به گزارش مجله خبری نگار/بر اساس مقاله جدیدی که در مجله Lancet Diabetes and Endocrinology منتشر شده است، امولسیفایرهای موجود در غذاهای فوق فرآوری شده ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهند.
پس از تجزیه و تحلیل دادههای سلامت ۱۰۴۱۳۹ بزرگسال بالای ۷ سال (و با در نظر گرفتن سایر عوامل خطر مانند سن و وزن)، تیمی از چندین موسسه تحقیقاتی فرانسوی دریافتند افرادی که غذاهای فرآوری شده بیشتری حاوی امولسیفایرها مصرف میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت ثانویه هستند.
اگرچه این ارتباط بیشتر از آنکه از نظر بیوشیمیایی ثابت شده باشد، مشاهدهای بود، محققان میگویند یافتههای آنها به بحث در مورد مقررات مربوط به غذاهای فوق فرآوری شده دامن میزند.
با این حال، کارشناسان دیگر میگویند که این یافتهها قطعی نیستند و قبل از نتیجهگیری قطعی، تحقیقات بیشتری لازم است.
امولسیفایرها به غذاها اضافه میشوند تا به مخلوط شدن روغن و آبی که در غیر این صورت ممکن است از هم جدا شوند، کمک کنند. این مواد شیمیایی اغلب در غذاهای بسیار فرآوری شده مانند سس مایونز، بستنی، کره بادام زمینی، مارگارین، گوشتهای فرآوری شده و نان یافت میشوند.
از آنجایی که چنین محصولاتی در دهههای اخیر به بخش اصلی رژیم غذایی غربی تبدیل شدهاند، محققان در مورد تأثیر امولسیفایرها بر سلامت عمومی کنجکاو بودهاند.
برای بررسی اینکه آیا مواد شیمیایی میتوانند بر ابتلا به دیابت نوع ۲ تأثیر بگذارند، تیمی از محققان موسسه ملی بهداشت و تحقیقات پزشکی فرانسه (INSERM) دادههای مطالعه ملی گروهی NutriNet-Santé فرانسه را که در حال انجام است، تجزیه و تحلیل کردند.
این تیم تحقیقاتی سوابق ۱۰۴،۱۳۹ بزرگسال را که به طور متوسط ۴۲.۷ سال سن داشتند و اکثر آنها (۷۹٪) زن بودند، بررسی کردند.
همه شرکتکنندگان حداقل سه روز از سوابق غذا و نوشیدنیهایی را که هر شش ماه بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۳ مصرف میکردند، ارائه دادند.
محققان با تطبیق این نوشتههای روزانه با پایگاههای داده مواد غذایی و آزمایش غذاهای ذکر شده برای تعیین اینکه شرکتکنندگان کدام امولسیفایرها را و به چه مقدار مصرف کردهاند، شروع کردند.
در طول دوره مطالعه ۱۴ ساله، ۱۰۵۶ مورد دیابت نوع ۲ در این گروه تشخیص داده شد.
محققان سپس این موارد را با رژیم غذایی گروهها با استفاده از یک مدل آماری که سایر عوامل خطر دیابت مانند سن، وزن، سابقه خانوادگی و ... را در نظر میگرفت، مقایسه کردند.
پس از یک دوره پیگیری به طور متوسط هفت ساله، محققان دریافتند که استفاده مزمن از امولسیفایرهای زیر با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است:
کاراگینانها (E۴۰۷): ۳ ٪ افزایش خطر به ازای هر ۱۰۰ میلیگرم در روز.
تریپتاسیم فسفات (E۳۴۰): افزایش ۱۵ درصدی خطر به ازای هر ۵۰۰ میلیگرم افزایش دوز در روز.
استرهای مونو و دی استیل تارتاریک اسید از مونو و دی گلیسیریدهای اسیدهای چرب (E۴۷۲e): ۴ ٪ افزایش خطر برای هر ۱۰۰ میلی گرم در روز افزایش دوز.
سیترات سدیم (E۳۳۱): ۴٪ افزایش خطر برای هر ۵۰۰ میلیگرم در روز.
صمغ گوار (E۴۱۲): ۱۱ ٪ افزایش خطر به ازای هر ۵۰۰ میلیگرم افزایش دوز در روز.
صمغ عربی (E۴۱۴): ۳ ٪ افزایش خطر به ازای هر ۱۰۰۰ میلیگرم افزایش دوز در روز.
صمغ زانتان (E۴۱۵): ۸ ٪ افزایش خطر به ازای هر ۵۰۰ میلیگرم افزایش دوز در روز.
