در سایه مرجعیت شیعه، وحدت پس از گفت وگو در جهان محقق می‌شود

اکنون یک هفته از دیدار «پاپ فرانسیس» با آیت الله «سید علی سیستانی» می‌گذرد، اما نتایج مهم و کم نظیر این دیدار تاریخی، همچنان ادامه دارد.

به گزارش مجله خبری نگار، از بغداد، اتمام دیدار رهبر کاتولیک‌های جهان با مرجعیت عالی شیعه در عراق پس از ۴۵ دقیقه اتمام، همه ماجرا نبود. پیام‌هایی که قرار بود از بیت این مرجع عالیقدر صادر شود تازه ساعتی پس از اتمام ملاقات به گوش مخاطبان خاص و عامش رسید.

توجه رسانه‌ای به این ملاقات کوتاه بیت مرجع عالیقدر در نجف نه تنها بخاطر حضور پاپ فرانسیس به عنوان یک شخصیت جهانی در یک خانه ساده معطوف شده بود، بلکه دیدار یک رهبر دینی با همتای خود آن‌هم در طراز دولتمردان کشور میزبان سوژه‌ای بسیار عالی برای قاب دوربین‌ها و رسانه‌های خبری به شمار می‌رفت.

با گذشت یک هفته از  این دیدار واکنش‌های مختلفی درباره جنبه‌های متعدد این ملاقات از سوی سیاستمداران منطقه صورت گرفته است؛ واکنش‌هایی که عمدتا با محوریت نتایج مثبت و پربار از دیدار با مرجع عالیقدر شیعه در عراق منعکس شده است؛ از واکنش حضرت آیت الله «سید علی خامنه ای» رهبر معظم انقلاب اسلامی و یا اهالی سیاست در ترکیه و اظهار امیدواری نتایج مثبت بر منطقه تا سایر سیاسیون و حتی شخصیت‌های مذهبی منطقه، به موضوعات مختلفی که در ملاقات پاپ با آیت الله سیستانی مطرح شده بود؛ همه واکنش‌هایی مثبت به سخنان این عالم شیعی داشتند.

سخنانی پر اهمیت که نشان از تسلط و اشراف کامل ایشان به مسایل روز دنیا و منطقه داشت؛ اهمیت این سخنان نیز چه در تحلیل رسانه‌ها و چه در میان فضای عمومی سیاسی عراق بالاتر از تصمیمات دولت مردان این کشور در سیاست داخلی و خارجی تلقی شد.

ترتیب این ملاقات از سوی واتیکان درک بالای این قطب مذهبی مسیحیت از اوضاع عراق را می‌رساند که با آگاهی اقدام به برنامه‌ریزی سفر سه روزه پاپ به عراق نمود؛ تاثیر آیت الله سیستانی بر فضای سیاسی عراق را هیچ رییس جمهوری در این کشور و قدرت خارجی ندارد، از همین روی هر شخص و جریانی برای اثبات خود در آسمان غبارآلود سیاست عراق باید به نوعی خود را به آیت الله نزدیک کند؛ شاید با این توضیح معلوم گردد که چرا پس از عمل جراحی ایشان در سال گذشته، مقامات مختلف کشورهای غربی حتی «مایک پمپئو» وزیر خارجه تندرو سابق آمریکا نیز برای ایشان آرزوی سلامتی کردند. 

نتایج ارزشمند این دیدار برای جهان اسلام که با سکوت و بایکوت معنادار رسانه‌های نزدیک به سعودی و صهیونیستها همراه بود؛ طبیعی است که خشم و سکوت این جریان فکری و خبری را به سوی خود بکشاند.

این ملاقات سالها برنامه‌ریزی معاندان را برای ایجاد تفرقه و اسلام هراسی خنثی ساخت؛ پاپ فرانسیس که خود را نسبت به پاپ‌های سابق، شخصیتی آرامتر، ساده‌تر و مشتاق گفتمان نشان داده است، قبلا نیز با «شیخ الازهر» البته در واتیکان دیدار داشته و سخنان او هم درباره اینکه "خشونت و اسلام باهم یکی نیستند"، بسیار مورد توجه قرار گرفته بود و دیدارش با مرجع عالیقدر شیعه در عراق تلاش وی برای ایجاد یک گفتمان مذهبی بزرگ در سطح جهانی را آشکار می‌سازد؛ او حداقل توانست برای چند روز عراق را دوباره یکپارچه و متحد ساخته و جو سیاسی و روانی کشور را به سوی مدارا و تسامح ببرد.

