آغاز فاز جدید تقابل حریدی‌ها با ارتش اسرائیل

به گزارش مجله خبری نگار،روز یکشنبه روند فراخواندن تمامی ۵۴ هزار حریدی واجد شرایط برای خدمت سربازی را آغاز کرد. گفته می‌شود این بزرگ‌ترین موج فراخوانی حریدیان به خدمت سربازی در ۲۰ سال گذشته است و ارسال نامه‌‎های فراخوانی تا پایان ژوئیه ادامه خواهد داشت. حریدیان فراخوانی شده باید تا ژوئیه ۲۰۲۶ خود را به ارتش معرفی کنند. این امر کابینه بنیامین نتانیاهو را بار دیگر در وضعیت دشواری قرار داده است.

در سال ۲۰۲۴ مجموعاً ۲۴ هزار حریدی به ارتش فراخوانده شدند، اما تنها ۱۲۱۲ نفر از این قشر به ارتش مراجعه کردند. کابینه ائتلافی نتانیاهو تلاش زیادی کرد تا اجرای این امر را مشروط و محدود سازد ولی ورود دیوان عالی رژیم صهیونیستی و واکنش شدید افکار عمومی به شدت موثر واقع شد و تا حدی امر را از اختیار کابینه خارج کرد.

رژیم صهیونیستی در طول ۲۲ ماه گذشته طولانی‌ترین جنگ تاریخ ۷۶ ساله خود را از سرگذرانده است. در نتیجه این شرایط ۴۵۰ هزار نیروی ذخیره از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بی وقفه در جبهه‌های جنگ حضور داشته‌اند و میزان خستگی جسمی و فرسودگی روانی در آنها افزایش یافته است. در همین راستا ارتش اسرائیل چند ماه پس از آغاز جنگ اعلام کرد به ۳۰۰ هزار نفر نیروی تازه نفس برای انجام همه مأموریت‌ها و کاهش فشار‌ها بر نیرو‌های ذخیره نیاز دارد.

عدم مشارکت حریدیان در خدمت سربازی اجباری باعث شده این تصور در بخش بزرگی از جامعه صهیونیستی به وجود بیاید که حریدی‌ها حاضر به مشارکت در تولید امنیت برای اسرائیل نیستند. مقاومت شدید این قشر در برابر فراخوانی‌ها باعث شده، درخواست‌ها برای اعمال فشار علیه آنان به بخش مهمی از هواداران احزاب متحد حریدیان نیز رسوخ کند. به عنوان مثال امروز دیگر میزان حمایت هواداران احزاب دست‌راستی مانند حزب لیکود از سربازی رفتن حریدی‌ها در حال گذشتن از ۷۰ درصد است و از سوی دیگر نفتالی بنت، نخست وزیر پیشین یکی از اساسی‌ترین اهداف حزب جدید خود را جذب حریدی‌ها در ارتش و بازار کار اسرائیل اعلام کرده است.

همچنین این تمایل در میان دیگر قشر مذهبی در سرزمین‌های اشغالی نیز روبه افزایش جدی نهاده است؛ در حالیکه در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۶ درصد قشر ملی – مذهبی (هواداران احزاب راست افراطی) خواستار سربازی رفتن حریدی‌ها بودند، این میزان در سال ۲۰۲۵ به بیشتر از ۵۰ درصد رسیده است. ملی – مذهبی‌ها که تقریباً کمتر از ۲۰ درصد از جمعیت رژیم صهیونیستی را تشکیل می‌دهند، حدود ۴۰ درصد از کشته‌ها و زخمی‌های ارتش این رژیم در جنگ اخیر را به خود اختصاص داده‌اند و این میزان زیاد باعث شده موضع شدیدی نسبت به حریدی‌ها پیدا کنند.

در این شرایط به نظر می‌رسد بدون حمایت سیاستمداران و خاخام‌های حریدی هیچ شانسی برای پیوستن داوطلبانه این قشر به ارتش وجود ندارد و از سوی دیگر اصرار ارتش بر به کارگیری اجباری آنها باعث خواهد شد به‌زودی شهر‌های مختلف در سرزمین‌های اشغالی صحنه درگیری میان دو طرف و اعتراضات شدید حریدیان خواهد ساخت.

از سوی دیگر احزاب حریدی نیز در صورت اجرایی شدن چنین تصمیمی بدون یک مصالحه منطقی و امتیازگیری در این باره حاضر به تداوم عضویت در کابینه ائتلافی بنیامین نتانیاهو نخواهند بود و این وضعیت احتمال سقوط کابینه را نیز افزایش داده است.