علیرغم محدودیتهای مطالعه (فقدان شواهد علّی، عدم حضور کافی مردان و غیره)، نویسندگان میگویند یافتههای آنها قوی است و به شواهد رو به رشدی میافزاید که نشان میدهد غذاهای فوق فرآوری شده خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش میدهند.
ماتیلد توویه، مدیر تحقیقات INSERM، و برنارد سرور، استاد موسسه تحقیقاتی فرانسوی INRAE، که هر دو نویسندگان اصلی این مطالعه بودند، گفتند: «نتایج ما عناصر کلیدی را نشان میدهد که بحث در مورد ارزیابی مجدد قوانین مربوط به استفاده از افزودنیها در صنایع غذایی برای محافظت بهتر از مصرفکنندگان را غنیتر خواهد کرد.»
با این حال، سایر متخصصان تغذیه چندان تحت تأثیر نتایج INSERM قرار نگرفتهاند.
دکتر دواین ملور از دانشگاه آستون در بیانیهای به مرکز رسانههای علمی بریتانیا، اعتبار یافتهها را زیر سوال برد، زیرا این یافتهها مبتنی بر خاطرات شرکتکنندگان بودند.
او گفت: «روشی که این مطالعه میزان مصرف امولسیفایر را ارزیابی کرده است، باید با احتیاط در نظر گرفته شود، زیرا این مطالعه سه دوره ۲۴ ساعته مصرف مواد غذایی را بررسی کرده و سپس به ارزیابی میزان مصرف مواد امولسیفایر که در مقادیر بسیار کم در غذاها استفاده میشوند، بازگشته است.» «این احتمالاً به این معنی است که سطح دقت پیشنهاد شده توسط این مقاله به سادگی امکانپذیر نیست و مقاله به وضوح هیچ گونه سوگیری بالقوهای را مشخص نمیکند.»
ملور همچنین خاطرنشان کرد که طیف گسترده امولسیفایرهای ذکر شده در این مطالعه ممکن است اثرات خاصی را که امولسیفایرهای مختلف ممکن است بر بدن داشته باشند، مبهم کند.
«این مقاله به طور کامل به تفاوتها در نحوه پردازش و مدیریت امولسیفایرها توسط بدن انسان نمیپردازد: لسیتینها یک امولسیفایرهای رایج هستند (که در این مطالعه با خطر دیابت نوع ۲ مرتبط نبود) و به طور طبیعی در زرده تخم مرغ و سس مایونز ساخته شده از روغن و آب یافت میشوند که هنگام مخلوط شدن امولسیون تشکیل میدهند!» ملور گفت. «لسیتینها حاوی تعدادی ترکیب از جمله کولین هستند که در بدن ما میتوانند برای ساخت استیل کولین، که اعصاب برای انتقال پیامها از طریق سیستم عصبی ما استفاده میکنند، استفاده شوند و برخی از افراد در ساخت کافی آن مشکل دارند و ممکن است به منابع غذایی کولین نیاز داشته باشند. این بسیار متفاوت از پلیسورباتها است که هیچ عملکردی در بدن ما ندارند و در مطالعات مکانیسمی با تغییرات متابولیکی در جوندگان مرتبط بودهاند؛ بنابراین مهم است که فرض نکنیم همه امولسیفایرها یکسان هستند.»
دکتر سارا بری، از کالج کینگ لندن، موافق بود که اگرچه این مطالعه مزایای خود را دارد، اما ماهیت روایی آن، نتیجهگیریهای آن را محدود میکند.
بری گفت: «این نوع مطالعه اپیدمیولوژیک در مقیاس بزرگ، بخش حیاتی از فرآیند علمی است. با این حال، این مطالعات نمیتوانند ثابت کنند که امولسیفایرها باعث دیابت نوع ۲ میشوند. از آنجا که محصولات حاوی امولسیفایرها اغلب حاوی بسیاری از ترکیبات دیگر هستند، تفکیک اثرات هر ترکیب دشوار است.».
اما در حالی که امولسیفایرها به صورت جداگانه از نظر ایمنی به طور دقیق آزمایش میشوند، مطالعات کمی به بررسی چگونگی تأثیر مخلوط این مواد شیمیایی بر سلامت ما پرداختهاند. او میگوید، بنابراین این نوع تحقیق باید پایه و اساس آزمایشهای بالینی دقیقتر و کنترلشدهتر در آینده باشد.
او افزود: «با این حال، شواهد موجود نشان میدهد که رژیمهای غذایی سرشار از غذاهای حاوی امولسیفایرها، که معمولاً بسیار فرآوری شدهاند، با پیامدهای بدتری برای سلامتی مرتبط هستند؛ بنابراین کاهش مصرف این غذاها احتمالاً یک انتخاب سالم است.»