نگاه بریکس به ایران به عنوان دارنده بزرگ ذخایر انرژی

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: پیش از سال ۱۹۹۱، نظام دوقطبی بر جهان حاکم و ظرفیت‌ها و شرایط اقتصادی کاملاً مشخص بود، از این سال به بعد دوره یکجانبه‌گرایی با حضور فعال امریکایی‌ها آغاز شد که در نهایت این شد که سیستم به وجود آمده، کاربرد چندانی ندارد. مرحله‌ای که اکنون در آن قرار داریم، نظام چندقطبی یا مشارکت‌های منطقه‌ای است، به همین دلیل هرگونه حضور در سازمان‌های بین‌المللی و تقویت روابط با مجموعه‌های اقتصادی و غیراقتصادی، یک امر طبیعی و مثبت به حساب می‌آید و دنیا هم آگاه است که ایران باوجودآنکه در شرایط تحریمی به سر می‌برد، اما به شکل ساختاری و به دلیل وجود ظرفیت‌های قابل توجه، امکان چشم‌پوشی از آن برای دیگر کشور‌های جهان وجود ندارد.

اینکه نام ایران در کنار کشور‌هایی که متقاضی حضور در بریکس بودند (امارات و عربستان) قرار دارد، بسیار پُراهمیت است، زیرا این سه قطب در منطقه خلیج‌فارس از نقش مهمی در حوزه انرژی برخوردارند و طبیعتاً بریکس هم وقتی این کشور‌ها را کنار هم قرار می‌دهد، به این نتیجه می‌رسد که کشور‌های فوق نقش فوق‌العاده‌ای در تقویت این گروه ایفا خواهند کرد؛ بنابراین حرکتی که به لحاظ سیاسی انجام شد، بسیار قابل‌دفاع است و حضور در بریکس بدون شک موفقیت به حساب می‌آید و اهمیت آن را نباید کم دانست، اما تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارد امکان بهره‌برداری از ظرفیت‌های بسیار مهم مهیا نخواهد شد.

نکته بعدی این است که بریکس در کل حدود ۲۷ درصد ظرفیت اقتصاد جهانی را به خود اختصاص داده و هنوز ۷۳ درصد دیگر باقی‌مانده که نباید آن‌ها را بی‌اهمیت و غیرقابل بهره‌برداری دانست، زیرا همان‌طور که اشاره شد، دنیا دیگر به شکل دوقطبی اداره نمی‌شود، تمام کشور‌ها و اقتصاد جهانی ظرفیت‌هایی به حساب می‌آیند که باید آن‌ها را از آن خود دانست، به همین دلیل اهمیت کشور‌های غربی را که در روابط بین‌الملل وجود دارند نمی‌توان نادیده گرفت.

پس دولت باید تلاش فراوانی برای رفع تحریم‌ها به خرج دهد، زیرا این مسأله فرصت بیشتری را جهت استفاده از موقعیت‌های جهانی فراهم خواهد آورد. مجدد تأکید می‌کنم، پیوستن به بریکس یک توفیق به حساب می‌آید و چنانچه این عضویت و رفع تحریم‌ها به شکل لازم و ملزوم کنار یکدیگر قرار گیرند، بیش از این‌ها می‌توان از ظرفیت‌های گروه بریکس بهره برد، به خصوص آنکه بریکس یک گروه اقتصادی و تجاری به حساب می‌آید و می‌تواند در این زمینه بسیار مفید واقع شود.

مقابله با قدرت‌های جهانی هدف بریکس به حساب نمی‌آید، کشور ما باید این گروه را ظرفیتی بداند که از آن برای ایران رهاورد اقتصادی به دنبال داشته باشد و این مسأله را مورد تقویت قرار دهد. برخی نگاه‌ها به بریکس واقع‌بینانه نیست، این گروه در حقیقت یک فرصت محسوب می‌شود که قوانین آن به شکلی تنظیم شده تا برای تمام اعضا قابل استفاده باشد. بهتر آن است، ایران تا پیش از ۲۰۲۴ میلادی که عضو رسمی این گروه خواهد شد، بحث تحریم‌ها را حل‌وفصل کند. همان‌طور که اشاره شد، بریکس به دنبال اهداف سیاسی نیست و باید مشکل تحریم‌ها برطرف شود تا بتوان، مانند سایر اعضا از این ظرفیت به وجود آمده بهره‌برداری مناسب را داشت. سایر ظرفیت‌های دیگر نیز در جهان هم به همین شکل است، باید به دنبال کاهش فقر و ایجاد یک توسعه متوازن در کشور بود تا بتوان وضعیت خود در تجارت جهانی را بهبود بخشید.

نگاه اعضای اولیه بریکس به پذیرش ایران، امارات و عربستان تولید انرژی است. در واقع با این نگاه می‌توان در کشور‌ها و منطقه خلیج‌فارس به دنبال ایجاد آرامش بود و این فرصت بسیار خوبی محسوب می‌شود.

حل مشکل سوئیفت، فرصت‌هایی را برای کشور ایجاد می‌کند، ولی این فرصت‌ها کم است و نباید به کم قانع بود. نیاز است تا بشدت و با جدیت طرح‌هایی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف مانده مورد رسیدگی قرار گیرد، تا با توجه به توان بسیار بالای نیروی انسانی کشورمان و ظرفیت‌های اقتصادی موجود، با عضویت در این گروه‌های بین‌المللی راه را برای تجارت هموار سازیم تا رودخانه اقتصادی ایران با امکاناتی که در آن به وجود می‌آید، روان شود.

محمدعلی سبحانی-سفیر اسبق ایران در اردن و قطر