جدای از اینکه دولت عراق با پتانسیل موجود در این کشور می‌تواند به یک قطب گفت وگوی بین‌ ادیان و حتی صحنه گفتمان جهانی بدل گردد، باید بیش از آنچه که جاریست از نتایج چنین ملاقاتی برای منافع ملی و منطقه‌ای بهره‌برداری کند، مخصوصا پس از نطق تلویزیونی «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر این کشور بعد از اتمام سفر پاپ به عراق که وی از طرح خود درباره گفتمان منطقه‌ای و ملی پرده برداشت که حمایت‌هایی از داخل این کشور نیز با وی همراه شد.

سفر پاپ ثابت کرد که ایجاد یک عراق جدید با رویکردهای متحد در کنار تفاوت افکار و ادیان ممکن است و سیاستمداران این کشور نباید این مهم را از یاد ببرند؛ البته اگر طبق اشاره آیت الله سیستانی، قدرتها اجازه بدهند!.

صرف نظر از مباحث اصلی و فرعی متعددی که از ملاقات مزبور منشعب شده، یک مساله بسیار مهم پس از آن در بین افکار عمومی مطرح شد که آن هم گفت وگوی ادیان در کمال احترام بود؛ این گفت وگو باتوجه به سابقه پاپ فرانسیس در مساله گفتمان مذهبی می‌تواند نویدبخش روابط بیشتر رهبران دینی اسلام و مسیحیت باشد.

همچنین با شناساندن بیشتر اسلام بوسیله این ملاقات، فرصتی بسیار مغتنم برای اتفاقات مشابه است.

انتشار تصاویر دستان درهم تنیده شده دو پیرمرد متواضع فضای غبارآلود تقابل اسلام و مسیحیت را به چالش کشید و باب گفتمان و تسامح را گشود و اثبات کرد که با اتخاذ رویکرد مشترک بین مذاهب و کنارگذاشتن اختلافات، اتحادی در وسعت چند دین نیز دور از ذهن نیست، چه رسد به مذاهب منشعب شده از یک دین. اسلام هراسی کلیدواژه‌ای است که خودش هیچگاه استفاده نمی‌شود، بلکه تمام اقدامات دیگر برای رسیدن به این واژه و هدف نهفته در آن صورت می‌گیرد، اما اکنون نشستن یک عالم شیعی در برابر پاپ تمام رشته‌های این هدف را پنبه کرد. بدیهی است که پیام صادر شده از بیت مرجعیت، پیامی جز صلح و دوستی و آغوش گشوده به روی دیگر مذاهب نداشت.

این دیدار که پروژه اسلام هراسی را بار دیگر به شکست کشاند، یادآور تلاش‌های یک مرجع دینی دیگر برای کنارگذاشتن تعصب و بکارگیری خرد و شناساندن اسلام حقیقی است؛ نامه‌های حضرت آیت الله خامنه ای خطاب به جوانان غربی و در آخرین مورد به جوانان فرانسه که در پی انتشار کاریکاتور موهن به رسول اکرم(ص) نگاشته شد، نمونه واقعی از تعامل و تسامح دینی است.

پس از واقعه ۱۱ سپتامبر و اقدامات تروریستی «القاعده» که به خشن جلوه دادن چهره اسلام طبق سیاست‌های غرب انجامید، ظهور «داعش» در سال ۲۰۱۴ نیز اتفاقی مشابه با نتیجه یکسان بود که بدنام کردن اسلام را نشانه رفته بود. در همین ایام، انتشار توصیه‌های آیت الله سیستانی خطاب به مجاهدان در عراق بازتاب ویژه‌ای داشت، بخصوص که شدیدا نسبت به حقوق دیگران حتی بستگان دشمنان نیز تاکید شده بود.

در همین راستا این نامه‌ها نگاشته شد که با صرف نظر از بعضی اقدامات افراطی در واکنش به توهین‌های مذهبی به اسلام، روی دیگر سکه که هیچگاه اجازه نمایاندن آن داده نمی‌شود را ظاهر گرداند.

یک خط سخن درباره یک هدف مشترک پیامبران و یک جمله درباره ملت فلسطین، موجی از واکنش‌های وحدت آفرین را در جهان به دنبال داشت؛ نماینده مارونی مجلس لبنان، علمای اهل سنت عراق، نیروهای مسیحی «الحشدالشعبی» و حتی نامه تقدیر «محمود عباس» رییس تشکیلات خودگردان فلسطین همگی فقط برای یک جمله از سخنان مرجعیت نجف؛ به دور یک مرکز اجتماع کردند.

حالا با این تجربه روزهای شیرین مدارا در عراق همه می‌دانند که دنیای پر از مشکلات با وحدت رویه جای بهتری می‌شود و چیزی جز همدلی و نزدیک شدن به اشتراکات، زخم‌های کهنه‌ای که از دور بودن به جان‌ها نشسته را دوا نخواهد کرد.

منبع: ایرنا