روایتی از مردمی بودن علما در قاب مستند

به گزارش مجله خبری نگار، مستند ۵ قسمتی «میراث نورانی» به تهیه کنندگی محمدامین نوروزی در حالی از شبکه سه سیما پخش می‌شود که با یک هدف بزرگ تولید و ساخته شده است و آن هم نشان دادن وجه مردمی بودن علمای بزرگ است. آیات صافی‌گلپایگانی، سید محمد ضیاآبادی، سید ابوالقاسم شجاعی، علی‌احمد میانجی و سید حسین سعادت مصطفوی شخصیت‌هایی هستند که در این ۵ قسمت به بررسی ابعاد و زاویه نگاه عرفانی آنها پرداخته شده است. این اثر محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در خانه مستند تهیه و تولید شده است و از یکشنبه ۱۱ شهریور تا چهارشنبه ۱۴ شهریور ساعت ۱۶:۴۵ روی آنتن شبکه سه می‌رود. سعیده نیک‌اختر، جمشید ابرازی، رضا مصطفوی حصاری و محمدامین نوروزی از جمله سازندگان این مستند هستند.

رضا مصطفوی حصاری، کارگردان و مستندسازی است که به شخصیت آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی پرداخته و تلاش کرده تا وجه مردمی بودن این عالم معاصر ایران را به شکلی متفاوت در مقابل قاب دوربین به نمایش درآورد. 

او درباره چگونگی آغاز همکاری با پروژه «میراث نورانی» گفت: «محمد امین نوروزی، تهیه کننده این اثر به دلیل قرابت و تجربه زیستی که با علما داشت تصمیم گرفت مستندی با دیدگاه متفاوت نسبت به این علما بسازد. او به دنبال علمایی بود که تا آخرین روز حیات‌شان دارای یک ویژگی مشترک بودند و آن هم مردمی بودن‌شان بود. از آنجایی که من با محمد امین نوروزی از گذشته آشنایی داشتم پیشنهاد داد تا کارگردانی و ساخت یکی از شخصیت‌ها را بر عهده بگیرم و آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی شخصیتی بود که در این مستند به آن پرداختم.»

حصاری ادامه داد: «آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی بالای ۱۰۰ سال عمر داشت و تا پایان عمر منش مردمی بودن‌اش را حفظ کرد و قرار بر این بود تا به شخصیت این عالم از بعد اجتماعی و اینکه ایشان چه شانی در میان مردم داشت پرداخته شود.»

این مستندساز با اشاره به زاویه نگاه متفاوت به منظور پرداختن به این شخصیت روحانی گفت: «برای شروع کار لازم بود تا تحقیقات اولیه صورت گیرد و از طریق اعضای دفتر ایشان کلید کار زده شد. از آنجایی که قرار بود جنبه مردمی بودن ایشان مورد بررسی قرار گیرد بنابراین سعی کردیم به دنبال شخصیت‌ها و کسانی برویم که چندان در چشم نبودند. چون درباره آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی چند مستند دیگر ساخته شده بود و با بزرگانی همچون آیت‌الله حسین نوری همدانی، آیت‌الله سید جواد علوی بروجردی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و... مصاحبه انجام شده بود.» 

مصطفوی حصاری افزود: «از این رو به سراغ کسانی مانند محافظ، خادم و شاگردان معمولی ایشان رفتیم و با مصاحبه‌های شفاهی کار را آغاز کردیم. سپس به سراغ مصادیق مردمی بودن ایشان رفتیم و تمام تلاش‌مان بر این بود تا وجه جدیدی از ایشان را در این مستند به مخاطب معرفی کنیم و بگوییم علما از چه طریق و با چه مسلکی توانستند ویژگی مردمی بودن‌شان را تا این میزان با وجود دغدغه‌های دینی و علمی که داشتند حفظ کنند.»

او با اشاره به مدت زمان آغاز و پایان ساخت این مستند گفت: «تحقیقات انجام شده یک ماه به طول انجامید و با توجه به هماهنگی‌های صورت گرفته شده موفق شدیم طی ۲ روز با ۱۲ نفر گفتگو انجام دهیم که مصاحبه‌های بسیار خوبی شدند. پروسه تدوین و بهره‌مندی از آرشیو و... نیز ۲-۳ ماه زمان برد. با وجود آنکه بیش از یک سال از ساخت این مستند می‌گذرد و آماده پخش بود؛ اما از زمان تولید و پخش زمان بسیار زیادی گذشت.» 

رضا مصطفوی حصاری در زمینه سختی ساخت مستند مذهبی عنوان کرد: «کسی که وارد مستندسازی می‌شود باید سختی‌های کار را هم بپذیرد و بداند وقتی وارد عرصه مستندسازی می‌شود لازم است تا طاقت بالایی نیز داشته باشد. چون معمولا باید به سراغ اشخاصی رفت که مقابل دوربین قرار نمی‌گیرند و ممکن است همکاری‌های لازم را با سازنده مستند نداشته باشد. این سختی کار وقتی بیشتر می‌شود که بخواهیم مستندسازی مذهبی انجام دهیم. بر خلاف ظاهر کار که به نظر می‌رسد کار ساده‌ای در پیش باشد، اما اشخاص مذهبی خیلی سخت مقابل دوربین قرار می‌گیرند. مخصوصا علما و مذهبیونی که وجه سیاسی هم داشته باشند کار را برای سازنده بسیار دشوار خواهد کرد. از این رو لازم است مستندساز صبر زیادی داشته و کفش آهنین‌اش را نیز همواره به پا داشته باشند.»

او با اظهار امیدواری از تاثیرپذیری مثبت پس از تماشای مستند «میراث نورانی» گفت: «شاید اگر زمان پخش مستند «میراث نورانی» مناسب‌تر بود و تبلیغات بهتر و وسیع‌تری صورت می‌گرفت تا مخاطب بیشتری آن را می‌دیدند و دریافت می‌کردند قرار نیست با مستند کلیشه‌ای که معمولا برای علما و روحانیون ساخته می‌شود مواجه شوند؛ زحماتی که برای ساخت این مستند کشیده بودیم بهتر و بیشتر دیده می‌شد. چون وقتی مخاطب مردمی بودن این علما را ببینند متوجه خواهند شد آنها آنقدر هم دست نیافتنی نبودند.»

مصطفوی حصاری در پایان گفت: هدف از ساخت این مستند هم همین بود که بگوییم علما تا چه میزان نزدیک به مردم بودند و فرقی با ما نداشتند و شاید این خود ما هستیم که از آنها دور می‌شویم. در هر صورت امیدوارم مردم این مستند را ببینند و دوست داشته باشند و آن تاثیری که هدف ما از ساخت «میراث نورانی» بود بر مخاطب گذاشته شود.»