درمان اسهال و سلامت پوست با زغال فعال

به گزارش مجله خبری نگار، امروزه بیشتر در محیط‌های پزشکی برای درمان مصرف بیش از حد دارو یا به عنوان یک داروی ضد سم اضطراری استفاده می‌شود.

تصور می‌شود که زغال فعال چندین فواید دیگر از جمله کاهش گاز و نفخ، کاهش سطح کلسترول خون بالا و بهبود عملکرد کلیه را ارائه می‌دهد. برخی افراد ادعا می‌کنند که به سفید شدن دندان ها، تصفیه آب و حتی درمان خماری کمک می‌کند.

در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی زغال فعال برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می‌شوید. 

زغال فعال چیست؟ 

زغال فعال زغالی است که در دمای بسیار بالا در معرض اکسیژن قرار می‌گیرد تا متخلخل‌تر شود. این روش ساختار داخلی آن را تغییر می‌دهد، اندازه منافذ آن را کاهش و سطح آن را افزایش می‌دهد.

پودر سیاه ریز به دست آمده یا همان طور که هست فروخته می‌شود یا به عنوان مکمل کپسوله می‌شود. همچنین زغال فعال به محصولات غذایی و غیرخوراکی مختلف از بستنی گرفته تا خمیر دندان اضافه می‌شود.

نباید زغال فعال را آن را با زغال‌های مورد استفاده در گریل یا کباب پز اشتباه گرفت.

در حالی که هر دو ممکن است از مواد پایه یکسانی ساخته شوند، اما زغال‌های مورد استفاده در کباب پز در دما‌های بالا فعال نشده اند. علاوه بر این آن‌ها حاوی مواد اضافی هستند که برای انسان سمی هستند. 

زغال فعال چگونه کار می‌کند؟ 

فعال کردن زغال با گاز در دمای بالا باعث ایجاد حفره‌های میکروسکوپی می‌شود که باعث افزایش سطح آن می‌شود.

زغال فعال توسط روده شما جذب نمی‌شود؛ بنابراین پس از قورت دادن آن به شکل بدون تغییر به روده می‌رسد.

بافت متخلخل زغال فعال دارای بار الکتریکی منفی است که باعث می‌شود مولکول‌های دارای بار مثبت مانند سموم و گاز‌ها را جذب کند. هنگامی که مایعات یا گاز‌ها از این زغال فعال عبور می‌کنند از طریق فرآیندی به نام جذب به آن متصل می‌شوند.

این سموم و مواد شیمیایی در روده شما به دام می‌افتند و به جای جذب در بدن از طریق مدفوع دفع می‌شوند.

زغال فعال همچنین در جذب گاز‌ها بسیار موثر است که می‌تواند به کاهش نفخ کمک کند. 

فواید و مزایای زغال فعال برای سلامتی بدن 

۱. درمان اورژانسی مسمومیت با سم 

زغال فعال به عنوان یک درمان اضطراری ضد سم از اوایل دهه ۱۸۰۰ استفاده شده است؛ و این به این دلیل است که می‌تواند به طیف گسترده‌ای از دارو‌ها متصل شود و اثرات آن‌ها را کاهش دهد.

این ماده ممکن است برای درمان مصرف بیش از حد از دارو‌های تجویزی و دارو‌های بدون نسخه مانند آسپرین، استامینوفن و آرام بخش‌ها استفاده شود.

مطالعات نشان می‌دهد که مصرف ۵۰ تا ۱۰۰ گرم زغال فعال در عرض ۵ دقیقه پس از مصرف دارو ممکن است توانایی بزرگسالان را برای جذب آن دارو تا ۷۴ درصد کاهش دهد.

گفته می‌شود که زغال فعال زمانی بیشترین سود را دارد که در یک ساعت اول پس از مصرف بیش از حد یا مسمومیت مصرف شود. مطالعات قدیمی‌تر نشان می‌دهد که مصرف آن بعد از این ساعت اولیه بعید است کمک کننده باشد.

