تهران-مسکو شرکای راهبردی در منطقه

به گزارش مجله خبری نگار، «سیدابراهیم رئیسی» امروزبه دعوت رسمی «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در صدر یک هیئت عالی‌رتبه سیاسی - اقتصادی راهی مسکو می‌شود. رایزنی در خصوص مسائل دوجانبه از جمله تعاملات اقتصادی و نیز گفتگو در خصوص موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه موضوع فلسطین و تحولات غزه، اصلی‌ترین دستور کار رئیس جمهوری اسلامی ایران در این سفر یک روزه خواهد بود. این دومین سفر رئیس جمهوری ایران به روسیه از ابتدای کار دولت سیزدهم (مرداد ۱۴۰۰) است.

سیدابراهیم رئیسی، ۲۹ دی ۱۴۰۰ در دیدار با ولادیمیر پوتین در مسکو با اشاره به نقش تاثیرگذار دو کشور در منطقه و جهان، ادراک مشترک دو کشور در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی را زمینه‌ساز همکاری‌های مشترک خواند و افزود: «روابط ایران و روسیه در مسیر مناسبات راهبردی قرار دارد.» اکنون دومین سفر رئیسی به روسیه در حالی انجام می‌شود که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران نیز روز سه شنبه در حاشیه نشست وزرای خارجه کشور‌های همسایه دریای خزر در مسکو با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه دیدار کرد و دو طرف سندی را برای مقابله با تحریم‌های یک جانبه و تعدیل و جبران آن امضا کردند. هر دو کشور ایران و روسیه تحت تحریم‌های غرب به ویژه آمریکا قرار دارند؛ این موضوع عزم تهران و مسکو را برای توسعه همکاری‌های همه جانبه و بلند مدت از جمله در مناسبات تجاری و اقتصادی بیشتر کرده است که نمونه بارز آن، اهتمام مقامات ایران و روسیه برای تکمیل پروژه راهگذر شمال - جنوب و توسعه زیرساخت هاست. در این باره، سرگئی لاوروف با تاکید بر اهمیت راهگذر شمال - جنوب گفته است: «روسیه خواهان افزایش ظرفیت این راهگذر و همچنین علاقه‌مند به گسترش تعاملات با ایران در حوزه انرژی است.»

رشد روابط تجاری

در این حال، آمار‌ها نیز از روند روبه رشد روابط تجاری دو طرف حکایت دارد؛ از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ میلادی، مبادلات تجاری ایران و روسیه بیش از دو برابر رشد داشته و از ۲.۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۴.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است؛ در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی (دی‌ماه ۱۴۰۱ - مهرماه ۱۴۰۲) نیز مبادلات تجاری بین روسیه و ایران نسبت به مدت مشابه در سال قبل، ۳۰ درصد افزایش یافته است. به گفته «کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، در حال حاضر ۶۰ درصد مبادلات تجاری دو کشور با ارز‌های ملی روبل و ریال انجام می‌شود.

بدیهی است، مواضع مشترک ایران و روسیه درباره بسیاری از تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله مخالفت با یک جانبه گرایی آمریکا، مسائل آسیای میانه، قفقاز، افغانستان، یمن، عراق و سوریه و مقابله با تروریسم، نشان می‌دهد که ایران و روسیه در روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی دارای اشتراک منافع راهبردی هستند. تحولات فلسطین و جنگ غزه از دیگر مباحثی است که مقامات جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با وجود اختلافاتی که در قبال رژیم صهیونیستی دارند، به تعامل نزدیک درباره آن ادامه می‌دهند؛ در هفته‌های اخیر و به دنبال حملات گسترده نظامی رژیم صهیونیستی به نوارغزه، روسای جمهور و همچنین وزیران امور خارجه ایران و روسیه تلفنی رایزنی و بر لزوم توقف جنایات صهیونیست‌ها و امداد رسانی به فلسطینیان ساکن غزه تاکید کرده اند. بر همین اساس موضوع تحولات غزه از جمله موضوعاتی است که در دستور کار رئیس جمهوری اسلامی ایران در سفر به روسیه و دیدار و گفتگو با رئیس جمهوری این کشور قرار دارد.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در گفت و گوی تلفنی با رئیس جمهوری روسیه در ۲۴ مهر، مواضع این کشور در محکوم کردن جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در غزه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: «با توجه به آن چه در غزه در حال وقوع است احتمال گسترش دامنه جنگ و درگیری به جبهه‌های دیگر وجود دارد که اگر این اتفاق بیفتد کنترل اوضاع سخت‌تر خواهد شد لذا انتظار داریم همه کشور‌ها و مجامع بین‌المللی و از جمله روسیه به‌عنوان یکی از اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل، نقش‌آفرینی موثرتری در زمینه توقف جنایات جنگی رژیم صهیونیستی ایفا کنند.»