وداع با قاچاق گندم با تعیین منطقی نرخ خرید تضمینی

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: افزایش تنش و جنگ بین اوکراین و روسیه سبب افزایش تقاضای بین‌المللی برای خرید گندم شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این امر سبب رسیدن قیمت گندم به بالاترین رقم خود در ۳ ماه گذشته شده است به‌طوری که هم اکنون قیمت گندم با رشد ۸ درصدی در بازار‌های جهانی روبه‌رو است. این دو کشور از بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان گندم و سایر غلات به دنیا هستند به طوری که روسیه و اوکراین حدود ۳۰ درصد غلات کشور‌های جهان را تأمین می‌کند.

به همین دلیل تشدید درگیری‌ها موجب شده که بسیاری از کشور‌ها در مورد تمدید قرارداد صادرات غلات از اوکراین که یک ماه دیگر منقضی می‌شود، به شک بیفتند.

از طرف دیگر پیش‌بینی می‌شود اگر تولید در هر کدام از این دو کشور با مشکل مواجه شود یا شرایط در منطقه دریای سیاه بهبود پیدا نکند، می‌تواند ناامنی شدید غذایی در سراسر جهان را در آینده تشدید کند.

علاوه بر این دمای بالای هوا و خشکسالی در مناطق بزرگ تولیدکننده غلات مانند امریکا، اروپا، هند و آرژانتین بیش از پیش محصول گندم را تحت فشار گذاشته و سبب کاهش ذخایر جهانی گندم شده است، به‌طوری که ذخایر گندم در هند (دومین کشور تولیدکننده گندم با ۹۵ میلیون تن) به کمترین میزان ۱۴ سال گذشته رسیده است. با این حال روند کاهشی ذخایر این محصول اساسی تنها محدود به هند نیست، وزارت کشاورزی امریکا هم از کاهش ذخایر گندم امریکا به کمترین میزان ۲۰ سال گذشته خبر داده است.

قیمت گندم در ایران ۴ هزار تومان بالاتر از قیمت جهانی است

قیمت گندم در امریکا تا ۹ دلار و ۳۸ سنت در هر بوشل افزایش یافته که بالاترین رقم از ۲۳ ژوئن را نشان می‌دهد. هر بوشل معادل ۲۵، ۴ کیلوگرم است؛ بنابراین می‌توان گفت هر کیلوگرم گندم معادل ۳۷ دهم دلار می‌باشد به همین دلیل و با توجه به قیمت دلار در بازار داخلی (متوسط ۳۰ هزار تومان) می‌توان گفت که بالاترین رقم برای خرید گندم در بازار‌های جهانی ۱۱ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است، ولی در شرایط عادی قیمت واردات این محصول از کشور‌های حاشیه خزر به ۹ هزار تومان می‌رسد. این در حالی است که در سال زراعی گذشته دولت سیزدهم نرخ خرید تضمینی گندم را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان و در سال زراعی جاری ۱۳ هزار تومان تعیین کرد به همین دلیل می‌توان گفت تعیین این نرخ اقدامی هوشمندانه توسط دولت سیزدهم جهت تأمین امنیت غذایی بوده است. از طرف دیگر با توجه به ناامنی غذایی ایجاد شده در سراسر جهان به دلیل وقوع جنگ اوکراین و روسیه و افزایش تنش‌ها در روز‌های اخیر انتظار می‌رود قیمت گندم و سایر محصولات کشاورزی و مواد غذایی در سراسر جهان افزایشی باشد.

خداحافظی با قاچاق گندم با تعیین منطقی خرید تضمینی

از طرف دیگر این جنگ، کند شدن روند صادرات غلات از دریای سیاه را تشدید و قیمت مواد غذایی را در سراسر دنیا افزایش می‌دهد به همین دلیل احتمالاً بسیاری از کشور‌های خاورمیانه و همسایگان شرقی و کشور‌های آفریقایی با مشکل تأمین آرد و نان روبه‌رو شوند. تجربه ثابت کرده که همزمان با افزایش قیمت جهانی گندم، کشور‌های همسایه به فکر تأمین نیاز خود از ایران افتاده و این امر طی سال‌های گذشته زمینه‌ساز قاچاق گندم شده است، حال، اما با توجه به بالاتر بودن قیمت گندم در بازار داخل نسبت به بازار‌های جهانی به نظر می‌رسد ایران دیگر مقصد وارداتی گندم قاچاق کشور‌های همسایه نباشد.

افزایش تولید داخلی همزمان با کاهش تولید جهانی

طی یک سال اخیر میزان تولید گندم در کشورمان با افزایش محسوسی نسبت به سال‌های قبل روبه‌رو بوده است که یکی از اصلی‌ترین دلایل این امر را می‌توان به تعیین منطقی قیمت خرید تضمینی گندم به شمار آورد، این در حالی است که بیشتر مناطق کشورمان با تغییرات اقلیمی و خشکسالی دست و پنجه نرم کرده بودند.

در سال زراعی گذشته و با توجه به برنامه دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در تولید کالا‌های اساسی از ۱۱ میلیون تن گندم تولیدی در کشور در سال‌جاری ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شد، این در حالی است که در سال گذشته تنها ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شده بود.

با این حال میزان تولید گندم در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به دلیل تعیین غیرمنطقی قیمت خرید تضمینی گندم (۵ هزار تومان) تنها به ۸ میلیون تن رسید، این در حالی است که با افزایش ۱۳۰ درصدی قیمت خرید تضمینی این کالای اساسی در سال زراعی گذشته ۱۴۰۱-۱۴۰۰ میزان تولید ۳ میلیون تن رشد کرد و به ۱۱ میلیون تن رسید و به نظر می‌رسد این میزان تولید با توجه به افزایش کشت قراردادی این محصول و تعیین قیمت ۱۳ هزار تومان برای هر کیلوگرم از آن به ۱۲.۵ میلیون برسد و کشورمان به خودکفایی برسد. در همین خصوص سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه یکی از موفقیت‌های دولت سیزدهم اعلام بموقع نرخ خرید تضمینی گندم قبل از فصل کاشت است، اظهار کرد: امسال تولید ۱۲.۵ میلیون تن گندم هدف‌گذاری شده که ۹ تا ۱۰ میلیون تن آن برای تولید نان است و ۱۰۰ درصد نیاز گندم خبازی و نان در داخل کشور تأمین می‌شود.

تعیین غیرمنطقی خرید تضمینی در دولت قبل، گندم را به خوراک دام تبدیل می‌کرد

در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ کشاورزان انتظار داشتند که دولت قبل با توجه به میزان تورم، قیمت خرید تضمینی گندم را ۶ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام کند، ولی با این حال دولت سرانجام نرخ ۵ هزار تومان را برای این محصول تعیین کرد به طوری که همزمان با اعتراضات اصناف مرتبط با کشاورزان، نوبخت رئیس سازمان برنامه وبودجه دلیل این امر را نداشتن بودجه کافی دانست.

به همین دلیل عمده گندم کشور یا به کشورعراق یا به همسایگان شرقی کشور (پاکستان و افغانستان) قاچاق می‌شد و یا به دلیل ارزان بودن گندم کشاورزان آن را به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می‌دادند.
در همین خصوص سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: در دولت قبل به دلیل تعیین نرخ خرید تضمینی نامناسب به مبلغ ۵ هزار تومان بخش عمده گندم تولیدی کشور به سمت دامداری‌ها جهت خوراک دام منحرف شد یا بخشی به شکل فرآورده آرد به صورت قاچاق از کشور خارج شد.