مجله خبری-سبک زندگی نگار: الگوپذیری، یک روند تربیتی و آموزشی است که به کودکان، این اجازه را میدهد که از والدین، دوستان و یا خویشاوندان خود، بیاموزند که در برابر شرایط مختلف، چگونه برخورد کنند.
الگوپذیری در کودکان چگونه انجام میشود؟
شاید فکر کنید که تنها راه تربیت کردن کودکان، سخن گفتن و نصیحت کردن آنها است. این راه، یکی از راههایی است که میتواند به تربیت کودک کمک کند و او را در مسیر درست قرار دهد. اما تنها راه تربیت کردن کودکان، پند و اندرز نیست.
نکتهای که بسیاری از والدین به آن توجه نمیکنند، این است که کودکان بیننده بهتری هستند تا اینکه شنونده بهتری باشند. به همین دلیل است که بسیاری از کودکان مانند والدین خود هستند و مثل آنها عمل میکنند.
کودکان، بیشتر از طریق دیدن و تقلید کردن از دیگران، یاد میگیرند که در برابر شرایط، چگونه پاسخ نشان دهند. آنها میبینند که بزرگترها در یک موقعیت خاص، چه واکنشی از خود نشان میدهند؛ سپس اگر خودشان نیز در آن موقعیت قرار بگیرند، همان کار را انجام میدهند.
در نتیجه والدین باید مراقب و حواس جمع باشند، زیرا رفتار آنها بیشتر از کلامشان، بر کودکشان تأثیر میگذارد. برای نمونه، اگر پدر به کودک خود بگوید که نباید پای خود را جلوی مهمانها دراز کنی، اما خودش این عمل را جلوی کودک انجام دهد، در بیشتر مواقع انتظار میرود که کودک نیز آن عمل را بدون توجه به توصیه پدرش، انجام دهد.
البته باید توجه داشت که پدیده الگوپذیری کودکان، به صورت ناخودآگاه از آنها بروز میکند. به عبارتی دیگر، الگو پذیری به عنوان یک غریزه در کودکان وجود دارد.
کودکان، از همان ابتدای زندگی خود، والدین را به عنوان الگوی اصلی خود قرار میدهند و تلاش میکنند که مانند آنها باشند، زیرا گمان میکنند هر کاری که والدین آنها میکنند، کاری درست و به دور از خطا است.
اگر والدین کار خوبی انجام دهند، کودک نیز آن را به عنوان کار درست و مفید یاد میگیرد؛ اما اگر والدین کار اشتباهی را انجام دهند، کودک تصور میکند که این کار، درست است و باید مانند والدین خود، آن را انجام دهد.
خوب بودن یا بد بودن الگوپذیری کودکان، به رفتارهای والدین بستگی دارد
اینکه الگو پذیری کودکان خوب است یا نه، به مقدار زیادی به والدین بستگی دارد. والدین میتوانند با انجام دادن کارهای درست و مفید، به کودک خود آموزش دهند که مانند آنها، در شرایط یکسان، کار درست را انجام دهد. از طرفی دیگر، والدین با انجام کارهای اشتباه در روبروی کودکان خود، به آنها میآموزند که در چنین شرایطی، آنها نیز باید دست به این کار اشتباه بزنند.
در نتیجه، برای اینکه کودکان بتوانند از پدیده الگو پذیری، نهایت استفاده مفید را ببرند، والدین و نزدیکان، باید رفتارهای درست و پسندیدهای را در جلوی روی او انجام دهند.
اگر یک کودک توسط پدر و مادر خود، مورد آزار قرار بگیرد، یاد میگیرد که کودک آزاری یک روش برای تربیت است، و در آینده که خودش صاحب فرزند شد، ممکن است برای آموزش به او، دست به کودک آزاری بزند.
اگر یک کودک، از والدین خود یاد بگیرد که دروغ نگوید، حتی اگر به ضررش تمام شود، در بزرگسالی نیز هیچ گاه دروغ نمیگوید و پیرو والدین خودش خواهد بود.
در نتیجه، الگو پذیری کودکان، به اندازهای مهم است که نمیتوان آن را نادیده گرفت. الگو پذیری، میتواند بهترین ویژگیهای شخصیتی را به کودک بیفزاید، یا اینکه باعث شود کودک، به عادتهای بدی برسد و شاید تا بزرگسالی هم نتواند از آنها دست بردارد.
