فضاپیمایی که شکل و مدار قمر دیمورفوس را تغییر داد!

به گزارش مجله خبری نگار/سرپوش، ماموریت «دارت» (DART) ناسا یک مانور بزرگ با هدف دفاع سیاره‌ای بود.

یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که وقتی فضاپیمای «آزمایش تغییر جهت سیارک دوگانه» یا «دارت» (DART) با قمر «دیمورفوس» (Dimorphos) برخورد کرد، این قمر به طور قابل توجهی تغییر شکل داد و به ایجاد یک دهانه بزرگ و تغییر شکل چشمگیر آن منجر شد؛ تا جایی که قمر را از مسیر تکاملی اولیه خود خارج کرد.

فضاپیمای ۳۲۵ میلیون دلاری ناسا در سال ۲۰۲۲ خود را با سرعت ۱۴ هزار مایل در ساعت به سیارک «دیمورفوس» (Dimorphos) کوبید تا اولین آزمایش دفاع سیاره‌ای جهان را انجام دهد.

پژوهشگران این پروژه باور دارند که دیمورفوس ممکن است در تلاش برای بازگشت به تعادل گرانشی با سیارک مادر خود به نام «دیدیموس» (Didymos)، به طور آشفته‌ای شروع به غلت خوردن کرده باشد.

«درک ریچاردسون» (Derek Richardson) استاد ستاره‌شناسی «دانشگاه مریلند» (UMD) و سرپرست یک گروه پژوهش پیرامون ماموریت دارت گفت: پیش‌بینی‌های اولیه ما پیش از برخورد درباره اینکه چگونه دارت نحوه حرکت دیدیموس و قمر آن را در فضا تغییر می‌دهد، در بیشتر موارد درست بود، اما یافته‌های غیرمنتظره هستند که به ارائه تصویر بهتری از نحوه تشکیل شدن و تکامل یافتن سیارک‌ها و دیگر اجرام کوچک به مرور زمان کمک می‌کنند.

این پژوهش که به سرپرستی ریچاردسون انجام شد، مشاهدات قابل توجه پس از برخورد را به تفصیل شرح داد و پیامد‌های احتمالی را برای تحقیقات سیارکی آینده ارائه کرد.

یکی از بزرگ‌ترین شگفتی‌ها این بود که تاثیر دارت چقدر شکل دیمورفوس را تغییر داده است. به گفته ریچاردسون، این قمر در ابتدا مایل بود و شکل یک همبرگر را داشت، اما پس از برخورد فضاپیمای دارت با آن، کشیده‌تر شد و به شکل یک توپ فوتبال درآمد.

ریچاردسون توضیح داد: ما انتظار داشتیم که دیمورفوس پیش از برخورد پراکنده شده باشد، زیرا به طور کلی معتقد بودیم بدنه مرکزی یک قمر به تدریج موادی را جمع می‌کند که از جرم اولیه مانند دیدیموس خارج شده است. این ایده به طور طبیعی تمایل به تشکیل یک بدنه دارد که همیشه محور طولانی خود را به سمت بدنه اصلی می‌گیرد، اما نتیجه به دست‌آمده با این ایده در تضاد است و نشان می‌دهد که چیز پیچیده‌تری وجود دارد. علاوه بر این، تغییر ناشی از برخورد در شکل دیمورفوس احتمالا نحوه تعامل آن را با دیدیموس تغییر داده است.

ریچاردسون خاطرنشان کرد که اگرچه دارت فقط به قمر برخورد کرد، اما قمر و جرم اصلی از طریق گرانش به یکدیگر متصل هستند. زباله‌های پراکنده‌شده توسط فضاپیما در هنگام برخورد نیز در تعادل به‌هم‌خورده بین قمر و سیارک آن نقش داشت و مدار دیمورفوس را به دور دیدموس کوتاه کرد. جالب اینجاست که شکل دیدیموس همان طور باقی مانده و این نشان می‌دهد که بدنه سیارک بزرگ‌تر به اندازه کافی محکم و سفت است تا بتواند شکل خود را حتی به دنبال از دست دادن جرم حفظ کند.

به گفته ریچاردسون، تغییرات دیمورفوس پیامد‌های مهمی را برای تلاش‌های اکتشافی آینده دارد؛ از جمله مأموریت بعدی آژانس فضایی اروپا به منظومه دیدیموس که برای اکتبر ۲۰۲۴ برنامه‌ریزی شده است.

این گروه پژوهشی اکنون منتظر هستند تا بفهمند که زباله‌های پرتاب‌شده چه زمانی از منظومه پاک می‌شوند، آیا دیمورفوس هنوز در حال غلتیدن در فضاست و چه زمانی ثبات پیشین خود را به دست خواهد آورد.