به گزارش مجله خبری نگار، حیرت ذهنی به کانون توجه محققان علوم اعصاب و آگاهی تبدیل شده است، زیرا مطالعات ثابت کردهاند که این یک پدیده واقعی در مغز است و نه فقط یک احساس گذرا. در حالی که قبلا تصور میشد که این فقط نوعی سرگردانی ذهنی است، اکنون مطالعات تأیید میکنند که این یک پدیده مستقل با ویژگیهای منحصربهفرد خود است.
در لحظات گیجی ذهنی، فرد نه تنها در تمرکز مشکل دارد، بلکه یک وقفه کامل در جریان افکار همراه با احساس خواب آلودگی و سستی آشکار دارد.
آنچه این پدیده را جالب میکند تنوع آن در بین افراد است، به طوری که افراد به طور متوسط برای دورههای مختلف از ۵ تا ۲۰ درصد از زمان خود حواس پرتی ذهنی را تجربه میکنند.
تجربه ذهنی این وضعیت نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است، برخی آن را به عنوان لحظات پوچی ذهنی کامل توصیف میکنند، در حالی که برخی دیگر آن را صرفا به عنوان دشواری موقتی در برانگیختن افکار تجربه میکنند.
یک تیم تحقیقاتی از بلژیک، فرانسه و استرالیا مطالعات قبلی در مورد این پدیده را به طور کامل بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که "گیجی ذهنی" باید به عنوان یک حالت مستقل هوشیاری طبقه بندی شود، شبیه به -، اما متفاوت - از - حالتهای دیگر مانند غیبت ذهن.
مطالعات تصویربرداری مغز نشان میدهد که این پدیده با تغییرات آشکاری در فعالیت عصبی همراه است. لحظاتی قبل از گیجی ذهنی، الگوهای متمایز فعالیت در نواحی پیشانی و گیجگاهی مغز ظاهر میشود.
هنگامی که این گیجی رخ میدهد، ضربان قلب کاهش مییابد، مردمک کوچک میشود و امواج مغزی شبیه به امواج ثبت شده در طول خواب به نظر میرسند، و برخی از دانشمندان را وادار میکند تا این وضعیت را به عنوان "خواب موضعی" توصیف کنند که بخشهایی از مغز را تحت تأثیر قرار میدهد در حالی که فرد در حالت بیداری ظاهری باقی میماند.
به طور متناقضی، لغزش ذهنی نیز ممکن است ناشی از بیش فعالی در برخی از مناطق پشت مغز باشد، جایی که تفکر بیش از حد منجر به فلج موقت عملکردهای شناختی میشود. این پارادوکس ما را به این تعجب سوق میدهد: آیا گیجی ذهنی نتیجه بی حالی یا فعالیت بیش از حد مغز است؟
محققان توضیح میدهند که بی حوصلگی ذهنی پیامدهای بالینی مهمی دارد، زیرا با تعدادی از اختلالات روانپزشکی و عصبی همراه است. کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) بیشتر از سایرین رنج میبرند. همچنین در کتابچه راهنمای تشخیصی اعتصابات روانپزشکی به عنوان نشانهای از اختلال اضطراب فراگیر ذکر شده است و همچنین با شرایطی مانند سکته مغزی و آسیبهای سر همراه است.
در تلاش برای درک این پدیده پیچیده، محققان چارچوب تفسیری جدیدی را پیشنهاد میکنند که بهبودی ذهنی را محصول نوسانات سطح هوشیاری فیزیولوژیکی میداند. بر اساس این نظریه، هنگامی که سطح محرک مغز از حالت طبیعی منحرف میشود - چه با بالا آمدن و چه با پایین آمدن - مغز بیشتر مستعد ابتلا به این قسمتهای سکوت ذهنی میشود.
محققان خاطرنشان میکنند که هنوز مشخص نیست که دورههای معمولی حواس پرتی ذهنی چقدر طول میکشد یا انواع مختلفی از آن وجود دارد یا خیر.
اهمیت این مطالعه در این است که ایده سنتی آگاهی انسان را به عنوان یک جریان مداوم از ایدهها به چالش میکشد و ممکن است کلید جدیدی برای درک عمیقتر از طبیعت انسان و عملکرد ذهن باشد.
منبع: Medical Express