با این حال تحقیقات جدیدتر موارد متعددی را گزارش می‌کنند که حتی زمانی که از این ساعت اول گذشته باشد موثر بوده است. این ممکن است به این دلیل باشد که زغال فعال نه تنها جذب دارو را متوقف می‌کند بلکه به بدن شما کمک می‌کند تا دارو‌هایی که قبلا جذب شده اند را سریع‌تر حذف کند.

علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد که زغال فعال ممکن است مفید باشد اگر تا ۴ ساعت پس از مصرف دارو‌های آهسته رهش، دارو‌هایی که هضم را کند می‌کنند و دوز‌های زیاد دارو مصرف شود.

در محیط‌های پزشکی دوز اولیه ۵۰ تا ۱۰۰ گرم گاهی اوقات به صورت چندین دوز کوچکتر ۱۰ تا ۲۵ گرمی هر ۲ تا ۴ ساعت تا ۶ ساعت مصرف می‌شود.

این پروتکل زغال فعال با دوز چندگانه (MDAC) ممکن است به مسمومیت‌های ناشی از دارو‌هایی که به آهستگی جذب می‌شوند کمک کند.

اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما ممکن است به ویژه در موارد مصرف تهدید کننده زندگی دارو‌هایی مانند داپسون، فنوباربیتال، کینین، کاربامازپین و تئوفیلین مفید باشد.

توجه به این نکته مهم است که زغال فعال در همه موارد مسمومیت موثر نیست. به عنوان مثال به نظر می‌رسد که تاثیر کمی بر مسمومیت‌های الکل، فلزات سنگین، آهن، لیتیوم، پتاسیم، اسید یا باز دارد.

هم مطالعات قدیمی و هم جدید هشدار می‌دهند که زغال فعال نباید به طور معمول در همه موارد مسمومیت تجویز شود. در عوض استفاده از آن باید به صورت موردی توسط متخصصان واجد شرایط در نظر گرفته شود. 

۲. ممکن است عملکرد کلیه را تقویت کند 

زغال فعال ممکن است با کاهش تعداد مواد زائدی که کلیه‌های شما باید فیلتر کنند عملکرد کلیه را بهبود بخشد.

این ممکن است به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی مفید باشد. کلیه‌های سالم به طور معمول برای فیلتر کردن خون شما بسیار مجهز هستند، اما این وضعیت توانایی کلیه‌های شما را برای حذف اوره و سایر سموم مهار می‌کند.

زغال فعال ممکن است به اوره و سایر سموم متصل شود و به بدن شما کمک کند تا آن‌ها را از بین ببرد.

اوره و سایر مواد زائد می‌توانند از طریق فرآیندی به نام انتشار از جریان خون وارد روده شما شوند. در روده شما آن‌ها به زغال فعال متصل می‌شوند و در مدفوع دفع می‌شوند.

مطالعات انسانی قدیمی نشان می‌دهد که زغال فعال ممکن است به کاهش سطح اوره و سایر مواد زائد در خون کمک کند و همچنین عملکرد کلیه را در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی بهبود بخشد.

یک مطالعه کوچک نتایج مشابهی پیدا کرد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. 

۳. ممکن است علائم سندرم بوی ماهی را کاهش دهد 

زغال فعال ممکن است به کاهش بوی نامطبوع در افراد مبتلا به تری متیل آمینوری (TMAU) که به عنوان سندرم بوی ماهی نیز شناخته می‌شود کمک کند.

سندرم بوی ماهی یک بیماری ژنتیکی است که در آن تری متیل آمین (TMA) – ترکیبی که بوی ماهی پوسیده می‌دهد – در بدن شما تجمع می‌یابد.

بدن شما معمولا تری متیل آمین را قبل از دفع آن از طریق ادرار به یک ترکیب بی بو تبدیل می‌کند، اما افراد مبتلا به سندرم بوی ماهی فاقد آنزیم مورد نیاز برای انجام این تبدیل هستند. این باعث تجمع تری متیل آمین و ورود آن به ادرار و عرق و ایجاد بوی بد ماهی می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد که سطح متخلخل زغال فعال ممکن است به ترکیبات کوچک و بدبو مانند تری متیل آمین متصل شود و دفع آن‌ها را افزایش دهد.

