سلامت روان، پاشنه آشیل گرایش به اعتیاد

به گزارش مجله خبری نگار آزاده اولیایی روز شنبه ، با اشاره به اینکه بررسی افرادی که با مساله اعتیاد روبه رو می‌شوند نشان می‌دهد بیشتر آنان با مشکلات سلامت روان در دوران کودکی مواجه بوده اند که درمان نشده است، خاطرنشان کرد: اضطراب، بیماری‌های خلقی، افسردگی و رفتار‌های ضداجتماعی از جمله اختلالات روانی است که اگر در کودکی مورد توجه و درمان قرار نگیرد زمینه اعتیاد در بزرگسالی را فراهم می‌کند.

وی افزود: کسی که مضطرب است یا از اعتماد به نفس پایینی برخوردار است در برابر مبلغان مصرف مواد مخدر و اینکه اگر این ماده را مصرف کنی اعتماد به نفس تو بالا می‌رود و به آرامش می‌رسی، زودتر تسلیم و به سمت مصرف ماده مخدر کشیده می‌شود تا بر مشکلات خود غلبه کند. در واقع به جای حل مساله یاد می‌گیرد که چطور صورت مساله را پاک کند.

کارشناس درمانگر اعتیاد با تاکید بر اینکه شاکله اصلی شخصیت کودکان تا قبل از سن بلوغ شکل می‌گیرد به خانواده‌ها توصیه کرد: حداکثر تا دوران دبستان باید این شاکله شکل بگیرد چرا که سن بلوغ نقطه شروع مشکلات و اتفاق‌های بدی است که والدین همواره نگران آن هستند. پس اگر شاهد هستید که کودک هفت یا ده ساله اعتماد به نفس ندارد، اضطراب غیرعادی دارد و افسرده در خود فرورفته باید درصدد ریشه یابی آن سریعا به روانشناس کودک و نوجوان مراجعه کنند.

اولیایی تاکید کرد: بزرگترین نقش خانواده در تربیت فرزندان، پیشگیری از ایجاد یا افزایش اختلالات روانی در آنان است که این امر هم با زیر نظر گرفتن و توجه به خلق وخوی فرزندان در کودکی حاصل می‌شود پس اگر می‌بینند فرزندشان تفاوت‌هایی از نظر تعاملات اجتماعی با همسالان خود دارد سریعا به روانشناس مراجعه کنند.

وی افزود: باید به فرزندان آموخت چطور در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند، والدین باید کمک کنند اعتماد به نفس آنان افزایش پیدا کند و مهارت‌های زندگی مانند نه گفتن که از همه مهمتر است را به او بیاموزند تا بدون ترس نه بگوید.

اولیایی با یادآوری اینکه سن بلوغ، سن امتحان کردن نخستین نخ سیگار یا مشروبات الکی یا مواد مخدر است، تصریح کرد: به طور معمول در افراد مستعد، نخستین مرحله مصرف سیگار و مواد مخدر از سن ۱۵ سالگی شروع می‌شود، افراد مستعدی که زمینه خانوادگی یا زمینه افسردگی و اضطراب در آنان موجود باشد.

به گفته وی، اختلال‌های روانی تاثیر مستقیمی بر گرایش افراد به اعتیاد دارد، اما به این معنا نیست که هر کسی که اضطراب و افسردگی دارد به اعتیاد گرایش پیدا می‌کند بلکه می‌توان گفت اکثر کسانی که گرایش به اعتیاد پیدا کرده اند زمینه‌هایی از اختلالات روانی دارد یعنی در درمان متوجه می‌شویم مصرف کننده افسردگی هم دارد، اما هر کسی که افسرده است معتاد نیست.

خلاء آموزش مهارت‌های زندگی در کودکی بسترساز دردسر در بزرگسالی است

این روان درمانگر اعتیاد، با بیان این موضوع که بیشتر کسانی که مصرف کننده مواد مخدر هستند به دلیل ترس از طرد شدن توان نه گفتن نداشته اند، خاطرنشان کرد: آموزش۱۰ مهارت زندگی در عدم گرایش افراد به اعتیاد مهم است که مهمترین آن‌ها مهارت نه گفتن، مهارت خودآگاهی، مهارت اعتماد به نفس و مهارت حل مساله است.

اولیایی یادآور شد: متاسفانه خلاء آموزش مهارت «نه گفتن» معضلی است که دامان بزرگسالان را به شدت گرفته و باعث دردسر‌های بزرگی برای آنان در مقابل همکار، مدیر، همسر یا هر شخص دیگری شده است، زیرا هنوز نمی‌دانند چه جا‌هایی و در مقابل چه کسانی باید نه بگویند. پس، چون بلد نیستند نمی‌توانند به فرزندان منتقل و آنان را درست تربیت کنند؛ در واقع متولی یادگیری نداریم.

وی با ابراز خرسندی از اینکه در چند سال اخیر در آموزش و پرورش این مهارت‌ها آموزش داده می‌شود، تصریح کرد:، اما هنوز نقش آموزش پررنگ‌تر از نقش پرورش است در حالیکه باید یک ساختار سیستماتیکی داشته باشیم که فرزندپروری را به خانواده بیاموزند، زیرا مسایلی مانند اعتیاد معضلی چند فاکتوری هستند یعنی خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و محیط اجتماعی در گرایش به آن نقش دارند. پس باید علاوه بر آموزش مهارت‌های زندگی، الگو‌های جانشین مناسبی برای فرزندان در نظر گرفت.