برقراری ثبات نسبی در بازار ارز

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: به‌دنبال ادامه روند افزایشی نرخ ارز در روز‌های پایان ۱۴۰۱، در ۱۳ روز نوروز ۱۴۰۲ نیز این اسکناس آمریکایی در بازار‌های غیررسمی در مسیر صعودی قرار داشت. این روند افزایشی بازار، گمانه‌زنی‌ها را برای بازگشایی رسمی بازار‌ها داغ کرد. افزایشی‌های بازار دست بالا را داشتند و گمان می‌کردند قیمت دلار در کانال‌های بالاتر خواهد نشست. در ماه‌های گذشته تحلیلگران اقتصادی بر تاثیر اخبار سیاسی بر تعیین و تکلیف قیمت دلار تاکید کردند. این موضوع در روز‌های پایانی سال گذشته و در روز‌های اخیر مصداق پیدا کرد، اما روز گذشته بعد از گذشت ۱۴ روز از آغاز سال جدید قیمت دلار متاثر از اخبار سیاسی و برخی تصمیمات دولتی در مسیر نزولی قرار گرفت و به‌دنبال انتشار برخی اخبار در مورد همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مسیر نزولی قرار گرفت. بدین ترتیب قیمت دلار در جریان معاملات بازار غیررسمی ارز با ریزش همراه شد تا جایی که بنا به اخبار منتشر شده، قیمت دلار در بازار غیررسمی تا ۴۹ هزار و ۷۰۰ تومان هم کاهش یافت.

اخبار ضد و نقیض از روابط سیاسی

در حال حاضر بازار می‌تواند تحت تاثیر دو خبر در جهت بهبود روابط بین‌المللی ایران قرار بگیرد که به نظر می‌آید باعث مسیر کاهشی این اسکناس در روز گذشته شده بوده‌اند. عضو هیات رئیسه اتاق ایران بیان کرده است با پیگیری اتاق ایران به‌زودی اتاق مشترک بازرگانی دو کشور ایران و عربستان راه‌اندازی می‌شود؛ همچنین پایگاه خبری اکسیوس در گزارشی نوشت که دولت بایدن طرح توافق موقت با ایران که موجب رفع برخی از تحریم‌ها در ازای توقف بخش‌های از برنامه هسته‌ای ایران می‌شود را مطرح کرده است. البته کارشناسان معتقدند این‌گونه خبردرمانی‌ها دیگر نمی‌تواند تاثیری بلندمدت بر قیمت ارز داشته باشد و اکنون بازار منتظر خبری واقعی در زمینه بهبود ورود ارز به کشور است.

به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان روند قیمت دلار را تا پایان سال ۱۴۰۲ افزایشی می‌دانند و متقدند این‌گونه گشایش‌ها در زمینه بین‌المللی تنها می‌تواند از شدت آن بکاهد و یا برای مدتی قیمت دلار را با نوسانات محدود نگه دارد. با وجود این برخی منابع مطلع خبری می‌گویند که طرح پیشنهادی توافق موقت آمریکا توسط ایران رد شده است. این خبر می‌تواند با اثرگذاری بر تقاضای احتیاطی، میزان تقاضا را در بازار ارز تحت‌تأثیر قرار دهد. با توجه به محدودیت‌های واقعی بانک مرکزی برای عرضه ارز، این اخبار نامساعد می‌تواند به منزله آلارمی برای شروع روند افزایشی قیمت دلار در هفته‌های آینده باشد. هرچند از سوی دیگر برخی فعالان معتقدند ممکن است انتشار خبر تلاش آمریکا برای رسیدن به توافق با ایران، تاحدودی سمت و سوی انتظارات در بازار داخلی را تغییر دهد.

