به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز،شیر مادر نخستین غذا و بهترین ماده مغذی برای رشد و نمو سالم نوزادان است. شیرخواران در ۶ ماه نخست زندگی به منظور تامین رشد، تکامل و سلامتی تنها باید با شیر مادر تغذیه شود و هیچ نوع مایعات یا غذای جامد دیگری دریافت نکند. شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل را برای کودکان فراهم کرده و در ضمن کمک به حفاظت شیرخوار در مقابل ابتلا به عفونتها و بیماریهای دوران کودکی میکند. همچنین تغذیه با شیر مادر کودکان را در برابر بیماریهای مزمن سالهای آتی عمر مثل بیماریهای قلبی_عروقی، دیابت، چاقی و سرطانها محافظت میکند.
تغذیه با شیر مادر به تنهایی تا پایان شش ماه نخست تولد نیازهای تغذیهای شیرخوار را تامین میکند؛ بنابراین از سن ۶ ماهگی به بعد شیرخوار علاوه بر شیر مادر به غذاهای سالم و مناسب، کم حجم و پرانرژی نیاز دارد. تغذیه تکمیلی به مواد غذایی جامد، نیمه جامد یا مایع حاوی مواد مغذی و انرژی اطلاق میشود که علاوه بر شیر مادر به شیرخوار داده میشود. طی دوره تغذیه تکمیلی، اگرچه تغذیه با شیرمادر همچنان به عنوان منبع مهم تامین مواد مغذی و عوامل حفاظتی دست کم تا دو سالگی ادامه مییابد، اما شیرخوار به تدریج با غذاهای خانواده آشنا شده و به آنها عادت میکند.
شروع زودرس غذاهای کمکی (قبل از ۶ ماه) پیامدهای زیر را به دنبال دارد:
جایگزین شدن با شیر مادر و عدم تامین نیازهای تغذیهای کودک
کاهش تولید و ترشح شیر و محروم ماندن شیرخوار از مزایای تغذیه انحصاری با شیر مادر است.
افزایش احتمال ابتلا به بیماریها
افزایش احتمال بروز آلرژی
افزایش ابتلا به تاخیر رشد و سوء تغذیه
به تاخیر انداختن شروع تغذیه تکمیلی (بعد از ۶ ماهگی) دارای معایب زیر است:
بد غذایی کودکان به دلیل به تاخیر افتادن آشنا شدن شیرخوار با مزه و قوام انواع غذاها و مشکل در قبول مواد غذایی و بلعیدن غذا
به تعویق افتادن تکامل عمل جویدن، نخوردن غذا از سوی کودک و در نتیجه کم غذایی، اختلال رشد و سوء تغذیه
دریافت نکردن مواد مغذی لازم برای پیشگیری از سوء تغذیه و اختلالاتی مثل کم خونی فقر آهن
آهستهتر شدن رشد و تکامل کودک
نحوه شروع و معرفی غذاهای تکمیلی
در ابتدا به اندازهای که کودک تقاضا دارد باید به او شیر مادر داده شود. غلاتی مانند آرد برنج به عنوان نخستین ماده غذایی است که به کودک داده میشود. فرنی یکی از بهترین غذاهایی است که میتوان یک بار در روز به اندازه یک تا سه قاشق مرباخوری آغاز کرد و کم کم بر مقدار آن، متناسب با اشتهای کودک اضافه کنید. از هفته دوم شروع غذای کمکی میتوان علاوه بر فرنی، شیر برنج (به صورت کامل پخته و له شده) و حریره بادام نیز به کودک داد. این غذاها نیز باید از مقدار کم و یک بار در روز شروع شود و به تدریج براساس میل شیرخوار بیشتر شود.
پس از غلات میتوان گوشت (گوسفند و مرغ)، سبزی و میوه را در غذای شیرخوار گنجاند. گوشت ها، سبزیها و میوهها را میتوان به شکل پوره به شیرخوار داد. بعد از تحمل غذاهای یک جزئی مانند پوره گوشت، پوره سبزیها و میوهها میتوان ترکیبی از دو یا چند ماده غذایی مانند سبزی، میوه، گوشت و غلات را به شکل پورههای ترکیبی یا سوپ به شیرخوار داد. از ۹ ماهگی میتوان غذاهای انگشتی مانند تکههای کوچک میوههای نرم و رسیده و سبزیهای پخته مانند هویج، سیب زمینی، موز، گالبی، ماکارونی پخته شده، پنیر، تکههای کوچک گوشت پخته شده ریز ریز شده یا چرخ کرده بدون چربی یا کوفته قلقلی کامل پخته شده یا با پشت قاشق له شده را به شیرخوار معرفی کرد. از پایان یازده ماهگی کم کم کودک را به غذای خانواده میتوان عادت داد. همچنین میتوان تنوع غذایی کودک را بیشتر کرد.