به گزارش مجله خبری نگار،در عصر حاضر، کودکان، بیشترین ارتباط را بـا فناوری، به ویژه از طریق رسانهها دارند. برای این نسل، دسترسی بـه تلویزیون، تبلت، اینترنت، گوشی تلفن همراه و رایانه، امری بدیهی و عادی است. آنان بـا رسانهها بزرگ میشوند و اغلب داده ها، خواه از طریق آموزش رسمی، خواه به طور محیطی و طبیعی از طریـق رسـانه به خصـوص رسـانههای تصویـری در اختیارشان قـرار میگیرد، در نتیجـه، تأثیرپذیری زیادی از رسانهها دارند. رسـانهها بـرای کـودکان، اغلب نقش سـرگرم کنندگی و آموزشـی را ایفا میکنند، امـا از سـوی دیگـر، محملی هسـتند که آنـان را در معرض انـواع پیام هـای تبلیغاتی یـا به عبارت بهتـر، پیامهای بازرگانی قـرار میدهند.
بنابر نظر متخصصان، ادعـای گزافی نیسـت اگـر بگوییم کودکان در معـرض هجـوم محتواهـای تبلیغـات تجـاری تلویزیونـی و نسـخههای دیگر آنها در فضای مجازی هسـتند. به گزارش سیناپرس، طبـق نتایج یک پژوهش، در فاصلـه زمانـی بیـن سـالهای ۱۳۹۲ تـا ۱۳۹۵، تبلیغـات مختـص کـودکان و نوجوانـان حدود ۷۰ درصد افزایـش یافتـند. محتواهـای تبلیغاتـی بـا هـدف اثرگذاری سـاخته میشـوند و به مثابه محرکهایی هستند کـه مخاطـب را وادار بـه کنـشهایی نظیر خریـداری محصول/خدمـات مدنظرشـان میکنند. از طرفـی، چـون دانسـتههای کـودکان، کـم و میـزان تقلیـد، باورپذیـری و آموزش پذیـری آنـان بسـیار بالاسـت، رسانهها و به ویژه تلویزیـون میتواننـد به لحـاظ شـناختی، تأثیر زیـادی بـر کـودکان گذاشته و بـه نوعـی آنـان را تربیـت و جهت دهی کننـد.
در تحقیقی که با محوریت این موضوع انجام شده است، پژوهشگرانی از دانشگاه صداوسیما و دانشگاه تهران به بررسی و ارزیابی علمی وضعیت قوانین تبلیغات تلویزیونی برای کودکان در کشور ایران پرداخته اند.
این پژوهش بر قوانینی متمرکز شده است که در خصوص محتوا و پخش تبلیغات تلویزیونی برای کودکان در ایران تصویب شدهاند و برای انجام آن، محققان به شناخت قوانین تبلیغات در برنامههای تلویزیونی کودکان ۶ تا ۱۲ سال و تحلیل وضعیت حقوق مخاطب کودک در تلویزیون ایران با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای و همچنین مصاحبه با ۱۵ نفر از متخصصان حوزه کودک و رسانه پرداخته اند.
یافتههای این تحقیق نشان میدهد: متولیان امر، به مسائلی مانند حقوق مخاطب کودک، استانداردسازی تبلیغات برای کودکان و قوانین محدودکننده ناظر بر پخش تبلیغات و تولید محتوا برای کودکان و نوجوانان پرداختهاند. اما نکته اینجاست که این دسته اصول و قواعد یا قوانین و مقررات، به دو دسته تقسیم میشوند.
سیدبشیر حسینی، محقق فرهنگ و ارتباطات و استادیار و عضو هیئتعلمی دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما و همکارانش این دو دسته را بدین شکل شرح داده اند: متونی که مانند قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ضامن اجرایی دارند و بهطور مختصر و کلنگرانه به مسئله حقوق کودک پرداخته اند و متونی که در مقایسه با سایر کشورها، در حد قابلقبولی به بحث قوانین محدودکننده تبلیغات در برنامههای مختص کودکان و حقوق مخاطبان کودک و خردسال پرداختهاند، اما از ضمانت اجرایی برخوردار نیستند.
این محققان پیشنهاداتی را به منظور بهینه سازی موضوع ارائه داده اند. بر اساس این پیشنهادها، دست اندرکاران بایستی به بهره گیـری از پیش نویـس راهنمـای تولیدکنندگان صداوسـیما به طور رسـمی و قانونـی اقدام نمایند. ایـن متـن به دلیـل پرداختن مطالعـات تطبیقـی و بهره گیـری از بِه روش ها، بـه موضـوع تولیـد انـواع محتواها بـرای کـودکان، نگاهـی ۳۶۰ درجه داشـته و آن را در قالـب مفـاد ۸۱ گانـه ارائه داده اسـت.
به بیان آن ها، لایحه پیش نویـس که به عقیـده مجریان تحقیق بایـد آن را قابلیـت از دسـت رفته قلمـداد کـرد، حاصـل همفکـری جمعی متشـکل از اسـتادان حقـوق و ارتباطـات اسـت کـه میتوان بـا مطالعه ۶۳ مـاده و البتـه تطبیق آن بـا قوانین رسـانهای سـایر کشـورها، غنـای اطلاعـات محتوایی و سـاختاری آن را تأییـد کـرد. بـا ایـن حـال، این متـن در حـد توصیه نامـه باقی مانـده اسـت و اقدامی بـرای قانونی سـاختن آن انجـام نگرفته اسـت.
در این تحقیق همچنین به ایجـاد کارگروهـی بـرای تدویـن دسـتورالعملهای محتوایـی و شـیوه نامههای پخـش بـرای رده هـای مختلـف سـنی کـودک و نوجوان، مطالبـه دسـتورالعمل واحـد و قانونی، مختـص قوانین پخش تبلیغـات تلویزیونی بـرای کـودکان و ایجـاد کمیتـه نظارت بر رعایـت آن در برنامههای کـودک و نوجوان اشاره شده است.