کاهش چندشغله بودن شاغلان در سال ۱۴۰۱

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: سال ۹۷، بیشترین چند شغله‌ها را داشته است سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹، شاغلان چندشغله بیشترین نرخ را داشته‌اند. بنابر داده‌ها، در سال‌های ۱۳۹۷ و ۹۸، به ترتیب ۳.۵ و ۳.۴ درصد از شاغلان کل کشور چندشغله بوده‌اند. این آمار در سال ۹۶، ۳.۱ درصد بوده که در سال ۹۹ به دلیل شیوع کرونا میزان آن کاهش یافته است

نرخ شاغلان در سال ۱۴۰۱ نسبت به اواخر دهه ۹۰ کاهش داشته و تمایل به تک شغله بودن بیشتر شده است.

در سال ۱۴۰۱، تعداد افراد شاغلی که بیش از یک شغل داشتند، کاهش یافته است، به طوری‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این سال تنها ۲.۷ درصد از شاغلان بیش از یک شغل داشته‌اند که نسبت به سال‌های ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۰، رقم پایینی محسوب می‌شود. این در حالی است که سال‌های ۱۳۹۶ تا سال ۱۳۹۹، افراد شاغل دارای بیش از یک شغل بیش از ۳ درصد بوده‌اند که این رقم در سال‌های ۱۴۰۰ به بعد کاهش یافته است. به نظر می‌رسد که رونق اقتصادی و تأمین درآمد ناشی از یک شغل در این میزان کاهش اثرگذار بوده است. بر پایه گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران در بهار ١٤٠٢ که از سوی مرکز آمار در اواخر مهرماه منتشر شده است، نرخ شاغلان در سال ۱۴۰۱ نسبت به اواخر دهه ۹۰ کاهش محسوسی داشته و افراد تمایل بیشتری به تک شغله بودن نشان داده‌اند. این موضوع بیانگر این است که بهره‌وری در اقتصاد کشور با افزایش مواجه شده است و درآمد تک شغله بودن توانسته معیشت خانوار‌ها را تأمین کند.

داده‌های آماری از چندشغله و تک شغله

نتایج داده‌های آماری نیز همین موضوع را اثبات می‌کنند. نشان به آن نشان که براساس گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران مرکز آمار در بهار ١٤٠٢، سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹، شاغلان چندشغله بیشترین نرخ را داشته‌اند. بنابر داده‌ها، در سال‌های ۱۳۹۷ و ۹۸، به ترتیب ۳.۵ و ۳.۴ درصد از شاغلان کل کشور چندشغله بوده‌اند. این آمار در سال ۹۶، ۳.۱ درصد بوده که در سال ۹۹ به دلیل شیوع کرونا میزان آن کاهش یافته است.

اما ادامه روند نزولی شاغلان چندشغله در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز ادامه داشته است. البته تفاوتی که در این دو سال با سال ۱۳۹۹ وجود دارد، احیای اقتصاد کشور بوده و اینکه میزان دستمزد و یا درآمد متناسب با نرخ تورم بوده است و این امر باعث شده تا شاغلان تمایلی به داشتن شغل دوم یا سوم نداشته باشند.
در سال ۱۳۹۶ از مجموع ۲۳ ملیون و ۳۷۹ هزار شاغل، ۷۲۷ هزار نفر از آن‌ها دارای بیش از یک شغل بودند که این میزان در سال بعد به ۸۲۲ هزار نفر و در سال ۱۳۹۸ به ۸۳۴ هزار نفر رسید.

با شیوع بیماری کرونا در سال ۱۳۹۹، هر چند که تعداد این شاغلان چن شغله با کاهش مواجه شد و به ۶۷۹ هزار نفر رسید، اما همچنان سهم ۲.۹ درصدی را داستند. در سال ۱۴۰۰ این رقم ثابت ماند، اما در سال ۱۴۰۱ با شکوفای اقتصاد کشور این تعداد به ۶۳۴ هزار نفر رسید و سهم آن‌ها به ۲.۷ درصد کاهش یافت.

در این میان تعداد شاغلان در سال ۱۴۰۱ نیز با افزایش مواجه شد و به ۲۳ میلیون و ۷۱۶ هزار نفر رسید. اما نسبت تعداد شاغلان چندشغله کمتر شد.

شاغلان شهرنشین کمتر از شاغلان روستایی چندشغله بوده‌اند

با بررسی داده‌های مناطق شهری مشخص می‌شود که سهم چندشغله‌های این مناطق در سال ۹۶ برابر با ۱.۵ درصد بوده است. به عبارت دیگر، از حدود ۱۷ میلیون نفر شاغل شهرنشین در این سال، ۲۵۳ هزار نفر چند شغله بوده‌اند. بالاترین سطح این شاخص در سال ۹۷ ثبت شده که برابر با ۱.۸ درصد است. از سال ۹۸ روند نزولی این نسبت شروع شد تا اینکه در سال گذشته به ۱.۳ درصد رسید که کمترین سطح این نسبت در ۶ سال گذشته است. بنابراین، این سهم در مناطق شهری روندی مشابه با کل کشور را در پیش گرفته است. این در حالی است که نتایج گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد سهم روستاییان از چندشغله بودن بیشتر از شاغلان شهرنشین بوده است.

طبق داده‌های اعلام شده در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تعداد شاغلان روستایی چندشغله در کانال ۸ درصد بوده‌اند. به عبارتی در سال ۱۳۹۸ شاغلان چندشغله روستایی به بالاترین میزان رسید و سهم آن‌ها ۸.۳ درصد بود. این رقم در سال قبل از آن ۸.۱ درصد اعلام شده بود.

این در حالی است که در سال ۱۴۰۱، تعداد شاغلان روستایی چندشغله به زیر ۷ درصد رسید و در ایستگاه ۶.۸ درصد در سال ۱۴۰۱ تثبیت شد.

ادامه روند خشکسالی‌ها، بی‌توجهی دولت سابق به روستاییان و نداشتن طرح و برنامه‌ای برای عدم مهاجرت روستاییان به شهر‌ها از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث شده تعداد چندشغله‌های روستایی از چندشغله‌های شهری بیشتر شود. طبق داده‌ها نرخ اشتغال چندشغله بودن شهرنشینان همواره کمتر از دو درصد بوده است. به طوری که بالاترین رقمی که چندشغله‌های شهری به خود اختصاص داده‌اند، ۱.۸ درصد است که در سال ۱۳۹۷ رخ داده است.

برخلاف شاخص کل کشور و مناطق شهری که تنها در سال ۹۷ با افزایش روبه‌رو شدند، شاخص مناطق روستایی در دو سال پیاپی (۹۷ و ۹۸) شاهد افزایش بوده است. بالاترین سهم چندشغله‌های روستانشین در سال ۹۸ به ثبت رسیده که سطحی برابر با ۸.۳ درصد دارد. این نسبت، جمعیت ۵۳۷ هزار نفری را تشکیل می‌دهد. این شاخص کمترین سطح خود را در سال گذشته تجربه کرده است. سهم چندشغله‌های روستانشین در سال ۱۴۰۱ معادل با ۶.۸ درصد برآورد شده که جمعیتی ۳۹۵ هزار نفری را شامل می‌شود.

داده‌ها گویای این موضوع است که چندشغله بودن روند نزولی به خود گرفته و هر چه کشور از اقتصاد رکودی دهه ۹۰ فاصله می‌گیرد، روند چندشغله بودن کاهشی‌تر می‌شود. نشان به آن نشان که سال ۱۴۰۱، شاغلان تمایل کمتری به چندشغله بودن نشان داده‌اند.