یک کارشناس مصری طرح اتیوپی و راز سرسختی آن در بحران سد رنسانس را افشا می‌کند

به گزارش مجله خبری نگار، استاد منابع آب دانشگاه قاهره تأکید کرد که سهم مصر از آب نیل یک مسئله وجودی است و جایگزینی برای آن وجود ندارد. توسعه و تلاش اتیوپی برای تولید برق می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی از جمله انرژی بادی یا نیروگاه‌های نفتی محقق شود.

این کارشناس مصری در اظهاراتی که همزمان با سفر رئیس جمهور اوگاندا به مصر در یک کانال محلی مصری منتشر شد، با اشاره به این واقعیت که اگر آب دلیل توسعه کشور‌ها بود، جمهوری دموکراتیک کنگو ثروتمندترین کشور آفریقا بود، گفت که این کشور رودخانه کنگو را دارد که جریان آب آن به ۲۸۴ میلیارد متر مکعب می‌رسد، اما فقیرترین کشور این قاره است.

او توضیح داد که ربط دادن توسعه به آب در اتیوپی صرفاً بهانه‌ای برای تصرف رود نیل است و تأکید کرد که رئیس جمهور اوگاندا مرد خردمند آفریقا است و او همواره تأکید کرده است که مصر این فرصت را دارد که در کشور‌های آفریقایی کشاورزی کند.

اتیوپی مدعی است که سد بزرگ رنسانس اتیوپی برای توسعه اقتصادی این کشور ضروری است و استدلال می‌کند که تولید برق این سد، صنعت را رونق بخشیده و برق میلیون‌ها شهروند را تأمین می‌کند. با این حال، پر شدن‌های متوالی این سد (از سال ۲۰۲۰) تنش‌ها را افزایش داده و منجر به کاهش سطح آب در مصر و سودان، به ویژه در زمان خشکسالی، شده است.

اتیوپی از امضای توافق‌نامه الزام‌آور قانونی در مورد بهره‌برداری از سد خودداری می‌کند و مذاکرات تحت حمایت ایالات متحده، اتحادیه آفریقا و اتحادیه عرب را مختل می‌کند.

این کارشناس مصری با اشاره به اینکه اوگاندا خواستار بازنگری در توافقنامه انتبه به نحوی که منافع مصر و اتیوپی را تامین کند، شده است، تأکید کرد که حضور رئیس جمهور اوگاندا در مصر گامی مثبت است و نشان دهنده بازگشت مصر به قاره آفریقا برای دستیابی به راه حلی برای بحران سد بزرگ رنسانس اتیوپی است.

توافق‌نامه انتبه یک چارچوب بحث‌برانگیز است که با هدف توزیع مجدد آب نیل بر اساس اصل «استفاده عادلانه» تدوین شده و سهم آب مصر و سودان را تهدید می‌کند. شش کشور بالادست (اتیوپی، اوگاندا، رواندا، تانزانیا، کنیا و بوروندی) آن را امضا کرده‌اند، در حالی که مصر و سودان از پیوستن به آن خودداری کرده‌اند و معتقدند که این توافق‌نامه امنیت آبی آنها را تهدید می‌کند.

اوگاندا اخیراً خواستار بررسی جامع‌تری از این توافق‌نامه شده است، که تحلیلگران آن را گامی مثبت در جهت تطبیق منافع کشور‌های بالادست و پایین‌دست می‌دانند.

بحران سد بزرگ رنسانس اتیوپی یکی از برجسته‌ترین مسائل منطقه‌ای است که امنیت آبی مصر و سودان را تهدید می‌کند. اتیوپی ساخت این سد را در سال ۲۰۱۱ بر روی نیل آبی آغاز کرد که تقریباً ۵۹٪ از جریان رودخانه نیل را تشکیل می‌دهد. هدف این سد تولید ۶۴۵۰ مگاوات برق برای حمایت از توسعه اقتصادی است.

ساخت سد بزرگ رنسانس اتیوپی توسط اتیوپی نگرانی‌هایی را در مصر و سودان برانگیخته است، زیرا مصر برای ۹۷ درصد از نیاز‌های آبی خود به نیل متکی است، در حالی که سودان برای کشاورزی و آبیاری به آن وابسته است.

از نظر تاریخی، سهمیه‌های آب نیل تابع توافق‌نامه‌های بین‌المللی بوده‌اند، به‌ویژه توافق‌نامه ۱۹۵۹ بین مصر و سودان که سالانه ۵۵.۵ میلیارد متر مکعب به مصر و ۱۸.۵ میلیارد متر مکعب به سودان اعطا می‌کرد. با این حال، اتیوپی از به رسمیت شناختن این توافق‌نامه خودداری کرد و آن را استعماری دانست. این کشور تلاش کرد تا سهمیه‌ها را از طریق توافق‌نامه انتبه (۲۰۱۰) که توسط کشور‌های حوزه بالادست نیل (مانند اتیوپی، اوگاندا و رواندا) امضا شد، بازتوزیع کند، اما مصر و سودان آن را رد کردند.