلها به طور قابل توجهی کاهش مییابد، علائم زیر ممکن است رخ دهد:
• افزایش حساسیت به عفونت ها: نوتروفیلها نقش مهمی در مبارزه با عفونتهای باکتریایی و قارچی دارند. با تعداد کم نوتروفیل، افراد مستعد ابتلا به عفونتها هستند و ممکن است عفونتهای مکرر مانند عفونتهای تنفسی (مانند ذاتالریه، سینوزیت)، عفونتهای پوستی (مانند سلولیت، آبسه)، یا عفونتهای دستگاه ادراری را تجربه کنند.
• تب: عفونت در افراد مبتلا به نوتروپنی ممکن است همراه با تب ظاهر شود. تب اغلب به عنوان یک علامت قابل توجه عفونت در افراد با تعداد کم نوتروفیل در نظر گرفته میشود و باید به سرعت توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی ارزیابی شود.
• درد دهان یا گلو: نوتروپنی میتواند منجر به زخمهای دهان یا گلودرد شود که باعث ناراحتی در خوردن یا نوشیدن شود.
• خستگی: برخی از افراد مبتلا به نوتروپنی ممکن است دچار خستگی یا ضعف عمومی شوند، اگرچه این علامت مختص نوتروپنی نیست و میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.
• تظاهرات پوستی: نوتروپنی گاهی اوقات میتواند باعث ناهنجاریهای پوستی مانند بثورات پوستی، عفونتهای پوست و بافتهای نرم یا تاخیر در بهبود زخم شود.
توجه به این نکته ضروری است که این علائم میتواند نشان دهنده سایر شرایط نیز باشد، بنابراین ارزیابی پزشکی مناسب برای تعیین علت اصلی علائم و تایید تشخیص نوتروپنی ضروری است. اگر مشکوک به نوتروپنی هستید یا علائم نگران کنندهای را تجربه میکنید، توصیه میشود برای ارزیابی کامل و مدیریت مناسب با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
انواع نوتروپنی عبارتند از:
• نوتروپنی دورهای: این یک سندرم مادرزادی نادر است که باعث نوسان در تعداد نوتروفیلها میشود.
• سندرم کوستمان: این یک اختلال ژنتیکی است که در آن تولید نوتروفیلها کاهش مییابد.
• نوتروپنی ایدیوپاتیک مزمن: این یک بیماری شایع است که عمدتاً زنان را تحت تأثیر قرار میدهد.
• نوتروپنی خودایمنی: این یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به نوتروفیلها حمله میکند.
• سندرم شواخمن دایموند: این یک اختلال ژنتیکی نادر است که با کوتاهقدی، مشکلات پانکراس و تعداد کم نوتروفیل همراه است.
• نوتروپنی نوزادان: این یک اختلال شایع است که در آن آنتیبادیهای مادر از جفت عبور کرده و به نوتروفیلهای جنین حمله میکنند.
پیشگیری از نوتروپنی به علت زمینهای بستگی دارد. در اینجا اقدامات کلی وجود دارد که میتواند به کاهش خطر ابتلا به نوتروپنی یا عوارض آن کمک کند:
• بهداشت را رعایت کنید: دستهای خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید، به خصوص قبل از غذا خوردن یا تهیه غذا و بعد از استفاده از دستشویی. این به کاهش خطر ابتلا به عفونتهایی که میتواند منجر به نوتروپنی شود کمک میکند.
• واکسیناسیون: با واکسنهای توصیه شده، از جمله واکسنهای آنفولانزا، ذات الریه، و سایر عفونتها به روز باشید. ایمن سازی میتواند به جلوگیری از عفونتهای خاصی که ممکن است باعث نوتروپنی شود کمک کند.
• از قرار گرفتن در معرض عفونتها اجتناب کنید: از تماس نزدیک با افرادی که بیماریهای مسری مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونتهای تنفسی دارند خودداری کنید. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، در فصول آنفولانزا از قرارگیری دز مکانهای شلوغ اجتناب کنید و از ماسک استفاده کنید.
• در طول شیمی درمانی اقدامات احتیاطی انجام دهید: اگر تحت شیمی درمانی یا سایر درمانهایی هستید که میتواند باعث نوتروپنی شود، دستورالعملهای ارائه شده توسط تیم پزشکی خود را دنبال کنید. آنها ممکن است اقدامات احتیاطی خاصی مانند اجتناب از جمعیت زیاد، رعایت بهداشت دهان و دندان و مصرف داروهای تجویز شده برای حمایت از سیستم ایمنی را توصیه کنند.
• شمارش خون را کنترل کنید: اگر خطر ابتلا به نوتروپنی، مانند سابقه اختلالات مغز استخوان یا برخی داروها را دارید، ممکن است پزشک آزمایشهای منظم خون را برای نظارت بر سطح نوتروفیلها توصیه کند. این امکان تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب را فراهم میکند.