یک مطالعه کوچک و قدیمی به افراد مبتلا به سندرم بوی ماهی ۱.۵ گرم زغال چوب به مدت ۱۰ روز داد. این دوز غلظت تری متیل آمین را در ادرار آن‌ها به سطح طبیعی کاهش داد.

یک مطالعه موردی جدیدتر نشان می‌دهد که ترکیب زغال فعال با دارو‌ها و تغییرات رژیم غذایی ممکن است به کاهش بوی ماهی در افراد مبتلا به سندرم بوی ماهی کمک کند.

مطالعات بزرگتر و جدیدتر برای تایید این اثرات مورد نیاز است. 

۴. ممکن است سطح کلسترول را کاهش دهد 

زغال فعال ممکن است به کاهش سطح کلسترول خون کمک کند.

تحقیقات قدیمی‌تر نشان می‌دهد که زغال فعال ممکن است به کلسترول و اسید‌های صفراوی حاوی کلسترول در روده شما متصل شود و از جذب آن‌ها جلوگیری کند.

در یک مطالعه قدیمی‌تر مصرف ۲۴ گرم زغال چوب فعال در روز به مدت ۴ هفته کلسترول کل و LDL را هر کدام ۲۵ درصد کاهش داد در حالی که کلسترول HDL را تا ۸ درصد افزایش داد.

در مورد دیگر مصرف روزانه ۴ تا ۳۲ گرم زغال فعال به کاهش ۲۹ تا ۴۱ درصد کلسترول تام و LDL در افرادی که سطح کلسترول بالایی داشتند کمک کرد. دوز‌های بزرگتر موثرتر بودند.

مطالعات دیگر نتایج مشابهی را مشاهده کرده اند، اگرچه نتایج متفاوت است. به علاوه تمام تحقیقات مربوطه در دهه ۱۹۸۰ انجام شد بنابراین یافته‌های جدیدتری مورد نیاز است. 

کاربرد‌های زغال فعال در زندگی روزمره 

زغال فعال یک درمان خانگی محبوب برای چندین بیماری است – و گاهی اوقات برای سایر اهداف خانگی و آرایشی استفاده می‌شود. با این حال بیشتر این مزایای ادعا شده توسط علم پشتیبانی نمی‌شود.

کاهش گاز: یک مطالعه اخیر گزارش می‌دهد که مصرف زغال فعال ۸ ساعت قبل از سونوگرافی شکم به میزان قابل توجهی میزان گاز موجود در روده شما را کاهش می‌دهد و گرفتن تصویر اولتراسوند واضح را آسان‌تر می‌کند. با این حال تحقیقات بیشتری مورد نیاز است
درمان اسهال: یک مطالعه موردی نشان می‌دهد که زغال فعال ممکن است به درمان اسهال کمک کند، اما مطالعات با کیفیت بالاتر لازم است
تصفیه آب: زغال فعال ممکن است با از بین بردن آلاینده ها، مواد جامد معلق و میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها به فیلتر کردن آب کمک کند – همه این‌ها بدون تاثیر بر PH یا طعم آب هستند
سفید کردن دندان: گفته می‌شود رغال فعال زمانی که به عنوان دهان شویه یا در خمیر دندان استفاده می‌شود دندان‌ها را سفید می‌کند و این کار را با جذب پلاک و سایر ترکیبات لکه دار دندان انجام می‌دهد. با این حال هیچ مطالعه‌ای این ادعا را تایید نمی‌کند
پیشگیری از خماری: زغال فعال گاهی اوقات به عنوان یک درمان خماری معرفی می‌شود. با این حال این ماده به طور موثر الکل را جذب نمی‌کند بنابراین این اثر بسیار بعید است
سلامت پوست: گفته می‌شود که استفاده از زغال فعال روی پوست شما برای درمان آکنه، شوره سر و نیش حشرات یا مار مفید است. با این حال تقریبا هیچ مدرکی این ادعا‌ها را تایید نمی‌کند 

عوارض و مضرات زغال فعال 

زغال فعال در بیشتر موارد بی خطر تلقی می‌شود و واکنش‌های نامطلوب به ندرت رخ می‌دهد.