داشتن حساب ارزی لازمه خرید دلار توافقی

در عین حال با پایان یافتن تعطیلات نوروزی، بانک مرکزی ۱۴ فروردین‌ماه اعلام کرد، فروش دلار سهمیه‌ای با کارت ملی، از روش «پرداخت اسکناس به خریدار» به روش «واریز به حساب ارزی خریدار» تغییر کرده است. کلیه بانک‌ها مکلفند جهت فروش و پرداخت ارز بابت سرفصل تأمین نیاز‌های ضروری (کد ۵۶) به صورت اسکناس، بنا به درخواست متقاضی نسبت به افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز ارزی بدون اخذ موجودی اولیه با رعایت مقررات مربوط اقدام کنند. بر این اساس شرایط فروش ارز با کارت ملی تغییر کرده و دیگر به خریداران ارز سهمیه‌ای اسکناس تحویل داده نمی‌شود؛ بنابراین خریداران باید حساب ارزی داشته باشند تا به حساب آن‌ها واریز شود. به اعتقاد کارشناسان بازار این موضوع می‌تواند به کاهش تقاضای دلار توافقی و نهایتا کاهش قیمت دلار منجر شود. برخی نیز معتقدند احتمال حذف یارانه از افرادی که با کد ملی خود ارز دریافت کرده‌اند، یکی دیگر از دلایلی بوده است که تقاضای غیررسمی را کاهش داده و قیمت دلار را با ریزش مواجه کرده است.

وضعیت بازار ارز پایدار نیست

فردین آقابزرگی کارشناس اقتصادی با اشاره به روند کاهشی قیمت دلار در روز‌های گذشته به تجارت‌نیوز گفت: «قیمت ارز به هر شکل ممکن در حال سرکوب شدن و کنترل است. به اعتقاد من این وضعیت پایدار نیست. اعمال مقرراتی از جمله ایجاد محدودیت برای نرخ تسعیر قیمت پایه محصولات ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان، در میان‌مدت و بلند‌مدت تاثیر بسزایی در کاهش سودآوری شرکت‌ها و صنایع نخواهد داشت. تنها اثر آن شوک روانی است که بازار را تحت تاثیر جو منفی قرار می‌دهد.» این کارشناس اقتصادی با اشاره به تلاطم بازار ارز در دو روز گذشته خاطرنشان کرد: «راه کنترل بازار ارز و یا تقویت پول ملی این نیست که روی کاغذ و به صورت دستوری نرخی تعیین شود. راهش کنترل حجم نقدینگی، کنترل رشد اقتصادی و در نهایت به حداقل رساندن سرعت رشد نقدینگی است.»

وی با اشاره به اینکه کاهش قیمت‌های فعلی موقتی است گفت: «روند فعلی بازار ارز و تصمیماتی که اتخاذ می‌شود دقیقا مصداق گذشته است. یعنی منطبق با روند اثرگذاری، این گونه تصمیمات در بازار سرمایه تکرار خواهد شد و به غیر از اثر مقطعی، تاثیر بلندمدت و میان‌مدت نخواهد داشت.» آقابزرگی توضیح داد: «در حال حاضر قیمت اکسچنج دلار برای کالا‌های الکترونیکی، خودرو، لوازم خانگی بالای ۶۰ هزار تومان است؛ بنابراین در این شرایط روی کاغذ بنویسیم قیمت پایین آمد، مهم نیست. آنچه اهمیت دارد این است که قیمت این کالا با دلار چند تومانی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.»

سناریوی خوش‌بینانه اسکناس آمریکایی

به باور برخی تحلیلگران فنی، معامله‌گران خریدار تلاش کردند از رشد قیمت دلار در ۱۳ روز ابتدایی سال جدید کسب سود کنند و بخشی از ارز‌های خریداری‌شده را در روز دوشنبه به فروش رساندند و همین موضوع در کاهش قیمت دلار هم نقش داشت؛ کما اینکه برخی گزارش‌ها از ورود دلار به کانال ۴۹ هزار تومانی در بازار ارز غیررسمی حکایت داشتد. از دست رفتن مرز ۵۰ هزار تومانی می‌تواند فروشندگان را در بازار ارز فعال‌تر کند. با این حال، بخشی از فعالان باور دارند که دلار برای قرار گرفتن در مسیر نزول معنادار، به اخبار مثبت نیاز دارد.

برخی کارشناسان معتقدند در تحلیل قیمت دلار باید در نظر داشت، شرایط سیاسی کشور به چه سمتی می‌رود. اما اگر سقف کلی را با شرایط حال حاضر بسنجیم و با همین روال حرکت کنیم نقطه تعادلی قیمت این اسکناس آمریکایی کمی پایین‌تر از قیمت فعلی بازار آزاد است. با وجود این اگر مذاکرات برجام، قوی و بسیار خوب اتفاق بیافتد، دلار‌ها به کشور سرازیر شود و تنش کاملا از روابط سیاسی کنار برود و موارد بسیاری که باید حل شود می‌توانیم شاهد قیمت‌های پایین‌تر این اسکناس آمریکایی باشیم.