جای امن کشاورزان در بازارسرمایه

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: درحالی که در سال‌های گذشته ده‌ها محصول کشاورزی راهی رینگ‌های بورس کالا شده است، مدیر بازار‌های مالی بورس کالای ایران، از مراحل اولیه برای عرضه سه محصول اساسی بخش کشاورزی به بازار بورس کالای ایران خبر داد. براساس گفته‌های جواد فلاح، ذرت، جو و دانه‌های روغنی درقالب ماده ۳۳ درگواهی سپرده کالا در بورس کالا قرار خواهند گرفت. رایزنی‌ها با وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر تولید ادامه دارد و با فراهم شدن همه شرایط لازم، این امکان عملیاتی خواهد شد.

مدیربازار‌های مالی بورس کالای ایران با اشاره به اینکه پیشتر زعفران و پسته به عنوان ۲ محصول کشاورزی درقالب گواهی سپرده دربورس کالا درحال معامله وداد وستد است، تصریح کرد، از سه سال قبل نیز برنج طارم مازندران وارد بورس شده است.

گفتنی است، در قانون خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی در کشور که سال ۶۸ تصویب و ابلاغ شد به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و ممانعت از ضرر و زیان کشاورزان، دولت موظف شد همه ساله خرید محصولات اساسی کشاورزی (گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی، چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات) را تضمین کرده و حداقل قیمت خرید تضمینی را اعلام و نسبت به خرید آن‌ها از طریق واحد‌های ذی‌ربط اقدام کند.

پس از اجرای این قانون در ۱۹ تیرماه سال ۸۹ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی به تصویب رسید که در ماده ۳۳ آن علاوه بر اجرای قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی در قالب بودجه‌های سنواتی و اعتبار مصوب، سیاست قیمت تضمینی نیز برقرار شد و تولیدکنندگان محصولات کشاورزی اجازه یافتند محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند. همچنین در این قانون تأکید شده که در صورت کاهش قیمت بورس نسبت به قیمت تضمینی اعلام شده از سوی دولت، مابه‌التفاوت آن توسط دولت به تولیدکنندگان پرداخت شود. درمجموع از ابتدای فعالیت بورس کالا بیش از ۳۲۰ محصول کشاورزی، صنعتی و... در این بورس پذیرش شده است.

رشد برنج در بورس کالا

چهارمین سال عرضه برنج طارم مازندران در بورس کالای ایران روزچهارشنبه با حضور مدیران ارشد سازمان بورس کالا درمحل سالن معاملاتی مرکزبین‌المللی تجارت وپایانه صادرات برنج ایران در شهرستان آمل به صورت رسمی شروع شد. درنخستین روز از معاملات برنج برداشت شده سال‌جاری در بورس کالای ایران، همزمان داد وستد این کالای راهبردی نیز روی تالارشیشه‌ای قرار گرفت.

درحوزه برنج از سه سال گذشته تاکنون معاملات بورسی رو به رشد و امیدوارکننده بوده. در واقع هم کشاورز وفروشنده‌ها که اقدام به فروش داشتند وهم تعداد خریداران محصول اضافه شده ودرچهارمین سال عرضه برنج طارم مازندران انتظار افزایش چند برابری آن دور از انتظار نیست. مدلی که برنج درشروع معاملاتی آن پس ازپایان برداشت آن درسال‌جاری شروع شده درقالب اوراق گواهی سپرده کالایی است.

فروشنده‌های برنج به هر اندازه ودفعات می‌تواند اقدام به عرضه برنج داشته باشد، خریداران ومصرف کننده‌ها نیز بدون واسطه می‌توانند به صورت برخط وهمزمان یا ازطریق کارگزار خودشان به بازار بورس دسترسی داشته باشند.

بورس کالا جای امن کشاورزان

همواره کشاورزان از جمله تولیدکنندگانی هستند که به دلیل حضور پررنگ دلالان و اسطه‌ها، درآمد و سودی که مستحق آن هستند را دریافت نمی‌کنند. برهمین اساس نگاهی به قیمت محصولات کشاورزی در محل تولید با بازار، حاکی از فاصله بسیار زیادی است، فاصله‌ای که تنها به جیب دلالانی می‌رود که هیچ نقشی در تولید طاقت فرسای کشاورزی ندارند. بدین ترتیب محصولات کشاورزی با دست به دست شدن با قیمتی چند برابر به بازار می‌رسد و دراین میان کشاورزان از این قیمت‌های نجومی بی‌نصیب می‌مانند.

اما با توسعه و گسترش رینگ کشاورزی بورس کالا و راه‌اندازی ابزارمالی نوین، بستر‌های قطع دست دلالان فراهم شده است. دراین بازار کشاورزان می‌توانند محصول خود را به صورت مستقیم و با قیمت واقعی به فروش برسانند و از طریق ابزار‌های مالی موجود مانند گواهی سپرده منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کنند.

یکی ازاین اقدامات ارزشمند که کمک بسیاری به کشاورزان کرده راه‌اندازی گواهی سپرده برای محصولات کشاورزی است. درهمین راستا، گواهی سپرده کالایی روی محصولات زعفران، پسته، زیره سبز، خرما، برنج و کشمش جهت تسهیل معاملات و حذف واسطه‌ها و کشف قیمت واقعی محصولات کشاورزی راه‌اندازی شده است. به صورت مجزا نیز راه‌اندازی صندوق کالایی روی محصول زعفران به عنوان یکی از محصولات استراتژیک و ارزآور کشور انجام شده است.

همچنین معاملات فیزیکی محصولات مختلف کشاورزی از جمله: زعفران، جو، گندم، پسته، ذرت و... نیز راه افتاد تا کشاورزان با خاطری آسوده محصول خود را به دست خریداران واقعی برسانند. با گام‌هایی که دردوره اخیر بورس کالا برداشته شده، بورس کالا جای امنی برای کشاورزان کشور شده است تا بدون حضور واسطه‌ها و با قیمتی منطقی دسترنج خود را ببینند.

مزایای گواهی سپرده کالایی

بورس کالای ایران، دارای چهار بازار اصلی است که شامل بازار فرعی، بازار فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی می‌شود. اوراق گواهی سپرده کالایی، از ابزار‌های مالی است که در بازار مالی بورس کالا داد و ستد می‌شود. این اوراق بهادار، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و بر مبنای کالای فیزیکی حاضر در یکی از انبار‌ها یا خزانه‌های مورد تأیید بورس کالا صادر می‌شود که نشان دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالاست.

دارنده این اوراق نسبت به دارنده کالای فیزیکی، از مزایایی از جمله اطمینان از حداقل کیفیت کالا طبق استاندارد تعریف شده انبار بورس کالا، کشف روزانه قیمت کالا، هزینه انبارداری نسبتاً پایین، امکان خرید و فروش به صورت آنلاین و بدون مراجعه به بازار فیزیکی یا انبار برخوردار خواهد بود. در کنار این موارد که از اصلی‌ترین مزایای گواهی سپرده نسبت به بازار فیزیکی است، این ابزار زیرساخت لازم برای توسعه ابزار‌های پیشرفته‌تر مالی، مانند قرارداد‌های مشتقه کالایی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی را فراهم آورده است.