به گزارش مجله خبری نگار، دستگاههای هوشمند مدرن و صفحه نمایشهای دیجیتال از محبوبترین گجتها برای کودکان هستند، زیرا شامل برنامههای بازی هستند که آنها را به خود معتاد میکند. این موضوع نگرانی والدین را در مورد این اعتیاد الکترونیکی افزایش میدهد.
دکتر فواز العواد، متخصص دانشگاهی، سلامت روان و مدیر مرکز مطالعات مداد، مروری کلی بر بازیهای الکترونیکی کودکان، خطرات آنها و چگونگی رسیدگی والدین به آنها ارائه داد.
العواد گفت: «والدین بازیهای الکترونیکی کودکان را اتلاف وقت میدانند و از آن بدتر، برخی از کارشناسان آموزش معتقدند که این بازیها مغز را فاسد میکنند.»
العواد افزود: «علیرغم اثرات مضر بازیهای ویدیویی که میتواند منجر به اعتیاد، انزوای اجتماعی و برخی بیماریهای روانی و جسمی شود، مطالعات ثابت کردهاند که این بازیها میتوانند مهارتهای فرد را بهبود بخشیده و تواناییهای ذهنی متعددی را در اختیار او قرار دهند، مشروط بر اینکه شامل صحنههای خشونتآمیز مضر نباشند و بازی از فواصل زمانی توصیهشده برای سلامتی تجاوز نکند.»
العواد در توضیح این فواید گفت: «طبق تحقیقات انجام شده توسط انجمن روانشناسی آمریکا، یکی از برجستهترین فواید انجام بازیهای ویدیویی، توانایی آن در توسعه مهارتهای شناختی هم در کودکان و هم در بزرگسالان است.»
او ادامه داد: همانطور که ورزش بدنی به تقویت عضلات کمک میکند، بازیهای شناختی نیز به تحریک مداوم مغز کمک میکنند و در نتیجه عملکرد مغز را بهبود میبخشند.
به گفته العواد، مطالعات همچنین نشان دادهاند که «انجام بازیهای خاص، توانایی بازیکن را در تفکر در مورد مسائل بهبود میبخشد، زیرا شرکتکنندگان مجبور میشوند گاهی اوقات به سرعت و تحت فشار، فکر کنند، استراتژی بچینند و تجزیه و تحلیل کنند و بسیاری از بازیکنان مهارتهای حل مسئله پیچیده را توسعه میدهند.»
وی خطاب به والدین افزود: بازیهای ویدیویی همچنین اعتماد به نفس و عزت نفس فرزند شما را افزایش میدهند، زیرا آنها بر بازیها تسلط دارند. در بسیاری از بازیها، سطح دشواری قابل تنظیم است و از آنجایی که هزینه شکست کمتر است، کمتر از اشتباه کردن میترسند. بازیهای ویدیویی همچنین به فرزند شما حس شادی یا رفاه میدهند که یک نیاز اساسی روانی انسان است.
العواد در مورد جنبههای منفی این موضوع گفت: «از سوی دیگر، مطالعات نشان دادهاند که اعتیاد کودکان به بازیهای ویدیویی سطح افسردگی و اضطراب آنها را افزایش میدهد و کودکان معتاد همچنین دچار هراس اجتماعی میشوند.»
او افزود: «بازی کردن مکرر یا انجام بازیها به مدت بیش از پنج ساعت متوالی، با کاهش رضایت از زندگی و کیفیت خواب و همچنین علائم بیشتر افسردگی و اختلال اضطراب اجتماعی مرتبط است.»
العواد در مورد نشانههای اعتیاد به بازیهای ویدیویی در کودکان اظهار داشت: «اختلال بازیهای اینترنتی (IGD) در بخش سوم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-۵) گنجانده شده است.»
او توضیح داد که اختلال بازی اینترنتی «بازی بیش از حد است که باعث اتلاف وقت و برانگیختن احساسات منفی مانند خشم و اضطراب در صورت عدم دسترسی به بازیها میشود و استفاده مداوم از اینترنت حتی پس از پیامدهای منفی مانند سلامت ضعیف، انزوای اجتماعی یا خستگی» را شامل میشود.
