جای خالی مالیات بر عایدی سرمایه در بازار ارز

به گزارش مجله خبری نگار/وطن امروز: شفاف‌سازی بازار ارز با شناسایی بازیگران اصلی و متعهد کردن آن‌ها به ثبت اطلاعات و همزمان اجرای مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند مانع جهش‌های غیرمنطقی در بازار ارز شود.

البته راه سخت دیگری نیز پیش روی دولتمردان وجود دارد؛ تغییر نقشه ارزی تجاری کشور و حرکت از دلار و یورو به سمت ارز‌های محلی که بعید به نظر می‌رسد این مهم حداقل در یک دهه آینده در دسترس باشد.

رشد این روز‌های قیمت ارز را نمی‌توان تنها به دلایل اقتصادی مرتبط دانست؛ به طور کلی رکورد قیمت دلار در پاییز ۱۴۰۱ ناشی از مجموعه عوامل سیاسی، اجتماعی و صد البته اقتصادی است. از یک سو تبلیغات گسترده معاندان برای خرید دلار و تبدیل دارایی‌های ثابت و از سوی دیگر اخباری مبنی بر به نتیجه نرسیدن مذاکرات باعث شده است که در آستانه جام‌جهانی و افزایش تقاضای دلار به شکل نقدی شاهد جهش نرخ ارز باشیم. موضوع قابل توجه در این میان نه افزایش کنونی نرخ ارز، بلکه بررسی دلایل ریشه‌ای واکنش‌های اینچنینی بازار ارز کشورمان به متغیر‌های اقتصادی است؛ دلایلی که اگر فکر اساسی به حال آن‌ها نشود تا سال‌های سال می‌تواند اقتصاد کشورمان را از جانب قیمت ارز تحت تاثیر قرار دهد.

مدیریت بازار ارز و مسکن در گرو اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه‌

یکی از ابزار‌هایی که با استفاده از آن می‌توان بازار دارایی‌ها از جمله بازار ارز را از وجود دلالان و سفته‌بازان خالی کرد، پایه مالیات بر عایدی سرمایه است که با وجود گذشت ۷ ماه از تاریخ اعلام وصول هنوز در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار نگرفته است.

مالیات بر عایدی سرمایه یکی از پایه‌های مالیاتی است که در بسیاری از کشور‌ها استقرار دارد.

مالیات بر عایدی سرمایه، در واقع مالیاتی است که از سود یا درآمد حاصل از خرید و فروش در بازار دارایی‌ها مانند بازار ارز، طلا، مسکن، زمین و خودرو دریافت می‌شود. هدف از این اقدام، از بین بردن تقاضای غیرمصرفی در بازار دارایی‌ها و جلوگیری از رشد غیرمنطقی و بدون دلیل این نوع دارایی‌هاست. منظور از بازار دارایی‌ها، بازار سرمایه و بازار اوراق بهادار نیست.

مالیات بر عایدی سرمایه بیش از ۱۰۰ سال است در بسیاری از کشور‌ها پایه گذاری شده و بیش از آنکه ابزاری برای منابع بودجه دولت باشد، ابزاری برای مدیریت انگیزه‌ها، مدیریت نقدینگی، هدایت نقدینگی و اعتبار و جلوگیری از بروز تورم در بازار دارایی به‌دلیل فعالیت‌های سوداگرانه است. به همین دلیل معمولا در برخی کشور‌ها تا نرخ‌های ۹۰ درصد هم برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از فعالیت‌های سوداگرانه در نظر گرفته می‌شود.

یکی از دلایل رشد‌های غیرمنطقی قیمت‌ها در بازار ارز و مسکن در ایران جولان دلالان در فقدان مالیات بر عایدی سرمایه است.

