تداوم تسلط بانک مرکزی بر بازار ارز؛ ثبات ارز در هفتمین ماه متوالی

به گزارش مجله خبری نگار، همزمان با زمین لرزه شهر هرات و عملیات «طوفان الاقصی» (۱۵ مهرماه) که موجب ناآرامی منطقه و تعطیلی بازار هرات شده بود، نرخ دلار و یورو شروع به رشد کرد.

بسیاری از کارشناسان به صراحت اعلام کرده بودند که روند صعودی نرخ ارز هیچ دلیل بنیادی ندارد و تنها حاصل عملکرد دلالان ارزی، افزایش انتظارات تورمی و هیجانات حاکم بر بازار ارز است و بزودی فروکش خواهد کرد. نرخ دلار در بازار‌های غیررسمی و کانال تلگرامی با شروع طوفان الاقصی و زمین لرزه در هرات وارد کانال ۵۰ هزار تومان شد و در بازار‌های غیررسمی دلار با قیمت ۵۲ و ۵۳ هزار تومان معامله می‌شد، اما از دیروز در ادامه روند ریزش قیمت‌ها که از روز شنبه شروع شد، دوباره دلار به کانال ۴۰ هزار تومان بازگشت و در محدوده ۴۹ هزار و ۸۵۰ تا ۴۹ هزار و ۷۵۰ تومان قیمت‌گذاری شده است.

بررسی شرایط موجود نشان داد که پیش‌بینی کارشناسان و صاحبنظران محقق شد و بازار ارز پس از التهاب دو هفته‌ای دوباره آرام گرفت و به نرخ‌های پیش از ناآرامی منطقه بازگشت.

همچنین آمار‌های اعلامی بانک مرکزی حاکی است که منابع ارزی و درآمد‌های ارزی ناشی از فروش نفت و رشد صادرات و آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کشور‌های مختلف افزایش یافته و نقدینگی نیز کاهش پیدا کرده است و این موارد، در کنار نزولی شدن تورم و همچنین مهار انتظارات تورمی، بیانگر آن است که تا پایان سال ثبات بازار ارز ادامه خواهد داشت.

پایداری مؤلفه‌های بنیادین بازار ارز

درحالی که طی ماه‌های اخیر برخی چهره‌ها و جریان‌های سیاسی، اعداد و ارقام عجیبی برای نرخ ارز اعلام کرده و از پیش‌بینی دلار ۷۰ هزارتومانی در بازار خبرمی دادند، عبور باثبات بازار ارز از تمام نوسانات و مؤلفه‌های خارجی خط بطلانی بر تمام این پیش‌بینی‌ها کشید.

بدین ترتیب حتی بروز درگیری نظامی حماس با رژیم صهیونیستی نیز که علاوه برایران بازار‌های مالی کشور‌های منطقه را تحت تأثیر داد هم چند روز بیشتر دوام نیاورد و دلار در بازارغیررسمی رو به کاهش گذاشت.

درخصوص دلیل اصلی این ثبات که برخلاف سال‌های گذشته کم سابقه است، باید گفت که علاوه بر مدیریت قوی بانک مرکزی به عنوان بازار ساز عوامل بنیادین اثرگذار بر بازار نیز نه تنها سیگنال منفی برای رشد نرخ ارز ارسال نمی‌کند، بلکه برآیند آن‌ها حاکی از تداوم ثبات و روند نزولی نرخ ارز تا پایان سال دارد.

دراین میان، موفقیت بانک مرکزی در مدیریت نقدینگی که به افت بیش از ۱۶ درصدی نرخ رشد نقدینگی در دولت سیزدهم منجر شد یکی از مهم‌ترین متغیر‌های تأثیرگذار در نرخ ارز است که نشان می‌دهد این نرخ جهش نخواهد داشت. ازسوی دیگر، پرشدن دست بازارساز بواسطه آزادسازی میلیارد‌ها دلار از منابع ارزی ایران که چندین سال در سایر کشور‌های بلوکه مانده بود نیز نشان از اشراف بانک مرکزی بر این بازار است. بدین ترتیب برخلاف روال سال‌های گذشته که دلالان و واسطه‌ها از هر فرصتی برای موج سواری بر اخبار استفاده می‌کردند و باعث جهش نرخ ارز می‌شدند، از ابتدای دولت سیزدهم این روزنه نیز روی آن‌ها بسته شده است.

ضمن اینکه راه‌اندازی بازارمبادله ارز و طلای کشور نیز که با نرخی واقعی که فاصله زیادی از نرخ بازارغیررسمی دارد، با تأمین ۹۰ درصد از نیاز‌های وارداتی و خدماتی نیاز مردم به مراجعه به دلالان را برطرف کرده است.

براساس گزارش اخیر بانک مرکزی، در دوره نیمه نخست سال‌جاری ارزش برخی واحد‌های پول همچون یورو، یوآن و لیر ترکیه در مقابل دلار، در مقایسه با ریال ایران، به میزان بیشتری دچار کاهش شده‌اند. مقایسه روند ارزش پول ملی کشور‌ها در مقابل دلار امریکا در دوره شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که ریال ایران جزو باثبات‌ترین ارز‌ها بوده است.

اگرچه سیاست‌های تثبیت به طور کامل اجرایی نشده و از این منظر در نیمه راه قرار داریم، لیکن اجرای موفق این سیاست در چند ماه اخیر سبب شده تا ضریب تغییرات نرخ دلار در بازار غیررسمی (نسبت انحراف معیار به میانگین) در شش‌ماهه نخست ۱۴۰۲ در سطح ۳.۲ درصد قرار گیرد؛ این در حالی است که میزان ضریب تغییرات در سال ۱۴۰۱ معادل ۱۹.۵ درصد بوده و این نشان‌دهنده افزایش ثبات بازار ارز در نیمه نخست سال‌جاری است.