به گزارش مجله خبری نگار/همشهری :به نقل از لایو ساینس: این مفهوم بهویژه زمانی که داستانهای خارقالعادهای مثلاً از افراد نابینا میشنویم که درحال رشد حواسی هستند که به آنها اجازه میدهد در یک اتاق به هم ریخته حرکت کنند، قابل لمس است. این روایتها، تصویری بسیار انعطافپذیر از مغز را ترسیم میکنند که قادر به سازماندهی مجدد چشمگیر برای جبران عملکردهای از دست رفته است.
در این مفهوم جذاب، مغز، در پاسخ به آسیب یا کمبود، مسیری برای استفاده از پتانسیلهای دست نخورده خود باز میکند و برای دستیابی به قابلیتهای جدید سیمکشی میکند و مناطق خود را برای دستیابی به عملکردهای جدید تغییر کاربری میدهد. مطالعات انجام شده نیز نشان میدهد سازگاری مغز با تغییرات و به چالش کشیدن برخی از مفاهیم رایج در مورد ظرفیت انعطافپذیر آن، قانعکننده است.
این مطالعات اولیه، همراه با بسیاری دیگر که بر محرومیت حسی و آسیبهای مغزی متمرکز شدهاند، بر فرآیندی به نام نقشهبرداری مجدد مغز تأکید میکند که در آن مغز میتواند یک ناحیه از خودرش را به عنوان مثال متعلق به انگشت یا چشم خاصی برای حمایت از انگشت یا چشم دیگری تخصیص دهد. در زمینه نابینایی، فرض بر این بود که قشر بینایی برای حمایت از افزایش تواناییهای شنوایی، لمس و بویایی که اغلب توسط افراد نابینا بیشتر استفاده میشود، تغییر کاربری داده شده است.
این ایده فراتر از انطباق ساده یا انعطاف پذیری در یک ناحیه مغز است که به یک عملکرد خاص اختصاص داده شده است. این به معنای تغییر کاربری عمده مناطق مغز است. با این حال، تحقیقات داستان متفاوتی را نشان میدهد.
دانشمندان با توجه به ترکیبی از کنجکاوی و شک، ۱۰ نمونه از اساسیترین نمونههای سازماندهی مجدد در زمینه علوم اعصاب را انتخاب و شواهد منتشر شده را از منظری تازه ارزیابی کردند. طبق استدلال آنها آنچه که اغلب در موارد توانبخشی موفق مشاهده میشود این نیست که مغز عملکردهای جدیدی را در مناطقی که قبلاً نامرتبط بود ایجاد میکند، در عوض بیشتر در مورد استفاده از ظرفیتهای پنهانی است که از بدو تولد وجود داشته است.
این تمایز بسیار مهم است چراکه نشان میدهد توانایی مغز برای انطباق با آسیب معمولاً شامل فرمان دادن به مناطق عصبی جدید برای اهداف کاملاً متفاوت نیست. توانایی مغز برای انطباق، اگرچه شگفتانگیز است، اما با محدودیتهای ذاتی محدود میشود. درک این موضوع به انسان کمک میکند در پس هر آسیب از تلاش برای بهبود دست بر ندارند.