ارتباط ایرانی-ژاپنی در «مقیم سرزمین آفتاب»

به گزارش مجله خبری نگار، کتاب «مقیم سرزمین آفتاب» با موضوع واکاوی حضور ایرانیان در ژاپن، توسط انتشارات بین‌المللی «الهدی» سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منتشر شد. به گزارش «وطن‌امروز»، کتاب «مقیم سرزمین آفتاب» با موضوع واکاوی حضور ایرانیان در ژاپن در ٢٢٣ صفحه، ٣ بخش و فصول مختلف توسط حسین دیوسالار، رایزن سابق فرهنگی ایران در ژاپن و بهمن ذکی‌پور، استاد دانشگاه در ژاپن تألیف و از سوی انتشارات بین‌المللی الهدی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منتشر شد.

مساله حضور ایرانیان در ژاپن، بویژه در ۲ دهه هشتاد و نود میلادی، کم و بیش موضوع پژوهش‌های اجتماعی و بعضا موضوع فیلم‌ها، تئاتر‌ها و نمایش‌هایی نیز بوده است. به لحاظ پژوهش‌های اجتماعی، ژاپنی‌ها و در زبان ژاپنی دست بالاتر را داشته‌اند و چند پژوهش مناسب هم در این زمینه انجام شده که در این کتاب نیز از آن‌ها استفاده شده است. اما از نظر فیلم و تئاتر، ایرانی‌ها موفق‌تر عمل کرده‌اند و چنانکه در این کتاب به آن اشاره می‌شود، آن‌ها گاه در ژانر طنز و گاه در ژانر مستند به مساله حضور یا مهاجرت ایرانیان در ژاپن پرداخته‌اند؛ ولی این به آن معنا نیست که این دست از پژوهش‌ها دارای کثرت هستند.

پژوهش‌های صورت‌گرفته به زبان ژاپنی محدود است و بیشتر توسط ایران‌شناسان ژاپنی علاقه‌مند انجام شده است و پژوهش‌ها به زبان انگلیسی یا زبان‌های دیگر در این زمینه محدودتر و در این میان پژوهش‌های صورت‌گرفته به زبان فارسی هم به زحمت به تعداد انگشتان ۲ دست می‌رسد. پژوهش‌های صورت‌گرفته درباره مساله «حضور ایرانیان در ژاپن»، به طور مشخص، مقاله‌محور بوده و کار پژوهشی در قالب کتاب، انگشت‌شمار است. اگر چه این پژوهش در غایت خود موضوعی اجتماعی را دنبال می‌کند و سعی دارد با تکیه بر آمار‌ها و داده‌های مختلف، تحلیلی از چرایی و وضعیت حضور ایرانیان در ژاپن ارائه کند، اما در ساختار خود سعی دارد از صرف توجه به مساله «مهاجرت ایرانیان به ژاپن»، بویژه در پس از انقلاب اسلامی فراتر رود و در بستری تاریخی این مساله را مطرح کند که چرا به یکباره ژاپن از مشروطه به این سو برای ایرانیان اهمیت یافت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی پذیرای بیشترین نیروی کار ایرانی بود. برای این منظور، کتاب در بخش اول ابتدا نیم‌نگاهی به تأثیر فرهنگ ایران بر ژاپن داشته است سپس به دوره قاجار وارد می‌شود و می‌کوشد ضمن اشاره به حضور چند ایرانی در ژاپن، بنیان این کتاب را پی‌ریزی کند.

در بخش دوم که دیگر روابط سیاسی- اقتصادی ایران و ژاپن قوام گرفته تلاش شده است تا حضور ایرانیان در این کشور را در ۳ سطح روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی و میزان تعامل روشنفکران ایرانی با ژاپن بیان کند.

کتاب در بخش سوم ضمن در نظرگیری موارد فوق به مساله مهاجرت ناگهانی ایرانیان به ژاپن و تبعات آن پرداخته است، ضمن آنکه درباره تلاش سفرا و رایزنان فرهنگی پس از انقلاب و برخی چهره‌های فرهیخته در این کشور نیز مطالبی ارائه شده است. این کتاب تلاشی است در میان مطالعات تاریخی و اجتماعی که سعی دارد در حد توان دیدگاه جدیدی را درباره روابط ۲ کشور ارائه کند.