غروب «بند‌های غروب» در میان هیاهوی غربی‌ها

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: همزمان با پایان موعد ۸ ساله اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ همه محدودیت‌های تسلیحاتی ایران و تحریم‌های مالی ۶۳ نفر از افراد حقیقی و حقوقی مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان رسید و اولین میوه مهم برجام به ثمر نشست و حالا باید تا دو سال دیگر صبر کرد تا میوه اصلی که لغو همه قطعنامه‌های گذشته با پایان یافتن زمان قطعنامه ۲۲۳۱ است، برسد؛ اما با وجود پایان رسمی مقررات بند‌های ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ موسوم به بند‌های غروب، کشور‌های غربی در تلاشی رسانه‌ای و با صدور بیانیه گروه محدودی از کشور‌های همسو تلاش کرده بودند در نهایی شدن فرایند مذکور تشکیک کنند.

دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد ادعای آمریکا و کشور‌های اروپایی برای تداوم این محدودیت‌ها در ظرفیت ملی به رغم خاتمه محدودیت‌های بین المللی را ناقض ماده ۲۵ منشور ملل متحد می‌داند. همچنین اروپایی‌های طرف برجام نیز اعلام کردند تحریم‌هایی را که باید طبق برجام در سال هشتم رفع می‌کردند، به بهانه نقض برجام از سوی ایران حفظ می‌کنند. این تحریم‌ها شامل برخی محدودیت‌های تسلیحاتی و افرادی مرتبط با صنایع دفاعی ایران می‌شد. آمریکا نیز اگر در برجام باقی مانده بود باید با پایان سال هشتم با ارائه لایحه‌ای به کنگره لغو کامل تحریم‌های مصوب کنگره را درخواست و تصویب می‌کرد و در مقابل ایران لایحه قانونی شدن اجرای پروتکل الحاقی در کشورمان را به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رساند که این موارد با توجه به خروج غیرقانونی آمریکا در اردیبهشت ۱۳۹۷ عملا محلی از اعراب نداشت و اجرایی نشد.

در سوی مقابل ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اقدام اروپا در لغو نکردن تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران در زمینه تسلیحاتی و موشکی را نقض فاحش برجام دانست و گفت: هم اکنون محدودیت بین‌المللی برای برنامه موشکی ایران وجود ندارد، اما دولت جمهوری اسلامی در واکنش به این نقض عهد، لایحه عضویت در پروتکل الحاقی را به مجلس ارائه نکرد. وی در گفتگو با ایسنا، در واکنش به بیانیه شورای اروپا مبنی بر حفظ تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران در زمینه تسلیحاتی و موشکی، گفت: طبق برجام ما در ۱۸ اکتبر امسال وارد سال هشتم اجرای برجام شدیم. قرار بود این روز یعنی در روز انتقال، اتفاقات مختلفی بیفتد از جمله آن که محدودیت‌هایی که برای برنامه موشکی ما وجود داشت باید در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ رفع شود. همچنین باید محدودیت بین‌المللی درباره صادرات و واردات اقلام مرتبط با برنامه موشکی ایران نیز رفع می‌شد؛ این اتفاق رخ داد و معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل این توضیح را گزارش کرد که روی سایت سازمان ملل که محدودیت‌ها در این زمینه آورده شده بود، اصلاحیه صورت گرفت؛ لذا اکنون محدودیت بین‌المللی برای برنامه موشکی ایران وجود ندارد.

عمویی ادامه داد: در عین حال در این روز تعهدات دیگری وجود داشت؛ اتحادیه اروپا باید در سال هشتم و روز انتقال بخشی از افراد را از فهرست تحریم‌های خود خارج و محدودیت‌ها برای تجارت تسلیحاتی ایران را رفع می‌کرد منتها شورای اروپا در نامه و بیانیه‌ای اعلام کرد که این تعهد را انجام نمی‌دهد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید کرد: این اقدام اروپایی‌ها نقض فاحش برجام بود و مورد اعتراض ایران قرار گرفت. ایران واکنش حقوقی مبتنی بر پاراگراف ۲۶ برجام داشت که طبق آن اگر طرف مقابل نقض عهدی صورت دهد ایران هم از این حق برخوردار است که بخشی از تعهدات خود را انجام ندهد؛ یکی از تعهدات ایران در سال هشتم این بود که باید دولت جمهوری اسلامی لایحه عضویت ایران در پروتکل الحاقی را به مجلس ارائه می‌کرد. با توجه به نقض عهد صورت گرفته و با تاکید بر ظرفیت پاراگراف ۲۶ برجام، دولت این لایحه را به مجلس نداد کمااین که با توجه به نقض عهد‌های مکرر صورت گرفته فضایی هم برای تصویب لایحه در داخل مجلس نبود.

عمویی مجدد گفت: ایران به دلیل اقدام اروپا و سایر اقدامات آمریکا در انجام ندادن تعهداتشان، در یک اقدام جبرانی لایحه پذیرش پروتکل الحاقی توسط ایران را به مجلس ارائه نکرد. از سوی دیگر امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان این که پیشرفت صنعت موشکی می‌تواند هم منجر به ارتقای توان بازدارندگی کشور شود و هم «درآمدزایی برای ایران» به همراه داشته باشد، تصریح کرد: تجارت قابل توجهی هم در جهان وجود دارد تحت عنوان «تجارت تسلیحاتی» که یک سری از کشور‌ها از آن سود می‌برند و این موضوع می‌تواند هم برای تولید کنندگان، کارگران، تکنیسین‌ها و فعالانی که در حوزه صنایع دفاعی حضور دارند سودآور و هم درآمد حاصل از آن برای کشور بسیار مفید باشد. امیدواریم تا دو سال آینده که قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌های دیگری را هم از پیش پای ایران برمی‌دارد این مسیر ادامه داشته باشد و تمام تحریم‌های سازمان ملل در حوزه‌های هسته‌ای و محدودیت‌هایی که در چارچوب توافق برجام ایجاد شده بود برای همیشه کنار گذاشته شود.