ایران در فهرست کشور‌های دارای تکنولوژی کامل جداسازی ایزوتوپ‌ها

به گزارش مجله خبری نگار،علی نوروزی معاون سازمان انرژی اتمی و مدیرعامل شرکت فناوری‌های پیشرفته در کفت‌وگویی، در خصوص دستاورد‌های این معاونت در سال ۱۴۰۲، اظهار داشت: در سالی که گذشت معاونت فناوری‌های پیشرفته دو محصول را معرفی کرد که نخستین آن مربوط به جداسازی ایزوتوپ‌های تلوریم بود و دیگری ساخت تجهیز «فوتواسپکترومتر» است که در گداخت هسته‏‌ای مورد استفاده قرار می‏‌گیرد.
وی توضیح داد: «فوتواسپکترومتر» یکی از ابزار‌های پیشرفته تشخیصی بسیار دقیق در حوزه گداخت هسته‌ای است که با توجه به بومی‌سازی شدن این دستگاه، ایران در جمع معدود کشور‌های دارنده این تکنولوژی در جهان قرار می‌گیرد.
معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به رونمایی از واحد تولید هگزا فلوراید تلوریوم خاطرنشان کرد: این محصول، شامل زنجیره‌ای برای جداسازی ایزوتوپ پایدار تلوریم ۱۳۰ است که با انجام یک پروسه طولانی و گذراندن مراحل گوناگون در نهایت به تولید ایزوتوپ ید ۱۳۱ منجر می‌شود که در تشخیص و درمان سرطان کاربرد دارد.
نوروزی ادامه داد: این پروسه طولانی خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ به شکل کامل از نظر تکنولوژیکی به دست دانشمندان جوان ایران اسلامی بومی شد. به همین خاطر هم اکنون به جرات می‌توانیم بگوییم که دانش کلی و خط تولید رادیودارو از فلز تلوریم (با فرآیند‌های جداسازی ایزوتوپی و تبدیل) را در داخل کشور در اختیار داریم.
معاون سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: در تلاش هستیم تا در سال‌جاری و نیز سال آینده این محصول را در مقیاس بهره‌برداری بیماران کشور تولید کرده و در اختیار آن‌ها قرار دهیم.
* انتظار داریم تا چند سال آینده به جایگاه شایسته‌ای در زمینه گداخت هسته‌ای یابیم
معاون سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه با اشاره به برنامه‌های معاونت فناوری‌های پیشرفته در سال ۱۴۰۳ افزود: بدون شک سیاست اصلی معاونت فناوری‌های پیشرفته در سال‌جاری، دنبال کردن و اجرایی ساختن سیاست‌های سال گذشته و به شکل جدی‌تر است.
وی افزود: در این زمینه باید مرکز تولید ایزوتوپ‌های پایدار تکمیل شود و در سال‌جاری یکی از دغدغه‌های ما آماده سازی شرایط این مرکز برای جداسازی ایزوتوپ‌های مورد نظر است.
نوروزی با اشاره به اینکه در سال جدید جداسازی سایر ایزوتوپ‌ها نظیر ایزوتوپ «زنون» مدنظر قرار دارد، اظهار داشت: نکته مهمی که در این زنجیره‌ها وجود دارد، سرریز دانش غنی‌سازی است. موضوعی که غرب و استکبار همواره مخالف آن بوده‌اند و در مقابل ما توانسته‌ایم آن را به شکل بومی در کشور ارتقا دهیم که در حوزه‌های مختلف صنعت و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت فناوری‌های پیشرفته در ادامه با اشاره به حوزه گداخت و اهمیت داشتن نقشه راهی برای قرار گرفتن ایران در بین بهترین کشورها، اظهار داشت: برای قرار گرفتن ایران در بین کشور‌های صاحب تکنولوژی گداخت و بودن جزو بهترین کشورها؛ لازم است در مسیر تحقق نقشه راه راهبردی حرکت کنیم تا در سال ۱۴۲۰ براساس سند چشم‌انداز سازمان انرژی اتمی به آن دست پیدا کنیم.
وی افزود: بر این اساس نقشه راهی تهیه شده و به‌طور جدی ساخت «توکامک کروی» از ابتدای سال ۱۴۰۲ آغاز شد که شامل تجهیزات تشخیصی، گرمایشی و کنترلی است. براین اساس انتظار داریم که تا چند سال آینده ایران به جایگاه شایسته‌ای در زمینه گداخت هسته‌ای یابد.
نوروزی ادامه داد: همچنین در زمینه گداخت هسته‌ای باید مسایلی که در نقشه راه در نظر گرفته شده؛ دنبال شود چرا که تجهیزاتی که در این قسمت مدنظر است، بسیار پیشرفته هستند. در ابتدای سال ۱۴۰۲ «فوتواسپکترومتر» را معرفی کردیم که یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات با دقت بالا در حوزه تشخیص پلاسمای گداخت است؛ تجهیزات تشخیصی انواع مختلفی دارند و انتظار داریم در سال ۱۴۰۳ هر کدام از آن‌ها به ثمر برسد.
نوروزی ادامه داد: همچنین در زمینه گداخت هسته‌ای باید مسایلی که در نقشه راه در نظر گرفته شده؛ دنبال شود چرا که تجهیزاتی که در این گستره مدنظر است، بسیار پیشرفته هستند. در ابتدای سال ۱۴۰۲ «فوتواسپکترومتر» را معرفی کردیم که یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات با دقت بالا در حوزه تشخیص پلاسمای گداخت است.