والدین باید از پدیده الگوپذیری در کودکان خود، نهایت استفاده را بکنند و به آنها بیاموزند که سالم و به دور از اخلاقهای بد، مانند دروغ، خشم، قهر و... زندگی کنند. این، خود والدین هستند که مشخص میکنند فرزندشان چگونه شخصیتی داشته باشد.
در فرایند الگوپذیری کودکان، تلاش کنید راستگو باشید
در ادامه، رفتارهایی را به شما معرفی خواهیم کرد که باید در مقابل چشمان کودکان خود انجام دهید، تا به آنها بیاموزید که مانند شما درست برخورد کنند. کودکان، از اطرافیان خود یاد میگیرند که چه شخصیتی داشته باشند. در نتیجه، والدین و اطرافیان باید ابتدا خودشان را اصلاح کنند، تا بتوانند به کودکان خود رفتار شایسته را بیاموزند. در ادامه، به برخی از رفتارهایی که باید در مقابل کودکان به آن پایبند باشید، اشاره میکنیم.
راست گفتن، یکی از پدیدههایی است که نه تنها برای کودکان، بلکه برای والدین نیز لازم است. کودکان باید یاد بگیرند که اگر حتی به ضررشان باشد که راست بگویند، باز هم باید راست بگویند.
با راست گفتن به کودکان و دیگر اعضای خانواده، به آنها بیاموزید که هیچ دلیلی برای دروغ گفتن وجود ندارد. اگر کودکان از همان دوران اول زندگی خود، یاد بگیرند که راست بگویند، در بزرگسالی خود نیز از این قاعده، پیروی خواهند کرد.
مراقب باشید که در مقابل کودکان از الفاظ رکیک استفاده نکنید، زیرا کودکان نیز ممکن است از شما یاد بگیرند که این الفاظ را استفاده کنند. باید در مقابل کودکان، از الفاظ مناسب استفاده کنید و زیبا سخن بگویید. در نتیجه کودکان نیز یاد میگیرند که باید با لحن درست، با دیگران حرف بزنند.
مهربانی کردن با دیگران در مقابل کودکان، به آنها کمک میکند که سریعتر مفهوم محبت و دوست داشتن را درک کنند.
اگر در مقابل کودکان، به دیگران، یا حتی خود کودکان محبت کنید، آنها نیز یاد میگیرند که به دیگران محبت کنند و نشان دهند که مانند والدین و نزدیکان خود هستند.
اگر در مقابل کودک محبت کنید او نیز یاد میگیرد با دیگران مهربان باشد
برای اینکه به کودکان یاد بدهید که چه غذایی برای آنها مفید است، نیاز دارید که خودتان نیز آن غذا را مصرف کنید. اگر والدین و اطرافیان کودک، رژیم غذایی مناسبی نداشته باشند، کودک نیز یاد میگیرد که از همان رژیم غذایی استفاده کند.
تلاش کنید که غذای خانگی برای کودکان درست کنید، و خودتان نیز آن غذا را در کنار کودکان خود بخورید و به آنها آموزش دهید که غذاهای سالم، بر خلاف غذاهای آماده، تنقلات و... برای بدن و رشد مفید هستند.
در مقابل کودکان بهترین باشید تا الگوپذیری کودکان به بهترین شکل انجام شود
کودکان، در هنگام سختی ها، متوجه رفتار والدین خود میشوند. با صبر کردن در مقابل مشکلات و سختی ها، به کودکتان یاد میدهید که او نیز باید در مقابل سختیهایی که پیش رویش قرار دارد، صبر پیشه کند و تسلیم نشود.
کودکان، موجودات دوست داشتنی و در عین حال کشف نشدهای هستند، که نیاز است به خوبی تربیت شوند، تا در آینده شخصیت مثبتی را به خود اختصاص دهند. اساس الگو پذیری، تقلید از دیگران با استفاده از حواس دیداری و شنیداری است. تلاش کنید که در مقابل کودک خود، بهترین باشید و نگذارید که کودکان، از شما رفتارهای بد را یاد بگیرند.