تنها یک روز پس از سفر بنیامین نتانیاهو به واشنگتن، حزب حریدی یهودیت متحد توراه، از بایکوت همه رأی‌گیری‌های صحن عمومی کنست تا زمانی که لایحه معافیت حریدیان به صحن بیاید خبر داده است. در چنین شرایطی ائتلاف حاکم با از دست دادن ۷ کرسی این حزب، اکثریت مطلق (حمایت ۶۱ نماینده کنست) را از دست می‌دهد و قادر به تصویب هیچ لایحه‌ای نخواهد بود. در واکنش به این اقدام حزب یهودیت متحد توراه، ائتلاف حاکم نیز کلیه رأی‌گیری‌های برنامه‌ریزی شده را تا اطلاع ثانوی معلق ساخته است.

احتمال مصالحه؟

چند هفته پیش یک بار ائتلاف حاکم با حزب مذکور دچار اختلاف جدی شد و اپوزیسیون سعی کرد با استفاده از فرصت این شکاف، لایحه انحلال کابینه و برگزاری انتخابات زودهنگام را به جریان انداخت که این لایحه با ۵۳ رأی مثبت و ۶۱ رأی منفی توسط اکثریت کنست رد شد، اما ائتلاف حاکم پس از ۲ سال و نیم برخورداری از حاشیه امنیت از درون دچار تزلزل شد؛ به طوری که اگر نتانیاهو در اواخر سپتامبر ۲۰۲۴ موفق نمی‌شد گیدعون سعر، رهبر حزب امید جدید را راضی به عضویت در ائتلاف کند، احتمالاً این رأی‌گیری تبعات بسیار بدتری برای کابینه داشت.

با این وجود دستیابی یولی ادلشتین، رئیس کمیته روابط خارجی و دفاعی کنست با حریدی‌ها برای پیشبرد لایحه خدمت اجباری، مانع از آن شد ۷ نماینده حزب یهودیت متحد توراه به لایحه رأی انحلال کنست رأی مثبت دهند. به نظر می‌رسد در رأی گیری بامداد ۱۲ ژوئن، ۶ نماینده حزب مذکور غیبت کرده‌اند و تنها یکی از آنها به این لایحه رأی منفی داده است.

با این حال هنوز احتمال مصالحه میان دو طرف وجود دارد. اما احتمالاً تصویب لایحه مذکور تا پس از پس تعطیلات کنست (اواسط اکتبر ۲۰۲۵) به تعویق خواهد افتاد.

به دلیل بروز همین وقفه زمانی ارتش اسرائیل با توجه به حکم پیشین دیوان عالی اقدام به صدور فراخوان برای ۵۴ هزار حریدی کرد و تا زمان تصویب قانون جدید منتظر نماند.

همچنین ارتش اعلام کرد که در حال حاضر ۲۵۰ تا ۳۰۰ جایگاه زندان برای بازداشت فراریان از خدمت فراهم شده است و در صورت نیاز می‌تواند این تعداد را با افزودن یک گردان جدید از پلیس ارتش افزایش دهد. هرچند این تعداد در مقایسه با شمار کلی فراریان خدمت، اندک است، اما نسبت به گذشته رقم بالایی به حساب می‌آید.

ارتش رژیم صهیونیستی همچنین اعلام کرده که بازداشت فراریان به صورت راهبردی صورت خواهد گرفت. به عنوان مثال، به جای ورود به محلات فوق‌ارتدوکس مانند «مِئا شعاریم» در بیت المقدس، از فرودگاه، ایست‌های بازرسی و بررسی‌های آنی در نقاطی که فراریان در آن تردد دارند استفاده خواهد شد تا افراد بدون اینکه متوجه شوند، «به دام ارتش بیافتند».

در ماه‌های اخیر، ارتش و نیرو‌های مرزبانی حدود ۱۴۰ فراری از خدمت را در فرودگاه بن‌گوریون بازداشت کرده‌اند. تغییر دیگر ارتش، تسهیل و سرعت‌بخشی روند اعلام رسمی فراری بودن افراد است. ارتش صهیونیستی اعلام کرده از ماه سپتامبر بازدشت فراریان از خدمت را به صورت گسترده آغاز خواهد کرد، درحالیکه در گذشته این روند بسیار طولانی‌تر بود. در حال حاضر، یک سوم از ۱۴ هزار نفر فراری از خدمت سربازی نزدیک به مرحله اعلام بازداشت هستند، اما طی چند ماه این تعداد می‌تواند به ۳۵ هزار نفر برسد که عمده این تعداد را حریدی‌ها تشکیل می‌دهند.

به نظر می‌رسد تاکتیک وقت‌کشی نتانیاهو و به تعویق انداختن بحران رفته رفته اثرگذاری خود را از دست داده و او نمی‌‎تواند با توسل به شرایط امنیتی و جنگ دو طرف این شکاف، یعنی ارتش و حریدیان را به توقف و عدم تصمیم‌گیری و انفعال وادار سازد.