گفته می‌شود ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند که شایع‌ترین آن‌ها استفراغ است به خصوص اگر سوربیتول نیز در کنار آن استفاده قرار گیرد.

در موارد بسیار نادر زغال فعال با انسداد روده مرتبط است. اگر اختلالات حرکتی روده دارید یا دارو‌های مخدر، آنتی موسکارینیک و یا زغال فعال با دوز چندگانه مصرف می‌کنید ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

آکادمی سم شناسی بالینی آمریکا (AACT) بیشتر در مورد اثر زغال فعال بر روی مواردی مانند خونریزی، انسداد یا سوراخ روده هشدار می‌دهد.

علاوه بر این هنگامی که زغال چوب فعال به عنوان پادزهر سم استفاده می‌شود، این خطر وجود دارد که به جای معده وارد ریه‌های شما شود. این امر به ویژه اگر استفراغ می‌کنید یا خواب آلود یا نیمه هوشیار هستید صادق است.

به این ترتیب این ماده فقط باید به افرادی داده شود که کاملا هوشیار هستند.

به خاطر داشته باشید که زغال فعال ممکن است جذب برخی دارو‌ها را نیز کاهش دهد. اگر در حال حاضر دارو‌های دیگری مصرف می‌کنید بهتر است قبل از مصرف این ماده با پزشک خود مشورت کنید. 

مقدار مصرف کربن فعال 

اگر علاقه‌مند به امتحان زغال فعال برای مصارف آرایشی یا خوراکی هستید، می‌توانید آن را به طور گسترده به صورت آنلاین و در فروشگاه‌های سلامت پیدا کنید.
‌

می‌توانید مکمل‌ها را به صورت قرص یا پودر خریداری کنید. اگر مکمل پودری را انتخاب می‌کنید آن را با آب یا آبمیوه مخلوط کنید تا بلع آن راحت‌تر شود.

حتما دستورالعمل‌های دوز روی برچسب را دنبال کنید یا از مواردی که در مطالعات ذکر شده در بالا نام برده شد استفاده کنید.

در صورت مسمومیت دارویی فورا به دنبال کمک پزشکی باشید. یک متخصص پزشکی ممکن است دوز ۵۰ تا ۱۰۰ گرم زغال فعال را در اسرع وقت تجویز کند. به طور معمول به کودکان بسته به سن آن‌ها دوز کمتری بین ۱۰ تا ۵۰ گرم داده می‌شود.

توجه داشته باشید که دوز‌های مصرفی برای شرایط دیگر از مطالعات قدیمی‌تر گرفته شده است. در حال حاضر این مقادیر از ۱.۵ گرم برای درمان سندرم بوی ماهی تا ۴ تا ۳۲ گرم در روز برای کاهش کلسترول و ارتقای عملکرد کلیه در مبتلایان به بیماری کلیوی در مرحله نهایی است.

این توصیه‌ها باید با ظهور مطالعات جدیدتر به روز شوند. 

خلاصه 

زغال فعال یک درمان طبیعی با کاربرد‌های مختلف است. 

رغال فعال بیشتر به عنوان یک درمان بیش از حد اضطراری یا درمان ضد سم استفاده می‌شود.

همچنین ممکن است به کاهش سطح کلسترول، مبارزه با علائم سندرم بوی ماهی، بهبود عملکرد کلیه و کاهش گاز و اسهال کمک کند. با این حال مطالعاتی که از این مزایا حمایت می‌کنند معمولا قدیمی یا محدود هستند.

زغال فعال می‌تواند با سایر دارو‌ها تداخل داشته باشد بنابراین اگر در حال حاضر دارو مصرف می‌کنید قبل از امتحان با پزشک خود مشورت کنید. همچنین ممکن است بخواهید با کمترین دوز توصیه شده شروع کنید تا ببینید قبل از افزایش مقدار چگونه به آن واکنش نشان می‌دهید. 

منبع:سومیتا