• حمایت تغذیه ای: یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای حمایت از سیستم ایمنی کلی خود حفظ کنید. اطمینان حاصل کنید که مواد مغذی کافی از جمله ویتامینها و مواد معدنی دریافت میکنید، زیرا کمبود آن میتواند به نوتروپنی کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که این اقدامات پیشگیرانه ممکن است برای همه افراد، به ویژه کسانی که شرایط پزشکی زمینهای دارند یا تحت درمانهای خاصی هستند، قابل اجرا یا کافی نباشد. بسیار مهم است که با پزشک خود برای مشاوره و راهنمایی شخصی بر اساس وضعیت خاص خود مشورت کنید.
تشخیص نوتروپنی شامل ترکیبی از ارزیابی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و تستهای آزمایشگاهی است. در اینجا یک مرور کلی از روند تشخیصی وجود دارد:
• سابقه پزشکی: پزشک در مورد علائم شما، مانند عفونتهای مکرر یا شدید، خستگی، یا سایر بیماریهای زمینهای سوال میکند. آنها همچنین ممکن است در مورد استفاده اخیر از دارو یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا تشعشع بپرسند، زیرا این عوامل میتوانند به نوتروپنی کمک کنند.
• معاینه فیزیکی: پزشک معاینه فیزیکی کاملی را برای بررسی علائم عفونت، بزرگ شدن غدد لنفاوی یا سایر ناهنجاریها انجام میدهد.
• شمارش کامل خون (CBC): CBC آزمایش اولیه آزمایشگاهی است که برای تشخیص نوتروپنی استفاده میشود. تعداد گلبولهای مختلف خون از جمله گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز و پلاکتها را اندازه گیری میکند. به طور خاص، CBC تعداد مطلق نوتروفیلها (ANC) را تعیین میکند که نشان دهنده تعداد کل نوتروفیلها در خون است. نوتروپنی به عنوان ANC کمتر از ۱۵۰۰ سلول در میکرولیتر (µL) در بزرگسالان تعریف میشود.
• شمارش خون افتراقی: اگر نوتروپنی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است یک شمارش خون افتراقی را تجویز کند که اطلاعات دقیق تری در مورد انواع گلبولهای سفید موجود در خون ارائه میدهد. این آزمایش کمک میکند تا مشخص شود که تعداد کم نوتروفیلها به دلیل کاهش تولید است یا افزایش تخریب نوتروفیل ها.
• آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی: در برخی موارد، زمانی که علت نوتروپنی مشخص نیست یا مشکوک به شرایط زمینهای خاص باشد، آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی ممکن است انجام شود. این روش شامل گرفتن نمونه کوچکی از مغز استخوان از استخوان لگن یا محل مناسب دیگری برای بررسی تولید و بلوغ سلولهای خونی است.
• آزمایشهای اضافی: بسته به نتایج آزمایشهای اولیه و ارزیابی بالینی، ممکن است بررسیهای بیشتری برای شناسایی علت زمینهای نوتروپنی ضروری باشد. اینها ممکن است شامل آزمایشهای ژنتیکی، مطالعات تصویربرداری، آزمایشهای ایمونولوژیک یا آزمایشهای آزمایشگاهی تخصصی باشد.
توجه به این نکته مهم است که تشخیص نوتروپنی تنها اولین قدم است. تعیین علت زمینهای برای درمان و مدیریت مناسب بسیار مهم است. بنابراین، در صورت تشخیص نوتروپنی، همکاری نزدیک با یک متخصص برای شناسایی دلیل آن و ایجاد یک برنامه درمانی موثر ضروری است.
درمان نوتروپنی به علت زمینهای، شدت بیماری و عوامل فردی بیمار بستگی دارد. در اینجا چند رویکرد رایج برای مدیریت نوتروپنی آورده شده است:
اگر نوتروپنی نتیجه یک بیماری یا دارو باشد، رسیدگی و مدیریت آن بیماری یا تنظیم رژیم دارویی ممکن است به بهبود تعداد نوتروفیلها کمک کند.
داروهای G-CSF، مانند فیلگراستیم یا پگفیلگراستیم، ممکن است برای تحریک تولید و آزادسازی نوتروفیلها از مغز استخوان تجویز شوند. این درمان اغلب در موارد نوتروپنی شدید یا برای جلوگیری از عفونت در طول شیمی درمانی استفاده میشود.
در افراد مبتلا به نوتروپنی و عفونتهای موجود، ممکن است آنتی بیوتیک برای پیشگیری یا درمان عفونتهای باکتریایی تجویز شود. درمان پیشگیرانه آنتی بیوتیکی نیز ممکن است در برخی شرایط پرخطر در نظر گرفته شود.