مالیات بر عایدی سرمایه در انتظار صحن علنی

شور دوم طرح مالیات بر عایدی سرمایه در ۲۱ فروردین سال ۱۴۰۱ با حضور مسؤولان دستگاه‌های اجرایی مرتبط با موضوع، دیوان محاسبات و کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با اصلاحاتی در عنوان و متن به تصویب رسید. اما با وجود اینکه این طرح در ۲۱ فروردین‌ماه به تصویب کمیسیون اقتصادی رسیده و به صحن علنی مجلس ارسال شده است، هنوز در دستور کار صحن علنی مجلس قرار نگرفته است. چند ماه پیش این طرح به‌عنوان یکی از چند اولویت بررسی در صحن قرار گرفت، اما آنقدر به دلیل طرح‌ها و لوایح دوفوریتی، طرح‌ها و لوایح اعاده شده از شورای نگهبان، استیضاح، نطق‌های میان‌دستور و تذکرات وقت مجلس گرفته شد که هنوز در دستور کار صحن علنی قرار نگرفته است. بررسی دستور کار‌های مجلس نشان می‌دهد طرح مالیات بر عایدی سرمایه در ماه‌های اخیر چند بار به عنوان اولویت دستور کار مجلس قرائت شده است، اما به دلایل نامعلومی دستور کار‌های مجلس مدام تغییر می‌کند و این طرح جای خود را به طرح‌ها و دستور کار‌های دیگری می‌دهد.

بهره‌برداری از سامانه برخط بازار متشکل ارزی دیگر اقدام بانک مرکزی برای کاستن از التهاب حاکم بر صرافی‌ها بود. این سامانه با هدف تسهیل ارائه خدمات به متقاضیان از روز شنبه عملیاتی شد. عملکرد این سامانه به گونه‌ای است که افرادی که درصددند ارزی را خریداری کنند به جای مراجعه حضوری به صرافی‌ها از طریق سامانه برخطی که راه‌اندازی شده است، می‌توانند درخواست‌های خود را به صورت برخط به صرافی مدنظر خود ارسال کنند و پس از احراز هویت، به صورت حضوری مراجعه کرده و ارز خود را دریافت کنند.

اتفاقات اخیر باعث تبدیل دارایی‌ها و خروج ارز از کشور شد

وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز درباره تلاطم‌های اخیر نرخ ارز اظهار داشت: از روز چهارشنبه هفته گذشته تاکنون، جلسات متعددی در دولت و بانک مرکزی با حضور مسؤولان این بانک و وزرای مرتبط با حوزه واردات و صادرات برگزار شده است و بشدت پیگیر این موضوع هستیم هر چه سریع‌تر به نرخ‌هایی برگردیم که به لحاظ تعادل اقتصادی، نرخ‌های سالم و واقعی‌تری هستند. سیداحسان خاندوزی گفت: برخی التهابات کشور و نیز فضای رسانه‌ای که با ایجاد جو روانی، صاحبان سرمایه را ترغیب به تبدیل پول‌های خود به دلار می‌کنند در افزایش قیمت ارز تأثیرگذار هستند.

خاندوزی متذکر شد: درست است که کلا ممکن است چند هزار نفر بیشتر تحت تأثیر این فضا قرار نگیرند، اما به‌خاطر کم‌عمقی بازارها، ورود و خروج روزانه چند صد میلیارد تومان نیز می‌تواند آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. وزیر اقتصاد تأکید کرد: به نظر من مساله مهم این است که بتوانیم بر این ناآرامی‌ها و نااطمینانی‌های ذهنی نسبت به آینده اقتصاد غلبه کنیم. خاندوزی با اعلام اینکه «اتفاقات اخیر منجر به نوعی نااطمینانی و موج تبدیل دارایی‌ها به ارز و خروج از کشور شد»، تأکید کرد: این در حالی است که اقتصاد ایران کاملا پایدار است و در مسیر مهار تورم حرکت می‌کند. روز گذشته هر دلار در بازار آزاد در کانال ۳۵ هزار تومان معامله شد..