۹ دوره حضور ایران در بینال ونیز در یک نگاه

به گزارش مجله خبری نگار، بینال ونیز با هدف تعامل هنر‌های تجسمی میان ایتالیا و کشور‌های دیگر و ایجاد بازار‌های جدید در حالی تاسیس شد که آزادی عمل را برای هنرمندان فراهم کرده است. اتریش، استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، چکسلواکی، دانمارک، مصر، فنلاند، فرانسه، آلمان، بریتانیا، یونان، مجارستان، اسرائیل، ژاپن، هلند، کشور‌های شمالی اروپا، لهستان، رومانی، روسیه، صربستان، کره‌جنوبی، اسپانیا، سوئیس، آمریکا، اروگوئه و ونزوئلا ۲۸ کشوری هستند که در باغ جیاردینی یعنی محل اصلی برگزاری این رویداد غرفه دارند و ایران، آرژانتین، امارات متحد عربی، هند، ایسلند، لوکزانبورگ، عراق، ترکیه، ایرلند، اسکاتلند، پرتغال، اوکراین و همچنین ایتالیا از ۵۰ کشوری هستند که غرفه‌هایی خارج از باغ جیاردینی دارند.

بینال ونیز در سال‌های فرد برگزار می‌شود که هر دوسال یکبار یکسال را به معماری و سال بعد را به هنر می‌پردازد. ایران برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ در این رویداد شرکت کرده است. ۲۰۰۳، ۲۰۰۵، ۲۰۰۹، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵، ۲۰۱۹، ۲۰۱۷ از سال‌هایی است که ایران در بینال ونیز حضور داشته است..

ایران تنها در ۹ دوره از این رویداد مهم که المپیک هنر‌های تجسمی است حضور داشته است. در ۹ دوره حضور ایران ۲ دوره به قبل از انقلاب و ۸ دوره بعدی به بعد از انقلاب اختصاص دارد. در دوره‌های مختلف حضور ایران در بینال ونیز حضور هنرمندان و آثارشان متفاوت بوده و همیشه جای بحث داشته است.

در دوره‌ای ایران ۴۰ اثر در معرض نمایش قرار داده و در دوره دیگر تنها با نمایش ۱ اثر در این دویداد حضور داشته است. حواشی این رویداد برای ایران همیشه وجود داشته است با نگاهی به پیشینه حضور ایران در دوسالانه ونیز روشن می‌شود که همواره نام این دوسالانه با حاشیه و جنجال گره خورده است از دوره مدیریت ملانوروزی در موزه هنر‌های معاصر و مرکز هنر‌های تجسمی گرفته که در دوره اول حضورش، هنرمندان مسئله دار و فیمینیست را به پشتوانه یک بنیاد غیرانتفاعی تازه تاسیس و بی‌نام و نشان به ونیز برد (هنرمندانی که برخی از آن‌ها آشکارا آثار ضد حجاب و ضد نظام جمهوری اسلام تولید کرده بودند) تا دوره‌های بعد که جنجال‌های بیشتری به همراه داشت. اتفاقی که در بینال ونیز رخ می‌دهد این است برای کسی تا به امروز به طور کامل روشن نشده که دستاورد این رویداد برای ایران چه بوده است.

«از بودن تا سرودن»

دوره ۵۹ که ایران به طور قطع در آن حضور نداشت و عدم حضور هم تغییر مدیرت‌ها بود، اما در انتها هم کسی این غیبت بزرگ را گردن نگرفت. آخرین دوره‌ای که ایران در آن شرکت کرد دوره ماقبل از آخر یعنی دوره پنجاه‌وهشتم بینال ونیز بود. ۳ اثر از رضا لواسانی، علی میرعظیمی و سمیرا علیخان زاده در این صحنه بین‌المللی به نمایش درآمد. طراحی گرافیک آن دوره را رضا عابدینی بر عهده داشت. از بودن تا سرودن عنوان غرفه ایران در بینال ۵۸ ونیز بود.

حضور ایران تنها با یک هنرمند

بیژن بصیری تنها هنرمند خوش شانس سال ۲۰۱۷ بود که اثرش در این رویداد به نمایش گذاشته شد. دوره‌ای که تعجب هنرمندان را به همراه داشت، اما فرصت کم بهانه مسئولین برای عدم حضور هنرمندان دیگر در این دوره بود.

شاید پر حاشیه‌ترین سال حضور ایران به سال ۲۰۱۵ با حضور بیش از ۳۰ هنرمند برگردد. این نمایش شامل آثار نقاشی، مجسمه، نقاشی خط و چیدمان در فضایی با مساحت ۲۰۰۰ متر مربع برگزار شد. برخی محیط نامناسب و سوله قدیمی آن سال را مورد بحث قرار داده بودند که در کشور‌هایی که غرفه استیجاری دارند این مورد جای تعجب ندارد..

این ماراتون که بیش از ۶ ماه طول می‌کشد از جهتی دورهمی کشور‌ها برای بیان هنر‌های تجسمی لحاظ می‌شود که هر دو سال یکبار با شعاری آن را بازگشایی می‌کنند. دو اردیبهشت پاویون ایران با عنوان «بنی آدم اعضای یک پیکرند» در این دوره به طور رسمی بازگشایی می‌شود و تا آذرماه هم ادامه دارد.