شوخی مالیاتی با محتکران مسکن

به گزارش مجله خبری نگار/وطن امروز: قانون مالیات بر خانه‌های خالی مدت‌هاست که به تصویب رسیده است و سال ۹۸ نیز این قانون مجددا اصلاح شد. اساس این قانون موضوع استفاده از اهرم تنظیم‌گری مالیات در حوزه مسکن بود تا بتواند مانع از سرمایه شدن کالایی مانند مسکن شود، اما تاکنون آنچنان که باید و شاید اجرایی نشده است.

بار‌ها تاکید شده هدف دریافت مالیات از خانه‌های خالی درآمدی نیست، هر چند که درآمد‌هایی را نیز برای دولت در پی خواهد داشت. با توجه به این قانون، وزارت راه‌وشهرسازی باید نسبت به ایجاد سامانه املاک و اسکان و سپس ثبت و شناسایی خانه‌های خالی بر اساس اطلاعات سامانه اقدام می‌کرد.

در مرحله بعدی تنها اطلاعات خانه‌های خالی که مورد تایید قرار گرفته بودند، برای سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود و این سازمان نیز نسبت به دریافت مالیات اقدام می‌کند. اعلام شده که وزارت راه‌وشهرسازی حدود ۵۰۰ هزار رکورد از خانه‌های خالی را به سازمان امور مالیاتی فرستاده است، اما به گفته مقامات سازمان امور مالیاتی، این اطلاعات بر اساس قانون قبلی مالیات بر خانه‌های خالی تعیین شده و معیار‌های قانون جدید را ندارد.

در نتیجه ارسال این اطلاعات از سوی وزارت راه‌وشهرسازی خود خلاف قانون محسوب می‌شود، ضمن اینکه از ۵۶۸ هزار رکورد ارسال شده تعداد بسیار زیادی مورد اعتراض قرار گرفته است.

به گفته داوود منظور، رئیس سازمان امور مالیاتی، «حدود ۲۵۰ هزار مورد از رکورد‌هایی که از وزارت راه‌و‌شهرسازی به سازمان امور مالیاتی رسیده دچار اشکال بوده و ما نمی‌دانیم چه تعداد خانه خالی در کشور وجود دارد».

مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز درباره رکورد خانه‌های خالی ارائه‌شده گفت: این رکورد‌ها بر اساس قانون قبلی بوده و ارائه این اطلاعات به سازمان امور مالیاتی غیرقانونی است. وزارت راه‌و‌شهرسازی با این قانون مخالف بود، هر چند که این را به صراحت اعلام نمی‌کردند، اما در نهایت این قانون را به شکست کشاندند.

البته میزان وصولی مالیات از خانه‌های خالی و مالیات بر خانه‌های لوکس که هر دو به عنوان یکی از منابع تامین مالی صندوق ملی مسکن محسوب می‌شوند بسیار پایین بوده است، به نحوی که نمی‌توان گفت همه موارد اشکال به وزارت راه‌و‌شهرسازی مربوط می‌شود.

میزان وصول مالیات خانه‌های خالی طی ۷ ماهه سال جاری در جدول شماره یک هویداست.

همان‌طور که بر اساس آمار‌های موجود مشخص است میزان وصولی مالیات این بخش به هیچ عنوان قابل قبول نیست و سوال این است که آیا ظرفیت وصول مالیات از همان تعداد خانه خالی یاد شده همین میزان است؟ این انتظار وجود دارد که چه وزارت راه‌و‌شهرسازی و چه سازمان امور مالیاتی نسبت به عملکرد خود تجدید نظر جدی داشته باشند. در کل از ابتدای سال جاری تا پایان مهر تنها یک میلیارد و ۴۸۵ میلیون تومان مالیات مربوط به خانه‌های خالی وصول شده است.

بر اساس گفته‌های رئیس هیات عامل صندوق ملی مسکن، تاکنون ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان عمدتا از خزانه دولت در آن جمع شده است. این در حالی است که برای تامین مالی ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی ۴۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز است.

در ۶ ماه نخست امسال مالیات خانه‌های خالی ۴۸۵ میلیون تومان و مالیات واحد‌های لوکس فقط ۱۲ میلیارد و ۷۷۵ میلیون تومان بوده است!

در ابتدای تشکیل صندوق ملی مسکن مالیات‌های بخش مسکن و ساختمان به عنوان مهم‌ترین محور‌های تامین مالی مطرح شد، حال، اما شاهد عملکرد تقریبا صفر در این حوزه هستیم. آمار‌های مربوط به خانه‌های خالی، خانه‌های لوکس و واریزی دولت به صندوق ملی مسکن در جدول شماره ۲ قابل مشاهده است.
چگونه است که پس از ۳ سال از اصلاح یک قانون همچنان مراحل اول اجرایی آن هنوز به درستی طی نشده است؟ با توجه به اینکه از جمله منابع دیده شده برای تامین مالی ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در کشور مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر خانه‌های لوکس و گران‌قیمت است، دستگاه‌های نظارتی نظیر دیوان محاسبات و مجلس نیز باید ورود جدی به این موضوع داشته باشند.

قانون مالیات بر خانه‌های خالی چه می‌گوید؟

بر اساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی مصوب آذرماه سال گذشته، اگر واحد مسکونی در شهر‌های بالای ۱۰۰ هزار نفر بیش از ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشد، مشمول مالیات می‌شود و به ازای هر ماه بیش از زمان مذکور، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره به شرح ضرایب سال اول معادل ۶ برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه خواهد شد.
وظیفه شناسایی خانه‌های خالی بر عهده وزارت راه‌و‌شهرسازی از طریق سامانه املاک و اسکان گذاشته شده است که این وزارتخانه با راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان نسبت به ثبت اطلاعات سکونتی افراد اقدام کرد و کسانی که در مهلت تعیین شده نتوانستند این اطلاعات را ثبت کنند، خانه آن‌ها به عنوان خانه خالی به سازمان امور مالیاتی از سوی وزارت راه‌و‌شهرسازی معرفی شد.

البته قانون مالیات بر خانه‌های خالی از زمانی که اجرای آن شروع شد تاکنون که در حال اجراست، همواره مورد انتقاد کارشناسان و مسؤولان بویژه مجلسی‌ها بوده است. این انتقادات ناشی از روند شناسایی واحد‌های مسکونی خالی از سکنه تا اخذ مالیات از آنهاست، زیرا گفته می‌شود وزارت راه‌و‌شهرسازی به عنوان نهاد مربوطه برای شناسایی خانه‌های خالی سریع و کارآمد عمل نمی‌کند.

در این میان آمار‌ها نیز بر عدم تحقق این درآمد‌ها مهر تایید زده است.