به گفته العواد، اعتیاد کودکان به بازیهای ویدیویی علائم جسمی دارد:
- احساس کلی تنبلی یا خستگی.
- سردردهای مکرر به دلیل استفاده زیاد از بازیهای ویدیویی که باعث خستگی چشم میشوند.
- گرفتگی عضلات گردن و شانه به دلیل نشستن طولانی مدت.
- افزایش وزن به دلیل سبک زندگی بیتحرک.
- کم اشتهایی و عدم رعایت بهداشت فردی
به گفته العواد، علائم عاطفی نیز وجود دارد:
- احساس شدید اضطراب، بیخوابی و/یا تحریکپذیری هنگام عدم توانایی در بازی.
- وقتی اجازه بازی کردن ندارند، طغیانهای شدید عاطفی از خود نشان میدهند.
- مشکلات شناختی و توجهی که بر عملکرد تحصیلی تأثیر میگذارند.
- انتظار شدید و اضطرابآور برای جلسه بازی بعدی.
- دروغ گفتن به دوستان یا خانواده در مورد مدت زمانی که صرف بازی میکنند.
- منزوی کردن خود (انزوای اجتماعی) برای گذراندن زمان بیشتر بازی.
العواد در مورد چگونگی جلوگیری از اثرات منفی بازیهای ویدیویی به والدین توصیههایی ارائه داد:
۱- بازیهای ویدیویی وابسته به سن هستند، بنابراین مطمئن شوید که فرزندتان را در معرض بازیای که مناسب سنش نیست قرار نمیدهید.
۲- به دنبال بازیهای آموزشی و هوشی باشید و آنها را در دستگاههای فرزندتان بگنجانید و آنها را بر سایر بازیهای خشن و بیاهمیت ترجیح دهید.
۳- از خرید بازیهای ویدیویی خشونت آمیز برای کودکان خردسال خودداری کنید.
۴- محتوای بازی را بررسی کنید و اثرات مفید بالقوه آن را بر فرزندتان پیش بینی کنید، هشدارهای ارائه شده را بخوانید و بر اساس آن عمل کنید.
۵- از یک سیستم پاداش استفاده کنید تا به فرزندتان اجازه دهید پس از انجام تکالیفش در جایی که میتواند بازی کند، بازی کند و همچنین اگر ۳۰ دقیقه را صرف فعالیتهای بدنی مانند دویدن میکند، در آخر هفته ۱۰ تا ۱۵ دقیقه اضافی برای بازی به او بدهید.
۶- اجازه بازی در شب، به خصوص در زمان خواب را ندهید. مطمئن شوید که فرزندتان از خواب خود دست نمیکشد.
۷- تمام وسایل بازی و دستگاههای الکترونیکی را از اتاق فرزندانتان دور نگه دارید.
۸- فعالیت آنلاین آنها را زیر نظر داشته باشید. اگر هنگام بازی با غریبهها تعامل دارند، جزئیاتی مانند اینکه در مورد چه چیزی صحبت میکنند و چقدر صحبت میکنند را بررسی کنید.
۹- فرزندانتان را راهنمایی کنید تا با خیال راحت بازی کنند و هیچ گونه اطلاعات شخصی را با غریبهها به صورت آنلاین به اشتراک نگذارند.
۱۰- با ارائه مثالهای مرتبط، آنها را در مورد اثرات منفی بازیهای ویدیویی آموزش دهید؛ و حتماً در مورد جنبههای مثبت هم صحبت کنید. تعادل برقرار کنید و آنها را متقاعد کنید که مسیر میانه را دنبال کنند.
۱۱- مطالعات دانشگاهی نشان میدهد که زمان اختصاص داده شده برای افراد زیر ۱۲ سال باید حداکثر بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز در روزهای مدرسه و بین یک تا دو ساعت در روزهای تعطیل باشد.
۱۲- با توافق بر سر این قوانین سختگیرانه با فرزندانتان، در سازماندهی زمان بازی قاطع باشید.
۱۳- مراقب باشید که بازیها را تنها راه ابراز عشق خود به فرزندتان قرار ندهید، به این صورت که به او زمان بیشتری بدهید یا از آنها به عنوان وسیلهای برای پرت کردن حواس او و ادامه دادن به فعالیتهای زندگی خودتان استفاده نکنید.
آناتولی