وی تصریح کرد: تجهیزات تشخیصی انواع مختلفی دارند و انتظار داریم در سال ۱۴۰۳ برخی از آن‌ها به ثمر برسد.
معاون سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: وقتی ما دانش جداسازی عناصر را داشته باشیم، این امکان وجود دارد که عناصر و ایزوتوپ‌های آن از هم جدا شوند. به این طریق و در حقیقت توانسته‌ایم به دریچه‌ای از علم راه یابیم که تمام نیاز‌های مرتبط با ایزوتوپ‌های پایدار و اکتیو را برطرف کنیم.
نوروزی با اشاره به اینکه دستیابی به دانش و فناوری جداسازی ایزوتوپ‌های پایدار از طریق سانتریفیوز گازی که در مرحله‌ای بالاتر از دانش غنی‌سازی اورانیوم قرار دارد، گفت: اگر جست‌و‌جویی در دنیا داشته باشید، شرکت‌های معدودی که معمولا چند تابعیتی و چند ملیتی هستند، فناوری جداسازی ایزوتوپ‌های پایدار را با کمک یکدیگر انجام می‌دهند.
وی افزود: در این مسیر، ایران یکی از معدود کشور‌هایی است که دانش جداسازی ایزوتوپ‌های پایدار را به شکل بومی توسط دانشمندان جوان خود کسب و اجرایی کرده است؛ این مهم نشان‌دهنده ظرفیت بالای دانشمندان و جوانان این سرزمین در حوزه فنی و مهندسی می‌باشد و باید به آن افتخار کرد. ایزوتوپ‌های پایدار از کاربرد‌های متنوعی برخوردارند به‌طوری‌که هرکدام کاربردی خاص در صنعت و پزشکی دارند. به همین خاطر وقتی شما دانش جداسازی یک ایزوتوپ به روش گازی را به‌دست می‌آورید، می‏توانید دانش حاصله را برای جداسازی همه ایزوتوپ‌ها گسترش دهید.
مدیرعامل شرکت فناوری‌های پیشرفته تصریح کرد: اعدادی که از نظر مبالغ اقتصادی در مورد این ایزوتوپ‏های پایدار وجود دارد، بسیار بالا بوده و شاید یک گرم از یک ایزوتوپ به اندازه چندین بشکه نفت ارزش داشته باشد و آن هم به دلیل دانشی است که پشت ماجرای تولید و به‌دست آوردنش وجود دارد.
نوروزی ادامه داد: وقتی می‌گوییم ایزوتوپ پایدار تلوریوم ۱۳۰ را با وجود تحریم‌ها به‏ دست آورده‌ایم، دانش آن ارتقا پیدا کرده و جداسازی اتفاق افتاده، بدان معناست که به دانش بزرگی دست پیدا کرده‌ایم. این دانش مسلما در اختیار هر کشوری نیست و مبالغی که برای این عنصر‌ها در کشور‌های مختلف پرداخت می‌شود، بسیار بالا بوده و از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.
معاون سازمان انرژی اتمی درباره سیاست «در‌های باز، نوآوری باز» در این دوره از فعالیت سازمان و اقدامات انجام شده در حوزه جهاد تبیین و اینکه آیا صنعت هسته‌ای توانسته به جایگاه واقعی خود دست پیدا کند، گفت: تبیین مسایل معمولا جبهه‌ای است که اصحاب رسانه در خط مقدم آن قرار دارند و در این مسیر لازم است همکاری بین رسانه‌ها با معاونت‌های مختلف و شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه هسته‌ای در بحث تبیین دستاورد‌ها برای مردم انجام شود.
وی افزود: نکته مهم این است که برای کسی که این مطالب را انتقال می‌دهد در ابتدا باید یک درک و آگاهی درستی از مسایل ایجاد شود که این موضوع مهم باید توسط متخصصان صنعت هسته‌ای انجام گیرد.
نوروزی ادامه داد: در ۲ سال اخیر و در حوزه جهاد تبیین شاهد اقدامات بسیار خوبی در سازمان انرژی اتمی بوده‌ایم، اما لازم است برای تحقق موضوع مورد تاکید مقام معظم رهبری، تلاش بیشتری در دستورکار قرار گیرد. همچنین باید از حمایت‌های رئیس سازمان انرژی اتمی قدردانی کنیم؛ که در این امر حداکثر همراهی و حمایت‌های ممکن را داشتند. امید است با تلاش و کوشش متخصصان صنعت هسته‌ای بتوانیم به منویات رهبر معظم انقلاب و نیز اهداف سند جامع راهبردی سازمان دست یابیم.
مدیرعامل شرکت فناوری‌های پیشرفته درباره مهم‌ترین اقدام این مجموعه در سال جدید، گفت: در سال ۱۴۰۳ رونمایی از زنجیره جداسازی ایزوتوپ پایدار ایریدیوم را خواهیم داشت که امری مهم و گام بزرگی برای رادیوگرافی در صنعت و مسایل تشخیصی است. موضوعی که همیشه یکی از مشکلات به واسطه تحریم‌ها بوده و مانع ورود آن به کشور می‌شدند. به امید خدا این چرخه را در سال جدید برای ارائه به مردم خواهیم داشت.