حفظ اقدامات بهداشتی خوب، مانند شستن منظم دستها، اجتناب از مکانهای شلوغ و استفاده از غذای ایمن، میتواند به کاهش خطر عفونت کمک کند. همچنین مهم است که هر گونه علائم عفونت مانند تب یا علائم تنفسی را به موقع درمان کنید.
در موارد شدید یا مقاوم به نوتروپنی، که سایر درمانها بیاثر بودهاند، پیوند خون یا مغز استخوان ممکن است در نظر گرفته شود. هدف از این روش جایگزینی مغز استخوان آسیب دیده با سلولهای بنیادی سالم برای بازگرداندن تولید طبیعی سلولهای خونی است.
توجه به این نکته بسیار مهم است که تصمیمات درمانی براساس فردی و با در نظر گرفتن شرایط خاص و نیازهای هر بیمار اتخاذ میشود. اگر شما یا شخصی که میشناسید مبتلا به نوتروپنی است، مهم است که با یک متخصص مشورت کنید که میتواند مشاوره شخصی ارائه دهد و یک برنامه درمانی مناسب ایجاد کند.
نوتروپنی وضعیتی است که با سطح پایین نوتروفیلها مشخص میشود که نوعی گلبول سفید هستند که در مبارزه با عفونتهای باکتریایی نقش دارند. میتواند خطر ابتلا به عفونتها را افزایش دهد.
نوتروپنی میتواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله اختلالات ژنتیکی، بیماریهای خودایمنی، عفونتهای ویروسی، برخی داروها، شیمی درمانی، پرتودرمانی و اختلالات مغز استخوان.
خود نوتروپنی ممکن است علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با این حال، افراد مبتلا به نوتروپنی ممکن است عفونتهای مکرر یا شدید مانند عفونتهای تنفسی، پوستی یا دهانی را تجربه کنند. تب همچنین ممکن است نشانه عفونت در افراد مبتلا به نوتروپنی باشد.
نوتروپنی معمولاً از طریق آزمایش خون به نام شمارش کامل خون (CBC) تشخیص داده میشود. تعداد گلبولهای سفید از جمله نوتروفیلها را در جریان خون اندازه گیری میکند. ممکن است آزمایشهای بیشتری برای شناسایی علت زمینهای انجام شود.
درمان و پیش آگهی نوتروپنی به علت اصلی آن بستگی دارد. در برخی موارد، مانند نوتروپنی موقت یا ناشی از دارو، ممکن است پس از رفع علت، خود به خود برطرف شود. با این حال، در برخی اشکال مزمن یا ژنتیکی، نوتروپنی ممکن است نیاز به مدیریت و نظارت مداوم داشته باشد.
درمان نوتروپنی به علت و شدت آن بستگی دارد. ممکن است شامل رسیدگی به وضعیت زمینهای، تجویز داروهایی مانند فاکتورهای محرک کلونی گرانولوسیت (G-CSF)، مدیریت عفونتها با آنتیبیوتیکها و انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر عفونت باشد.
در حالی که ممکن است پیشگیری از همه اشکال نوتروپنی امکان پذیر نباشد، اقدامات احتیاطی خاصی میتواند به کاهش خطر عفونت کمک کند. این موارد شامل رعایت بهداشت خوب، حفظ یک سبک زندگی سالم، دریافت واکسنهای توصیه شده، و اجتناب از قرار گرفتن در معرض افراد یا محیطهای مسری است.
بله، نوتروپنی میتواند افراد در هر سنی از جمله کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از اشکال نوتروپنی، مانند نوتروپنی حلقوی و نوتروپنی مادرزادی، شناخته شده است که در دوران کودکی رخ میدهد.
نوتروپنی یک نوع سرطان نیست. با این حال، میتواند با انواع خاصی از سرطان همراه باشد یا از درمانهای سرطان مانند شیمی درمانی ناشی شود.
نوتروپنی یک وضعیت پزشکی است که با سطح پایین نوتروفیلها مشخص میشود که گلبولهای سفید ضروری در مبارزه با عفونتها هستند. این میتواند ناشی از علل مختلفی باشد، از جمله اختلالات ژنتیکی، داروها، عفونتها یا بیماریهای زمینه ای. نوتروپنی میتواند خطر ابتلا به عفونتها را افزایش دهد و تشخیص سریع و مدیریت مناسب بسیار مهم است.
اگر شما یا کسی که میشناسید مبتلا به نوتروپنی است، همکاری نزدیک با یک پزشک که میتواند علت زمینهای را تعیین کند، شدت آن را ارزیابی کند و یک برنامه درمانی فردی ایجاد کند، مهم است. درمان ممکن است شامل رسیدگی به علت اصلی، استفاده از داروها برای تحریک تولید نوتروفیل، مدیریت عفونتها با آنتی بیوتیکها و انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر عفونت باشد.
منبع:اینفو